Trồng cây bạc hà thơm khắp cánh đồng, đem nấu tinh dầu bán hàng triệu đồng mỗi lít

Bạc hà-cây dược liệu trồng trên vùng đất khó

Những ngày này nắng gay gắt hơn, nước tưới đang khan hiếm nhưng thửa bạc hà của anh Nguyễn Văn Dung ở khu phố Lập Vinh vẫn phủ lên một màu xanh ngắt, mùi hương bay thoang thoảng trong gió.

Giọng rặt xứ Nghệ, anh Dung cởi mở nói chuyện: “Vùng đất này thiếu nước thường xuyên mỗi năm chỉ làm được 1 vụ lúa. Nhà tôi trồng 3 sào bạc hà, bạc hà được đưa vào trồng từ rất lâu rồi, có lúc diện tích lên đến vài chục ha nhưng do sâu bệnh, không có đầu ra nên diện tích thu hẹp. Tinh dầu bạc hà chủ yếu bán làm quà tặng cho người thân ở nước ngoài, giá bán 4,5  - 5 triệu đồng/lít”.

Khu phố Lập Vinh phần lớn người dân gốc miền Trung đến lập nghiệp. Cây bạc hà “bén rễ” với người dân từ những năm 1986, được xem là cây trồng cho giá trị kinh tế bên cạnh các cây trồng đặc trưng là lúa, thanh long. 

Khu vực này sản xuất chủ yếu nhờ nước trời, những tháng nắng không làm được lúa bà con chuyển sang trồng bạc hà. Các hộ dân ở đây còn đầu tư 5 lò chưng cất thủ công chiết xuất tinh dầu.

Anh Hà Văn Trực, một hộ dân khác trồng 5 sào bạc hà trăn trở: “Hạn hán, giá cả thanh long trồi sụt, trồng thanh long ở đây đã không còn cho thu nhập ổn định. Còn làm lúa có năm hạn nặng, lúa đang trổ đòng chết khô chỉ còn cách lấy rơm rạ phủ gốc thanh long. Chúng tôi chỉ mong sao trồng cây gì có đầu ra ổn định, yên tâm sản xuất”.

Vừa qua, do ảnh hưởng của dịch Covid - 19, tinh dầu bạc hà chưng cất xong hầu như không bán được. Trong một lần Công ty TNHH Châu Giang Hưng Yên trồng bạc hà xuất khẩu ở Bình An (Bắc Bình) đang tìm kiếm mở rộng liên kết sản xuất bạc hà xuất khẩu Nhật Bản, nông dân nơi đây đã tiếp cận được.

Cải tạo giống cũ, liên kết sản xuất

Giống bạc hà mà nông dân đang canh tác là VN-74, VN-76, đây là giống cũ tỷ lệ thu hồi tinh dầu và hàm lượng menthol thấp. 

Theo Công ty TNHH  Châu Giang Hưng Yên: Tinh dầu bạc hà là nguyên liệu sản xuất nhiều sản phẩm khác nhau, từ thực phẩm cho tới dược phẩm: Chế biến thức ăn, nước uống, bánh kẹo, nước súc miệng…Nhu cầu về loại cây này trên thị trường trong và ngoài nước khá cao”. 

Tại tỉnh Bình Thuận, cây bạc hà hiện đã trồng thêm ở một số xã ở huyện Bắc Bình, Tuy Phong.

 Bà Trần Thu Hương – Giám đốc Công ty TNHH  Châu Giang Hưng Yên cho biết: “Giống mới chuyển giao cho nông dân là bạc hà Nhật Bản SW88 có hàm lượng tinh dầu cao nhất trong họ cây bạc hà cho tỷ lệ thu hồi tinh dầu 0,7% so với giống cũ 0,3%, một năm thu hoạch 3 vụ. Bước đầu công ty hỗ trợ nông dân thay thế toàn bộ giống cũ”. 

Theo kế hoạch, công ty ký kết hợp đồng thu mua tinh dầu giá bảo hiểm cho các hộ dân trồng bạc hà giá 800.000 đồng/kg tinh dầu, 5.000 đồng/kg cây bạc hà, 10.000 đồng/kg ngó bạc hà. 

Khi cây bạc hà tới giai đoạn thu hoạch trên diện tích từ 5 ha, công ty sẽ đầu tư lắp đặt hệ thống chưng cất để thu hồi tinh dầu triệt để.

Hiện có 35 hộ dân đăng ký, đã gieo trồng giống SW88 khoảng 5,3 ha và nông dân tiếp tục nhận giống các đợt tiếp theo. Theo kinh nghiệm của nông dân, đây là loại cây dễ trồng, chăm sóc, do chủ yếu canh tác thủ công chưa cơ giới hóa tốn nhiều công làm cỏ.

Nét mặt tươi rói, những người nông dân cẩn thận chia nhau từng hom giống mới thấy quyết tâm vượt khó của họ. Những mầm xanh non bạc hà gieo trước đã nhú lên khỏi mặt đất ấp ủ hy vọng một ngày cây trồng truyền thống này cho hiệu quả kinh tế, cho thu nhập ổn định.