Xã nào như "miền cổ tích" ở Sơn La, có 7 cây cổ thụ, cây sa mu 1.000 năm tuổi, 2 cây sồi 300 tuổi

3 cây đa tía cổ thụ thuộc 7 cây di sản vừa được công nhân tại "miền cổ tích" tại xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La. Ảnh: Khánh Linh.

Dẫn phóng viên đi một vòng quanh xã, dừng chân dưới gốc cây sa mu đại thụ có tuổi thọ hơn 1.000 năm tuổi, ông Lò Văn Thoa - Phó chủ tịch UBND xã Ngọc Chiến cho biết: "Đây là niềm tự hào của người dân Ngọc Chiến chúng tôi, là chỗ dựa tinh thần của người dân bản".

Theo ông Thoa, ngày 18.3 vừa qua, 7 cây cổ thụ tại Ngọc Chiến đã được công nhân là cây di sản Việt Nam. Đây cũng là xã duy nhất của huyện Mường La có nhiều cây di sản được công nhận.

Cây cổ thụ-cây sa mu thân ở xã Ngọc Chiến, huyện Mường La (tỉnh Sơn La) vươn cao, tán rộng, có tuổi đời hơn 1.000 năm tuổi.

Theo hồ sơ được Hội đồng cây di sản Việt Nam công nhận, cây di sản số 1 tại Ngọc Chiến là Du sam núi đất ở bản Nà Tâu. 

Cây cổ thụ này còn được người dân trong vùng gọi là “Cây thần”, “Sa mu đại thụ”, “Co mạy pé”... Cây sa mu cao trên 35m, đường kính trên 100 cm, lên đến 1.000 năm tuổi. 

Tiếp đến là 3 cá thể Đa tía tạo thành 1 quần thể đa tại bản Lướt và cây gạo nằm ở trung tâm bản Phày. 

Cây thứ 6 và 7 là hai cây sồi cổ thụ được nhân dân trồng để làm ranh giới giữa hai bản. Người dân trong vùng tôn kính coi đây là hình ảnh ông bà, tổ tiên chung của cộng đồng và đặt tên là “Cây đôi tình yêu”. 

Đây là những cây cổ thụ còn được giữ lại trong quá trình khai phá mở mang và trở thành cây thiêng của các bản. Những cây thiêng này đều có độ tuổi từ 300 - 400 năm.

Cây gạo cổ thụ nằm ở trung tâm bản Phày, xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La trên 300 năm tuổi.

Chỉ lên thân cây sa mu đại thụ đường kính trên 100cm, lớp vỏ nâu sẫm, xù xì, nứt dọc bong từng mảng như nhuốm màu thời gian trên thung lũng cổ tích, ông Tòng Văn Hải, 43 tuổi, người được bà con trong bản Nà Tâu giao trọng trách trông coi cây sa mu giới thiệu với giọng đầy tự hào: "Cũng không biết chính xác cây sa mu này đã có từ bao giờ, chỉ biết rằng bao nhiêu thế hệ những người con Thái Trắng, Thái đen, Mông, Kinh của xã Ngọc Chiến sinh ra, đã thấy bóng cây sừng sững".

Ông kể mình và những người dân làng sinh ra, lớn lên, trưởng thành dưới tán cây cổ thụ này. Những ước mong, hi vọng đều được gửi vào lời cầu nguyện dưới gốc cây và khi mất đi, người dân nơi đây tin rằng cũng có thần cây soi đường, chỉ lối. 

"Trước đây, thời chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ trước khi lên đường tòng quân, hàng chục lớp thanh niên trai tráng trong vùng đều đến đây, thắp hương cầu xin "thần cây" bảo vệ. Thực hư ra sao thì cũng không ai dám khẳng định, nhưng chỉ biết rằng khi chiến tranh kết thúc, ai nấy cũng đều sống sót quay trở về" - ông Hải kể lại.

Lãnh đạo và nhân dân xã Ngọc Chiến (huyện Mường La, tỉnh Sơn La) trong buổi đón nhận danh hiệu cây di sản.

Ơn phúc "thần cây" ban cho, đã thành thông lệ, mỗi năm, người dân bản Thái này lại tổ chức cúng cho cây 2 lần vào ngày mồng 7 Tết và lễ mừng cơm mới.  Lễ vật bao gồm một con lợn nặng gần tạ, một con chó khoảng 10 cân, một cặp gà trống mái màu đen và đỏ.

2 cây sồi cổ thụ ở xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La được nhân dân trồng để làm ranh giới giữa 2 bản, có tuổi đời trên 300 năm.

Theo ông Lò Văn Thoa, không chỉ gắn bó lâu đời của miền đất Ngọc Chiến, cây sa mu còn như một chứng nhân lịch sử, chứng kiến bao sự thăng trầm của mảnh đất này. Lâu dần được người dân tôn thành "thần cây". 

"Được công nhận 7 cây di sản cùng một lúc là niềm tự hào, cũng gắn với trách nhiệm của chính quyền và nhân dân Ngọc Chiến. Chúng tôi đã giao 7 cây di sản cho mỗi bản để cùng chung tay bảo vệ, cùng với đó là phát huy giá trị để gắn với phát triển du lịch" - vị lãnh đạo nói thêm.