Báo NTNN và hành trình giải oan của "người tù xuyên thế kỷ"

Không đơn độc

Khởi nguồn cho hành  trình này là  việc ông Nguyễn Thận - Chủ tịch UBND xã Tân Minh đã đưa bản photocopy cho tôi bài báo đầu tiên của nhà báo Trần Mỹ (Văn Nghệ Trẻ). Tôi đọc rất kỹ bài báo này và nhận thấy thực sự vụ án Huỳnh Văn Nén có điều gì đó “bất ổn”.

Trò chuyện cùng với ông Thận và trực tiếp kiểm chứng các nguồn tin, tôi càng thêm niềm tin rằng cả 2 vụ án “Vườn điều” và vụ án giết bà Lê Thị Bông (Tân Minh, Hàm Tân, Bình Thuận)  có dấu hiệu oan sai khá rõ.

Phóng viên Cao Thuyên và vợ chồng ông Huỳnh Văn Nén sau ngày được minh oan. Ảnh: T.C

Sau đó, tôi cùng với các đồng nghiệp báo bạn thu thập dữ liệu, chia sẻ thông tin, thường xuyên kết nối, hỗ trợ nhau trong tác nghiệp. Tất cả các phiên xét xử vụ án Vườn điều, ngay từ đầu, chúng tôi đều tham dự, phản ánh những điểm bất hợp lý, mâu thuẫn trong các tình tiết buộc tội.

Và điểm mấu chốt nhất mà chúng tôi nắm được là sự ngụy tạo vụng về gọi là “bức thư tình” cũng như con dao gây án. Các tình tiết này đều được tôi báo cáo kịp thời với Ban biên tập và sau đó một loạt bài đã được đăng tải kịp thời, thu hút sự quan tâm của độc giả, dư luận. Thậm chí, nhiều độc giả còn viết thư tay gửi tới tòa soạn kỳ vọng Ban biên tập, phóng viên... theo đuổi tới cùng vụ việc, giúp tìm ra sự thật.

Tuy những tuyến bài điều tra, phản ánh của chúng tôi được dư luận ủng hộ, thế nhưng, bước ngoặt thực sự phải kể đến việc Nguyễn Phúc Thành (cùng thị trấn Tân Minh), một phạm nhân khi đang thụ án tù 18 tháng tại Trại giam Sông Cái (Ninh Thuận) vì tội gây rối trật tự công cộng. Từ trong tù, Thành nghe tin ông Nén lĩnh án tử hình vì giết bà Lê Thị Bông.

Thực tế, Thành là người trực tiếp được nghe thủ phạm thực sự là Nguyễn Thọ và Hồ Văn Việt (sau này Thọ bỏ đi khỏi địa phương, Việt chết vì HIV) kể về việc vừa giết bà Bông và cướp được khá nhiều vàng trên người bà Bông. Quá dằn vặt trước việc ông Nén bị kết án tử oan, Nguyễn Thọ quyết định báo cáo cán bộ trại giam và viết đơn tố cáo hung thủ thực sự giết bà Lê Thị Bông.

Sau này, khi được ông Nguyễn Thận và mẹ ruột của Thọ mang đơn tố cáo này giao tận tay chúng tôi, thực sự, lúc ấy chúng tôi mừng khôn xiết. Bởi chúng tôi tin chắc rằng, hành trình giải oan cho ông Nén của những người có lương tâm, trách nhiệm sẽ có cái kết “có hậu”.

Đồng nghiệp sát cánh

Khi cầm trên tay đơn của Thành, tôi lập tức bốc máy điện thoại gọi ngay ra Ban biên tập xin ý kiến chỉ đạo. Ngay buổi chiều, loạt bài liên quan đến hung thủ thực sự giết bà Bông theo như trong đơn đã được đăng ngay trong số báo ra sáng ngày hôm sau của NTNN.

Cũng từ lá đơn này, bằng kinh nghiệm tham gia điều tra các vụ việc và cảm nhận rằng ông Nén thực sự bị oan, 7 nhà báo chúng tôi: Trần Mỹ (Báo Văn Nghệ Trẻ), Nguyễn Chính (Báo Đại Đoàn Kết), Vũ Đức Sao Biển (Báo Pháp Luật TP.HCM), Mạc Hồng Kỳ (Báo Thanh Niên), Nguyễn Đình Quân (Báo Tiền Phong), Cao Thuyên (Báo Nông Thôn Ngày Nay) và Lê Thanh Phong (Báo Lao Động) với tư cách cá nhân, quyết định cùng ký vào lá đơn kêu oan cho ông Nén gửi đến lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước.

Ngày 15.6.2001, chúng tôi tìm đến nhà ông Chín Chè (xã Xuân Hòa, huyện Xuân Lộc, Đồng Nai). Chúng tôi hỏi đi hỏi lại, ông Chín Chè khẳng định, thời điểm xảy ra vụ án, ông Nén đang làm thuê tại nhà ông. Đây là một tình tiết chứng minh việc ngoại phạm của ông Nén trong vụ án. Báo NTNN lại tiếp tục thông tin việc này khi phiên tòa phúc thẩm lần (TAND TP.HCM) đang diễn ra.

Thế nhưng, mãi đến khi phiên phúc thẩm lần cuối cùng vào giữa năm 2005, HĐXX đề nghị Viện KSND Tối cao và Bộ Công an vào cuộc, vụ án Vườn điều sau đó mới được đình chỉ điều tra do CQĐT xác định không có cơ sở để buộc tội các nghi can giết bà Mỹ. Các can phạm trong vụ án mới được trả tự do, tổ chức minh oan, công khai xin lỗi vào ngày 2.1.2006. Ngoài trừ ông Nén vì vẫn đang thụ án chung thân trong vụ án giết bà Lê Thị Bông (sau này mãi tới 2015 ông Nén mới được minh oan hoàn toàn, trả tự do).