Những chuyện lần đầu kể của một cựu Đại sứ ngoại giao sắp bước vào tuổi 80

Nhà văn Nguyễn Chiến Thắng năm nay xấp xỉ 80 tuổi. Ông là người đã dành trọn cuộc đời cho công tác ngoại giao. Ông từng là đại sứ ở các nước Pháp, Algeria và Campuchia. Ông là hội viên Hội nhà văn Việt Nam. Ông được biết đến với tư cách là người sáng tác bền bỉ của văn chương đương đại với nhiều thể loại như: tiểu thuyết, truyện ngắn, ghi chép, bút ký… với bút danh Thăng Sắc. 

Các tác phẩm của ông như: "Ngụ cư", "Chú Tư, con là ai", "Láng giềng", "Đi trong lốc xoáy", "Những đóa sen màu xanh", "Những ngày không em" (tiểu thuyết); "Chớp mắt cùng số phận" (tập truyện ngắn); "Chuyện nghề, chuyện nghiệp ngoại giao" và mới nhất ông trình làng "Chuyện kể của một Đại sứ".

Đặc biệt, cuốn tiểu thuyết "Những ngày không em" của ông được chuyển thể thành phim truyền hình "Nụ tầm xuân" - đạo diễn Bạch Diệp và "Chớp mắt cùng số phận" được chuyển thể thành phim truyện cùng tên của đạo diễn Ngọc Linh.

Nguyễn Chiến Thắng là một trong số ít những nhà văn khiêm nhường, lặng lẽ, miệt mài lao động. Một cách lao động nghiêm túc và say mê. Với tiểu thuyết, ông đề cập một cách sâu sắc và trực diện đến những vấn đề nóng bỏng của đời sống xã hội: Đô thị hóa nông thôn, sự tha hóa của con người trước đồng tiền, những cơn "lốc xoáy" dữ dội đã cuốn người ta đi về nhiều hướng một cách mất kiểm soát; ông viết về vùng đất, vùng văn hóa mà ông đặc biệt gắn bó trong cuộc đời làm ngoại giao của mình - Campuchia.

Văn chương của Nguyễn Chiến Thắng giản dị, chất phác, khúc chiết, thuyết phục. Ông viết về sự tha hóa của con người, một cách đau đớn, dằn vặt, nuối tiếc, nhưng nhân hậu. Một giọng văn nhân hậu, một lối tư duy nhân hậu. Văn chương của ông dễ dàng lấy nước mắt từ người đọc bởi sự nhân hậu của từng câu chuyện, từng cuộc đời, nhưng cũng giàu chất hài hước, sâu cay. Tuy đọc về cái xấu, cái mất mát, cái băng hoại mà người ta không tuyệt vọng, trái lại, vẫn le lói những tin cậy về cái tốt đẹp. Sự tồn tại của cái tốt, cái lương thiện luôn làm cho cuộc sống trở nên ấm áp và cân bằng, xoa dịu, chữa lành những tổn thương.

"Chuyện kể của một Đại sứ" là tập hợp các bài ghi chép tản mạn không nhằm vào một chủ đề trung tâm nào của tác giả Nguyễn Chiến Thắng - người trong suốt cuộc đời làm ngoại giao của mình đã từng là Đại sứ Việt Nam tại Pháp, kiêm nhiệm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha; Angeria kiêm nhiệm Mali và Sahraoui Dân chủ; và Campuchia. Cuốn sách vẫn giữ phong cách, giọng văn, lối tư duy, tình cảm của nhà văn với cuộc đời, với con người. Dù có viết về ai, ở đâu, với những khác biệt về văn hoá, ngôn ngữ, thể chế chính trị, người đọc vẫn có thể được ông dẫn dắt để chạm tới những nhân vật của ông một cách tự nhiên và hồn hậu.

Nhà văn - nhà ngoại giao Nguyễn Chiến Thắng khẳng định rằng: "Chuyện kể của một Đại sứ" không phải là hồi ký, không phải là tự truyện, không có đánh giá hoặc dính dáng tới những báo cáo sơ kết, tổng kế các hoạt động đối ngoại của cơ quan. Đây chỉ là những ghi chép những mẩu ký ức của một thời làm việc, nay đã nghỉ hưu trích ra đem in, mong được chia sẻ vài suy nghĩ cá nhân, cũng là để bày tỏ lòng biết ơn của tôi tới những người và những nơi tôi đã may mắn được công tác với cương vị một Đại sứ".

Vẫn giữ phong cách, giọng văn, lối tư duy, tình cảm của nhà văn với cuộc đời, với con người, mỗi bài viết ông kể về những con người ông đã có dịp gặp gỡ, những vùng đất mà ông đã đi qua, đã gắn bó. Dù có viết về ai, ở đâu, với những khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ, thể chế chính trị… qua lối dẫn dắt của tác giả, người đọc có thể "chạm" tới những nhân vật của ông một cách tự nhiên và hồn hậu.

Đây là cuốn sách, như tâm sự của tác giả, ông ghi lại những câu chuyện mà ông gặp và ghi nhớ trong những năm tháng làm đại sứ ở các nước. Nó cho thấy phần nào cuộc đời, sự nghiệp, vai trò của một đại sứ - người đại diện cho quốc gia, dân tộc ở trên phương diện đối ngoại. Có điều, vị đại sứ này lại cũng là một nhà văn, vì thế góc nhìn của ông về mọi sự việc, sự kiện, hay các cá nhân đều rất tinh tế và sâu sắc, nhiều liên tưởng và giàu cảm xúc. Ở đây, dù là sách của một người làm chính trị nhưng lại ít màu sắc chính trị, mà đầy ắp những sắc màu, không gian văn hóa, nhân văn, những chân dung đáng kính, đáng mến, đáng ngưỡng mộ.

Nhà văn Đỗ Bích Thúy nhận định: "Với cuốn sách này, tôi nghĩ tác giả muốn trước hết dành nó cho bản thân. Những trang sách ghi lại bao hồi ức vui, buồn, thương mến, gắn bó với nhiều quốc gia, dân tộc, nhiều cá nhân, với thái độ trân quý và tự hào. Nếu như ông nhắc đến bà Hồ Thể Lan là người làm ngoại giao ngay cả khi đã nghỉ hưu, thì tôi nghĩ rằng, ông chính là người làm ngoại giao với trái tim và tâm hồn chất phác, chân thành, trong sáng, ấm áp của một nhà văn đích thực".

Họa sĩ Phạm Hà Hải, người đảm nhận phần mỹ thuật, tranh bìa và minh họa cho cuốn sách đưa ra cảm nhận: "Chuyện kể của một Đại sứ" giống như hai quá trình của một đời Đại sứ - Nhà văn: Thu thế giới vào trong mình để rồi lại trút mình vào thế giới, ở đấy có tình yêu Tổ quốc, niềm tự hào dân tộc, nỗi khát khao hòa bình hữu nghị và lòng biết ơn. Và không phải không có chút day dứt buồn...".

Cùng với 2.000 bản in thường còn có 100 bản đặc biệt in trên giấy mỹ thuật và 12 bức minh họa được họa sĩ Phạm Hà Hải vẽ trên giấy dó được xem như một món quà mà tác giả dành tặng cho những người đọc đã luôn yêu mến ông từ những cuốn tiểu thuyết, truyện ngắn mà ông đã viết trong nhiều năm qua dưới bút danh Thăng Sắc. Buổi giới thiệu cuốn sách "Chuyện kể của một Đại sứ" sẽ diễn ra tại trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam vào 9h hôm nay (28-6-2023).