Ẩm thực đảo Lý Sơn với loài hải sản "khủng", vị ngọt, giòn sần sật ngon khó cưỡng

Đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi được biết là huyện đảo vì vậy mà hải sản nơi đây là nguồn thực phẩm chính, là những món ăn bổ dưỡng, tươi, ngon, ngọt số một.

Ẩm thực đảo Lý Sơn: Cua Huỳnh Đế

Cua Huỳnh Đế to bằng bàn tay xòe, mình khum tròn, nhìn giống con bọ khổng lồ hay có con hình dáng như loài rùa, đầu cua hơi chúi xuống, có màu đỏ hồng, mai hình vuông, càng và que ngắn, đầu cua dài và có nhiều râu cua Huỳnh đế có những con ở vùng biển nước sâu nặng hơn 1kg.

Ở vùng biển Bình Định – Quảng Ngãi, giống cua này được ngư dân tôn xưng là vua của các loài cua tức cua Huỳnh Đế. Tên gọi cua Huỳnh Đế được lý giải khá thú vị. Nguyên thủy tên cua là "Hoàng Đế", nhưng thuở xưa quan địa phương lệnh dân phải đọc trại đi vì sợ phạm húy (chúa Nguyễn Hoàng). 

Theo lời kể của các lão ngư dân miền Trung, ngày xưa, khi Vua du ngoạn ở các vùng biển đẹp, thấy ngư dân nơi đây đánh bắt được loại cua lạ, có màu đỏ hồng như chiến bào, hình dáng như loài rùa nên ăn thử. Ăn thấy ngon, tốt cho sức khỏe nên Vua truyền cho các địa phương có loại cua này phải dâng lên hoàng cung. Từ đó tên gọi cua Huỳnh Đế còn gọi là Hoàng Đế, cua Vua lưu truyền trong dân gian.

Ẩm thực đảo Lý Sơn: Ốc tượng

Ốc Tượng ở Lý Sơn thuộc loại ốc to nhất trong các loài ốc ở biển. Dọc theo bờ đảo có rất nhiều ốc Tượng sinh sống. Chúng bám vào các bãi đá ngầm ở tầng sâu nhất cho nên việc bắt chúng không dễ dàng, hơn nữa, mỗi khi thấy bóng dáng người đến gần thì chúng càng bám chặt vào đá khó gỡ.

Loại ốc Tượng ngon nhất phải chọn loại lớn cỡ khoảng 0,5kg. Ốc Tượng bắt về còn tươi rói, nếu làm món để ăn liền thì đem ốc rửa sạch bằng nước muối hay nước biển, sau đó mới cho nguyên cả con vào nồi nước sôi để luộc. Khi ốc vừa chín, vớt ra đem cạy lấy thịt. Thịt ốc trắng và trong như thịt mực hấp, vừa thơm lại giòn giòn như gân sụn.

Ốc Tượng thường được chế biến nhiều món, trong đó phổ biến nhất là nấu cháo ốc, gỏi ốc.

Ốc Tượng không phải là món dễ tìm, nói là ốc biển nhưng không phải vùng biển nào cũng có. Đảo Lý Sơn có lẽ là quê hương của loài ốc Tượng, thế nhưng loài ốc này cũng không có nhiều nên để cung cấp số lượng lớn cho các nhà hàng, khách sạn không dễ. Chỉ ở đảo mới có và thỉnh thoảng mới có một ít ốc Tượng được đưa vào đất liền tiêu thụ.

Ẩm thực đảo Lý Sơn: Cá Nục

Cá Nục là loài cá khá quen thuộc, nhưng cá Nục Lý Sơn lại có sắc thái và mùi vị rất riêng. Ở ngoài khơi vùng biển đảo Lý Sơn có một dòng hải lưu thường "gom" phấn hương và phù du từ thượng nguồn của nhiều con sông ở miền Trung đổ ra biển Đông để cung cấp nguồn thực phẩm rất dồi dào cho các loài hải sản. Cá Nục vùng biển Lý Sơn được "hưởng xái" từ quy luật trời cho này nên thịt cá cũng ngon, ngọt và đặc biệt cá ở đây mập mạp, béo ngậy hơn vùng biển nơi khác.

Ẩm thực đảo Lý Sơn: Vẹm

Một trong những món ăn đặc trưng, đặc sản của đảo Lý Sơn mà nhiều du khách bị ấn tượng, đó là Vẹm hay còn gọi là hàu son.

Vẹm thuộc loài nhuyễn thể, có ở khắp gành đá san hô quanh đảo Lý Sơn. Chúng sống trong lớp cát san hô có rong biển. Vẹm hình bầu dục, lớn hơn ngón tay cái một chút được ngư dân đi cào bắt về mỗi khi thủy triều rút, trên những rạn đá san hô quanh đảo Lý Sơn.

Theo ngư dân ở đây, vẹm sau khi được bắt về, dùng dao nhỏ, mũi nhọn tách vẹm làm hai nửa, lấy ruột. Ruột vẹm lớn gần bằng đầu ngón tay út, có màu gạch rất tươi.

