Bán tranh để cứu nhà Lang

Một mình lầm lụi

Tháng 3.2013, Vũ Đức Hiếu - người thường được bạn bè anh gọi thân mật với cái tên “Hiếu Mường” - vinh dự trở thành người trẻ nhất được xướng tên trong lịch sử giải thưởng danh giá Phan Châu Trinh. Lúc ấy anh nhận được Giải “Vì sự nghiệp văn hóa giáo dục”. Tôi vẫn nhớ gương mặt của Hiếu trong lễ trao giải thưởng năm ấy, hạnh phúc, tự hào và tràn ngập niềm tin.

Những gì còn sót lại của nhà Lang sau đám cháy vào ngày 24.10.2013. 

Thật không may cho Hiếu, 7 tháng sau, một tai họa xảy đến với Bảo tàng Không gian văn hóa Mường của anh, ngôi nhà Lang - ngôi nhà anh yêu nhất, ngôi nhà tập trung những tinh hoa của nền văn hóa rực rỡ của một tộc người, đã bị 4 vị khách “nhỡ tay” đốt cháy rụi trong lúc nướng ngô trên mặt sàn. Lúc đó Hiếu đang ở nước ngoài. Tôi không hình dung ra nổi tâm trạng của anh khi nhận tin dữ ấy, nhưng chắc chắn nó thực sự rất khủng khiếp, nhất là với một người đã tự nguyện dành trọn tâm hồn, tình yêu và khối óc để bảo tồn di sản văn hóa của tộc người Mường như anh.

Gần 2 năm sau vụ cháy, gặp lại thấy Hiếu gầy hơn, già xọm đi, cái vẻ rụt rè  lại càng rõ nét hơn. Giữa bạn bè, Hiếu cười và nói đấy, nhưng vẫn cho người ta cái cảm giác anh đang thu mình và rút sâu hơn vào trong thế giới riêng của anh. Bởi Hiếu buồn vì đám cháy một, buồn vì những lẽ khác đến ngàn lần.

“Từ khi xảy ra vụ cháy đến nay, những người gây nên vụ cháy chưa từng 1 lần quay lại hiện trường, chưa từng nói với tôi dù chỉ một lời, thế thì làm gì có chuyện họ đề xuất bồi thường cho chủ nhân của ngôi nhà Lang một chút ít nào cho thiệt hại”- Hiếu buồn bã trả lời khi có người hỏi thăm về đám cháy.

Anh cũng từng nhen lên một vài tia hy vọng khi các cơ quan chức năng hứa hẹn sẽ điều tra làm rõ, sẽ có phương án khắc phục hậu quả và trợ giúp khôi phục nhà Lang. Nhưng tất cả chỉ là những lời nói cho đẹp lòng dư luận. Cuối cùng, vẫn chỉ có một mình Hiếu lầm lụi đi trên con đường gian khó mà anh đã chọn. 

Còn có bạn bè

May mà Vũ Đức Hiếu còn có bạn bè. Bạn bè của Hiếu là các họa sĩ, đàn chú, đàn anh hoặc cùng lứa với anh, biết chuyện không may của nhà Lang, thương anh nên xúm vào giúp đỡ. Mấy tháng trước đây, Chương trình “Giấc mơ hồi sinh nhà Lang” đã được khởi động với hai sự kiện trình diễn thời trang và triển lãm ảnh để quyên tiền cho chiến dịch 500 triệu đồng nhằm dựng lại nhà Lang. Thế nhưng kết quả của nó quá khiêm tốn, đến giờ, dự án mới chỉ thu được về hơn 81 triệu đồng.

Đích đến lại lùi xa hơn. Thương Hiếu, các bạn bè họa sĩ của anh lại mở chiến dịch khác, tặng tranh, tặng tượng để bán đấu giá quyên góp tiền cho nhà Lang. 54 tác phẩm hội họa của 50 tác giả gồm những cái tên rất nổi tiếng trong giới như nhà phê bình Phan Cẩm Thượng, các họa sĩ Lê Thiết Cương, Đào Anh Khánh, Lê Quảng Hà, Đào Hải Phong, Đinh Quân... đã được tập hợp về trao cho Hiếu. Toàn bộ những bức tranh này sẽ được bán đấu giá trên mạng ở địa chỉ nhalang.muong.vn để lấy tiền khôi phục nhà Lang.

Hiếu kể: “Bạn bè của tôi tuyệt vời lắm, trong Nam thì tập hợp tranh lại rồi chuyển cho họa sĩ Bùi Hải Sơn gửi theo tàu ra. Ngoài Bắc thì gọi tôi đến lấy tranh, không những tặng không bức tranh mà còn tặng thêm một... cuộc rượu. Ai cũng bảo làm được điều gì cho nhà Lang, họ cũng sẵn sàng”.

Hiếu bảo, anh không muốn nhà Lang được phục hồi theo kiểu có đại gia nào đó tặng cho một khoản tiền lớn, đó là tấm lòng đáng trân trọng nhưng anh ước ao hàng vạn cánh tay cùng góp sức cho nhà Lang. Mỗi người chỉ cần 50.000 đồng hay 100.000 đồng, bé nhỏ thôi nhưng từ câu chuyện của nhà Lang, nhiều người sẽ cùng có ý thức hơn về tâm nguyện giữ gìn di sản.

Gã họa sĩ này vẫn chưa thôi lãng mạn, anh bảo tôi và bạn bè đã dự định rồi, mai này khi nhà Lang được cứu, ở Bảo tàng chúng tôi sẽ dựng một bức tường, trên đó mỗi viên gạch đều khắc tên những người bạn đã đóng góp vào công cuộc cứu lại nhà Lang. Bức tường ấy sẽ có tên là Bức tường kỷ niệm.