Vùng 4 Hải quân và dấu ấn đặc biệt trong bảo vệ vững chắc chủ quyền trên quần đảo Trường Sa

Ngày 26/10/1975 Bộ Quốc Phòng ra Quyết định số 141 thành lập Vùng 4 Duyên Hải trực thuộc Bộ Tư lệnh Hải quân với nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng biển, đảo, thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Ba năm sau, ngày 27/10/1978, Bộ Quốc phòng sát nhập Sư đoàn 402 vào Vùng 4 Duyên Hải và lấy phiên hiệu đơn vị Vùng 4 Hải quân với biên chế gồm 4 cơ quan Tham mưu, Chính trị, Hậu cần, Kỹ thuât và các đơn vị Trung đoàn 145, Hải đội 411, Tiểu đoàn 5 Pháo Binh, Tiểu đoàn 451 Ra đa, xưởng sửa chữa cùng Tiểu đoàn 6 huấn luyện chiến sĩ mới.

Hải quân Vùng 4 huấn luyện hiệp đồng đổ bộ đường biển.

Sau sự kiện Gạc Ma ngày 14/3/1988, cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân lập tức hành động khẩn trương mau lẹ với tinh thần "Vì Trường Sa - tất cả cho Trường Sa" để bảo vệ vững chắc những đảo đã giải phóng năm 1975 đồng thời chốt giữ thêm 11 bãi đá ngầm, đưa tổng số lên 21 đảo.

Kết quả này thể hiện tầm nhìn chiến lược có ý nghĩa lịch sử đồng thời cũng ghi nhận những cố gắng vượt bậc trong huy động nhân lực, vật lực để hoàn thành khối lượng công việc bình thường phải làm trong 10 năm.

Thời gian tiếp theo, Vùng 4 Hải quân tiếp tục giữ vững các đảo, sẵn sàng đối phó với các tình huống, nhất là việc nước ngoài thực hiện âm mưu đánh chiếm các đảo và chiếm đóng các bãi cạn không người.

Với quyết tâm không để nước ngoài thực hiện "chuyện đã rồi", cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 cùng các lực lượng trong Quân chủng Hải quân tiếp tục xây dựng củng cố trận địa phòng thủ đảo; bảo đảm kiên cố, liên hoàn, vững chắc.

Đến năm 1995, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Hải quân tặng cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân 16 chữ vàng truyền thống "Chiến đấu anh dũng, khắc phục khó khăn, đoàn kết hiệp đồng, làm chủ vùng biển".

Với việc bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa đồng thời giữ an toàn an ninh căn cứ Cam Ranh, Vùng 4 Hải quân nhiều lần được Huân chương Chiến công hạng; Huân chương Bảo vệ Tổ quốc Hạng Nhì… Ngày 10/10/2024, Chủ tịch nước ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới cho Vùng 4.

Những năm gần đây, trước bối cảnh thế giới, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp; đất nước có sự phát triển tích cực, mạnh mẽ cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Tuy nhiên, trên hướng Biển, đặc biệt là khu vực quần đảo Trường Sa, yêu sách chủ quyền phi lý của các nước đối với vùng biển, đảo của ta tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; các nước lớn tăng cường hiện diện quân sự nhiều hơn tại khu vực.

Trang bị hiện đại, nhiệm vụ nặng nề

Trong tình hình mới, ngày 14/01/2011 Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 149, nâng cấp Bộ Chỉ huy Vùng 4 lên Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân. Đơn vị cũng được đầu tư xây dựng mạnh mẽ cả về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị quân sự với các loại vũ khí, trang bị như tàu tên lửa và các đơn vị bờ hiện đại.

Cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân luôn không ngừng tôi luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, đoàn kết, ý chí quyết tâm cao, sẵn sàng chiến đấu hy sinh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Đơn vị cũng bình tĩnh, linh hoạt, xử lý đúng đối sách, giữ vững môi trường hòa bình ổn định trên biển.

Trong các vụ việc nóng như giàn khoan Hải Dương 981 hoặc nhiệm vụ chống nhóm tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 của Trung Quốc, 100% cán bộ, chiến sĩ Vùng 4 Hải quân đều quyết tâm lên đường, bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Tất cả cùng kiên trì, kiên quyết, khôn khéo bám sát, theo dõi, tuyên truyền, ngăn cản, xua đuổi tàu Trung Quốc xâm phạm vùng biển của ta; không cho tạo cớ gây xung đột.

Song song với thực hiện nhiệm vụ chính trị, cán bộ, chiến sỹ Vùng 4 Hải quân còn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tìm kiếm, cứu nạn, giúp đỡ ngư dân trên biển; thực hiện khám, điều trị, cấp cứu và hỗ trợ lương thực, thực phẩm cho hàng nghìn lượt ngư dân đánh bắt hải sản trên biển...

Vùng cũng phối hợp với các tỉnh triển khai hiệu quả chương trình "Hải quân Việt Nam làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi bám biển", và "Hải quân nhận đỡ đầu con ngư dân". Qua đó tạo niềm tin vững vàng cho ngư dân vươn khơi, bám biển; góp phần xây dựng thế trận quốc phòng, an ninh trên biển ngày càng vững chắc.

Các biên đội tàu của Vùng 4 còn thực hiện nhiều chuyến tuần tra chung, thăm, giao lưu với hải quân nước trong khu vực như Nga, Australia, Malaixia, Singapore, Indonesia...; tham gia các chương trình, hoạt động giao lưu hải quân trong khu vực và trên thế giới.

Hoạt động đối ngoại nổi bật trong những năm qua có thể kể đến như Hội thao quân sự Quốc tế Army Games 2021 đạt Huy chương Bạc; Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham gia diễn tập Hải quân đa phương Milan tại Ấn độ; giao lưu nhân sự giữa đảo Song Tử Tây và đảo Song Tử Đông.

Năm 2024, Vùng tổ chức đón, tiếp tàu hải quân của 6 nước gồm Singapore, Ấn Độ, Trung Quốc, Liên bang Nga, Mỹ, Malaisia đến thăm xã giao Việt Nam tại Cảng Quốc tế Cam Ranh. Qua đây, góp phần tạo môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực để phát triển đất nước.