Vẹm có vị ngọt, mằn mặn xen chút vị béo đặc trưng và chế biến được nhiều món ngon khác nhau như: xào, nấu cháo… Vẹm là động vật thân mềm sống môi trường tự nhiên. Thịt vẹm không chỉ là món ăn bổ dưỡng mà còn được xem là vị thuốc quý nhiều công dụng, nên du khách khi đi du lịch đảo Lý Sơn không nên bỏ qua món Vẹm này.

Ẩm thực đảo Lý Sơn: Cháo Nhum

Trái ngược với hình thù gai mọc tua tủa đến gớm giếc ở ngoài vỏ con nhum (còn gọi là cầu gai, hay nhím biển) là một trong những loại hải sản biển ngon, giàu chất dinh dưỡng nhất.

Nhum được chế biến với nhiều món khác nhau, trong đó món cháo nhum được cho là ngon, ngọt nhất. Khác với các loại hải sản khác, cháo nhum có mùi vị vô cùng đặc biệt: thơm, hơi béo nhưng không gây ngán… tất cả hòa quyện vào nhau, làm những ai thưởng thức cứ muốn ăn mãi không thôi.

Ẩm thực đảo Lý Sơn: Cá Tà Ma

Cá Tà Ma là một loại cá sống ở biển, da có vảy màu nâu đen, thân dẹt, hình giống như con cá rô phi nước ngọt nhưng to hơn. Theo người dân ở đảo, sở dĩ loài cá này có tên tà ma là do chúng sống chủ yếu ở các gành rạn, rất lanh khôn, khó đánh bắt, nên dân gian gọi như vậy.

Thịt cá Tà Ma rất trắng, tươi, không tanh, vị dai và ngọt là đặc trưng của cá tà ma Lý Sơn. Đặc biệt phần lườn có vị béo và cá Tà Ma được chế biến theo từng mùa.

Mùa đông người dân ở đây thường dùng món nướng. Mùa hè nắng nóng thì nấu canh hẹ, canh chua nấu lá giang, nấu lẩu, cháo…

Để chế biến món canh chua lá giang nấu với cá Tà Ma, người ta thường được làm sạch, nạo bỏ hết vảy, cắt thành từng khúc sắp nguyên hình lên đĩa. Lá giang chọn sẵn phần non một đĩa to, một nồi nước đun sôi trên bếp ga mini, có nhiều gia vị đính kèm như thơm (dứa), me, một chén muối ớt…

Khi nước trên bàn đã sôi, thả cá tà ma Lý Sơn vào nồi đậy nắp lại, đợi khoảng 5 phút nước sôi đều rồi mở nắp, vò lá giang đã chuẩn bị bỏ vào. Mười phút sau, khi cá đã chín, nêm thêm các gia vị đã chuẩn bị sẵn, là đã có một nồi canh chua ngon lành bốc khói.

Canh chua cá tà ma Lý Sơn tỏa mùi thơm dịu. Hương cá hòa quyện hương lá giang theo làn gió nồm bay khắp quán làm những khách bàn bên cũng nôn nao dạ dày. Thịt cá chín chuyển từ màu trắng đỏ sang màu trắng, săn chắc, trên nồi nước có những váng mỡ cá liu riu…

Ẩm thực đảo Lý Sơn: Chả cá

Điều cốt yếu tạo nên miếng chả cá "rất Lý Sơn" này là cá tươi rói chưa qua ướp đá. Vì thế, chả cá Lý Sơn không phải "sản xuất" quanh năm mà chỉ những khi trời yên biển lặng, thuyền chở cá về thì chả mới ra lò. Nếu cá không tươi thì chả cá làm ra sẽ không có màu trắng hồng đẹp mắt, không thơm, không dai.

Điểm thứ hai quyết định đặc trưng của chả cá Lý Sơn là có sự "tham gia" của tỏi Lý Sơn! Người làm chả cá ở Lý Sơn có một nguyên tắc: Chỉ dùng tỏi Lý Sơn làm gia vị để ướp chả. Được biết, cá tươi mà trộn với tỏi Lý Sơn mới chỉ vừa trộn xong chưa cần chiên, hấp đã dậy mùi thơm nức. Nếu dùng tỏi khác hương vị sẽ kém hẳn.

Ẩm thực Lý Sơn: Gỏi tỏi

Là huyện đảo nổi tiếng với đặc sản tỏi một củ hay còn gọi một nhánh, nên ẩm thực nơi đây dường như không thể thiếu món gia vị từ tỏi, đặc biệt là món gỏi tỏi.

Người dân ở đây nhổ tỏi về cắt bỏ phần rễ, lấy phần thân và một ít lá gần thân, lột bỏ lớp vỏ ngoài cùng, chẻ nhỏ, cắt ngắn rồi rửa sạch, để ráo nước, đem hấp cách thủy cho chín. Khi ăn cho gia vị vào gồm: Đường, tiêu, bột ngọt, muối rang với quả chanh vắt lấy nước, trộn điều, bóp nhuyễn, rắc hạt lạc giã nhỏ. Món gỏi tỏi vừa đơn giản vừa thơm, hơi cay của vị tỏi tạo cho du khách một cảm giác khó quên.