Bí ẩn cụ cây vải tổ 200 năm được lập kỷ lục lâu đời nhất đất Việt

Cây vải tổ ở xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà (Hải Dương) có tuổi đời hơn 200 năm. Năm 2016, cây được xác lập Kỷ lục là “Cây vải thiều lâu năm nhất Việt Nam”. Đối với người dân Thanh Hà (Hải Dương) cây vải tổ như một vật báu, minh chứng cho nguồn gốc lâu đời của giống vải thiều Thanh Hà ngon trứ danh. 

Người có công trồng cây vải tổ là cụ Hoàng Văn Cơm (SN 1848). Theo ghi chép, cụ Cơm trước đây làm nghề buôn bán hoa trái từ Hải Dương ra Hải Phòng. Năm 1870, trong một lần dự tiệc cưới của người Hoa Kiều tại Hải Phòng, cụ được nếm thử loại vải ngon nên quyết định mang ba hạt về ươm thử.

Do hợp khí hậu, thổ nhưỡng nên cả ba hạt đều nảy mầm thành cây, phát triển xanh tốt. Tuy nhiên, trong số này chỉ có một cây cho quả có hương vị thơm ngon đặc biệt. Thấy vậy, cụ Hoàng Văn Cơm đã chiết cành từ cây vải quý này nhân rộng cho bà con trong xã.

Đến nay tuy đã có tuổi đời 200 năm nhưng cây chưa có dấu hiệu bị cằn cỗi. Hiện nay, cây được người dân xã Thanh Sơn giữ gìn, chăm sóc và là điểm đến của khách du lịch từ khắp mọi nơi.

Chia sẻ với PV, ông Hoàng Văn Nượm (cháu đích tôn 5 đời của cụ Hoàng Văn Cơm) cho biết, cây vải tổ năm nào cũng cho quả rất sai. Quả của cây vải tổ vỏ đỏ hơn các cây khác, nhỏ nhưng cùi dày, bóc ráo nước. Khi ăn có vị giòn, ngọt đậm đà nơi đầu lưỡi.

Theo ông Nượm, năm ngoái vào mùa, cây vải tổ cho thu hoạch được khoảng 2 tạ quả. Năm nay người dân thống nhất không cho ra hoa để bảo tồn và chăm sóc cây lâu dài.

Gốc cây vải tổ cho ra nhiều nhánh khác nhau, trong ảnh là một nhánh cây bị cắt bỏ khi bị bão đánh gẫy

Vết tích của đạn bom bắn trúng vào cây trong thời kỳ chiến tranh

Các cành của cây vải tổ đều có màu rêu mốc in hằn vết tích thời gian

Bộ rễ của cây xù xì nổi hẳn lên mặt đất

Thông thường vào đầu tháng 5 – tháng 6 hàng năm, cây vải tổ bắt đầu cho quả chín. Đây cũng là thời điểm cây vải tổ thu hút đông khách du lịch nhất. Năm nay, người dân can thiệp, không cho cây ra hoa nên lượng khách đến đây vì thế cũng thưa thớt hơn.

Hiện nay, người dân Thanh Hà đã chiết cành và trồng thêm nhiều cây con từ cây vải tổ trăm tuổi. Trong ảnh là một cây vải được chiết từ vải tổ phát triển xanh tốt.

Gần nơi trồng cây vải tổ, người dân xây dựng một ngôi nhà làm nơi tưởng nhớ "ông tổ" - người đã có công mang vải về đất Thanh Hà (Hải Dương)

Khung cảnh bình yên của đất vải Thanh Hà