Vượt khó khăn, sản xuất lúa miền Bắc thắng lớn

Đó là nhận định về tình hình sản xuất lúa miền Bắc của Bộ NNPTNT tại hội nghị "Đánh giá kết quả sản xuất năm 2020, triển khai sản xuất vụ đông xuân năm 2020- 2021 các tỉnh phía Bắc", do Bộ NNPTNT phối hợp UBND tỉnh Nam Định tổ chức.

Diện tích giảm, năng suất tăng

Theo nhận định của ngành nông nghiệp, diễn biến sản xuất từ đầu năm 2020 đến nay không thực sự thuận lợi. Thời tiết luân chuyển liên hồi, nắng nóng và không khí lạnh thất thường không theo quy luật, dịch bệnh gây hại đua nhau phát sinh, đồng thời kết hợp với nhiều yếu tố bất thuận khác khiến áp lực đến sản xuất nông nghiệp càng gia tăng.

Từ tháng 1 đến 4/2020 xuất hiện các đợt mưa lớn kết hợp dông lốc, mưa đá… đã làm cho lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm. Đặc biệt, tại các tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ, mưa đã gây ảnh hưởng lớn đến diện tích lúa đang vào giai đoạn chắc, chuẩn bị cho thu hoạch và diện tích rau màu.

Tiếp đến là nắng nóng kéo dài với những đợt nóng kỷ lục, nhiều diện tích gieo trồng bị hạn hạn, thiếu nước. 

Tại các tỉnh Bắc Trung Bộ, sản xuất của bà con chịu ảnh hưởng của 7 đợt nắng nóng, trong đó có khoảng 5 đợt nắng nóng diện rộng và kéo dài, khiến lượng mưa không đáng kể. 

Do thiếu nguồn nước toàn vùng nên đã có trên 20.000ha gieo trồng bị hạn hán, thiếu nước. Từ giữa tháng 9 đến nay, miền Bắc liên tiếp chịu ảnh hưởng của 5 cơn bão, làm ngã đổ, ngập úng nhiều diện tích lúa, hoa màu.

Đối diện với muôn vàn khó khăn, thách thức nhưng nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Bộ NNPTNT ngay từ đầu vụ, sự vào cuộc kịp thời của các cấp, ngành, chính quyền địa phương, đặc biệt là sự chủ động của bà con nông dân, các khó khăn dần được khắc phục.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lê Quốc Doanh cho biết: Phải nói năm 2020 là một năm rất khó khăn đối với ngành nông nghiệp. Dịch bệnh hoành hành, thời tiết bất thường, biến đổi khí hậu, thiên tai xảy ra thường xuyên đã ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là lĩnh vực trồng trọt. Tuy nhiên, nhìn chung trên phạm vi cả nước cũng như tại các tỉnh phía Bắc, sản xuất lúa cả năm 2020 đã cơ bản thắng lợi toàn diện.

"Năng suất tăng, sản lượng tăng, cơ cấu giống lúa chất lượng tăng, chi phí sản xuất thấp nên bà con nông dân có lợi nhuận cao hơn, rất phấn khởi" - Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nói.

Theo Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT), năm 2020, toàn miền Bắc gieo cấy ước đạt 2,3 triệu ha lúa (giảm khoảng 36.000ha so với năm 2019). Trong đó vùng đồng bằng sông Hồng đạt 938.000ha (giảm khoảng 32.000ha); vùng Bắc Trung Bộ đạt 674.000ha (giảm khoảng 2.000ha); các tỉnh vùng trung du miền núi phía Bắc đạt 666.000ha (giảm 2.000ha so với năm 2019).

Mặc dù diện tích gieo cấy giảm, nhưng đáng mừng là năng suất lúa ở các tỉnh miền Bắc lại tăng lên, trung bình cả năm 2020 ước đạt 57,1 tạ/ha, tăng 1,4 tạ/ha so với năm 2019. 

Trong đó, vùng đồng bằng sông Hồng đạt 61,5 tạ/ha, tăng 1,6 tạ/ha so với năm 2019; vùng Bắc Trung Bộ đạt 51,8 tạ/ha, tăng 1,5 tạ/ha so với năm 2019; vùng trung du miền núi phía Bắc đạt 55,9 tạ/ha,tăng 1,2 tạ/ha so với năm 2019.

Sản lượng lúa toàn miền Bắc cả năm 2020 ước đạt trên 13 triệu tấn, tăng 122.000 tấn so với năm 2019. Trong đó vùng đồng bằng sông Hồng đạt khoảng 6 triệu tấn (giảm khoảng 35.000 tấn); vùng Bắc Trung Bộ đạt 3,8 triệu tấn, tăng 66.000 tấn; vùng trung du miền núi phía Bắc 3,5 triệu tấn, tăng khoảng 91.000 tấn so với năm 2019.

Vụ đông xuân sẽ nhiều thách thức

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, vụ đông xuân 2020-2021, các đợt rét đậm, rét hại có khả năng tập trung trong thời kỳ từ nửa cuối tháng 12/2020 đến tháng 2/2021. Mỗi đợt có khả năng kéo dài từ 7-10 ngày và có thể kéo dài hơn ở các tỉnh vùng vùng núi phía Bắc.

Vụ đông xuân 2020-2021 tiết "Đại hàn" vào ngày 21/1/2021 (tức mùng 9/12 âm lịch), cũng là giai đoạn dự báo có tần suất rét đậm cao nhất trong năm. Mặt khác, lập xuân vào ngày 3/2/2021 (22 tháng chạp Canh Tý), trên cơ sở đó cần rất lưu ý việc bố trí thời vụ, cơ cấu giống để đảm bảo lúa trỗ vào thời gian an toàn, tránh ảnh hưởng của đợt rét cuối rét nàng Bân, đặc biệt là các tỉnh đồng bằng sông Hồng, trung du miền núi phía Bắc.

Trước những dự báo thời tiết bất lợi, Cục Trồng trọt lưu ý các địa phương sớm xây dựng kế hoạch sản xuất lúa, màu vụ đông xuân 2020-2021. 

Đây là vụ có năng suất, quan trọng nhất trong năm nên phải ưu tiên bố trí thời vụ tối ưu nhất. Ngoài ra, các địa phương cần tính toán thời gian gieo mạ phù hợp để lúa trỗ tập trung vào thời điểm tối ưu nhất.

Được biết, vụ đông xuân 2020 - 2021, toàn miền Bắc dự kiến gieo cấy 1,088 triệu ha, giảm khoảng 9.600ha so với lúa vụ đông xuân 2019 - 2020.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lê Quốc Doanh cho biết: "Thời tiết đang rất thuận lợi cho cây vụ đông ưa lạnh, Bộ NNPTNT đề nghị các địa phương đẩy mạnh gieo trồng rau để kịp phục vụ dịp tết; tiếp tục đẩy mạnh sử dụng giống chất lượng để đem lại giá trị cao hơn. Cần chuẩn bị mọi điều kiện, phát hiện kịp thời và có biện pháp phòng trừ nhanh, kịp thời hiệu quả để đảm bảo mùa màng tốt nhất".