Biến phế phẩm nông nghiệp thành “vàng đen”

Giải pháp than sinh học

Hàng năm, ngành nông nghiệp Việt Nam thải ra môi trường hàng triệu tấn phụ phẩm từ quá trình sản xuất, chế biến nông sản. Những phế phẩm này thường bị đốt bỏ hoặc xử lý không đúng cách, gây ô nhiễm môi trường và lãng phí nguồn tài nguyên tiềm năng. Thông qua Dự án "Kinh tế tuần hoàn trong sản xuất ca cao" do Liên minh châu Âu tài trợ, Helvetas Việt Nam đang thúc đẩy mô hình sản xuất không lãng phí, biến phụ phế phẩm nông nghiệp thành tài nguyên có giá trị.

Một trong những giải pháp nổi bật của dự án là công nghệ sản xuất than sinh học (biochar) từ đa dạng phụ phẩm nông nghiệp như vỏ ca cao, vỏ cà phê, vỏ mắc ca, cành lá, rơm, trấu và các phụ phẩm nông nghiệp khác. 

"Than sinh học là sản phẩm thân thiện với môi trường có nhiều ứng dụng trong nông nghiệp và công nghiệp. Việc chuyển hóa phụ phẩm nông nghiệp thành than sinh học không chỉ giải quyết vấn đề ô nhiễm mà còn tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cao", ông Nguyễn Đình Tuấn- Quản lý dự án chia sẻ.

Dự án đã thử nghiệm 2 công nghệ khác nhau, khí hóa và nhiệt phân, để có thể cung cấp đa dạng các phương pháp phù hợp cho từng mục đích sử dụng và các nhóm đối tượng khác nhau, từ doanh nghiệp lớn tới các HTX, nông hộ. Công nghệ khí hóa có ưu điểm lớn là có thể cung cấp nhiệt để đun nấu hoặc sấy nông sản, trong khi đó phương pháp nhiệt phân là lựa chọn tối ưu để sản xuất than sinh học có chất lượng cao, có thể thương mại hóa.

Ứng dụng than sinh học trong nông nghiệp mang lại nhiều lợi ích toàn diện. Về môi trường, giải pháp này giúp giảm ô nhiễm do đốt phụ phẩm nông nghiệp, giảm phát thải khí nhà kính thông qua việc khóa carbon lâu dài trong đất, giảm sử dụng phân bón hóa học.

Về kinh tế, việc bán than sinh học vừa giúp tạo nguồn thu nhập thêm cho nông dân, đồng thời sử dụng than làm phân bón có thể cải thiện năng suất và chất lượng cây trồng và giảm chi phí đầu vào cho sản xuất nông nghiệp.

Về xã hội, sản xuất than sinh học tạo ra việc làm mới, đồng thời cải thiện sức khỏe cộng đồng do giảm ô nhiễm không khí từ đốt phụ phẩm nông nghiệp.

Mở rộng mô hình tại nhiều địa phương

Hiện dự án đang triển khai mô hình trình diễn sản xuất than sinh học bằng phương pháp nhiệt phân tại 2 nông hộ trồng ca cao ở huyện Ea Kar, Đăk Lăk. Trước đó, mô hình sản xuất than sinh học bằng phương pháp khí hóa, kết hợp sản xuất than và hệ thống sấy nông sản, đã được thử nghiệm thành công tại Công ty Ca cao Trọng Đức. Trên cơ sở thành công từ các mô hình này, dự án sẽ tiếp tục hỗ trợ các đơn vị đối tác khác trong ngành ca cao cũng như mở rộng áp dụng sang các ngành có tiềm năng áp dụng kinh tế tuần hoàn như cà phê, dừa, hồ tiêu, điều… tại miền Trung và ĐBSCL.

Ông Nguyễn Đình Tuấn chia sẻ: "Chúng tôi không đơn thuần chỉ xử lý chất thải nông nghiệp mà mong muốn nhân rộng việc áp dụng bộ giải pháp kinh tế tuần hoàn của ngành ca cao sang các ngành nông sản thực phẩm khác của Việt Nam".

Dự án đang triển khai tổ chức các khóa đào tạo cho nông dân, doanh nghiệp và các bên liên quan, đồng thời biên soạn tài liệu và video hướng dẫn để giúp nhân rộng mô hình.