Đạm Hà Bắc "chào sàn" không có cổ phiếu nào được giao dịch

Nguyên nhân được lý giải một phần là do trong tổng số 272,2 triệu cổ phiếu đăng ký giao dịch của DHB còn có 215.600 cổ phiếu ESOP (cổ phiếu ưu đãi) đang thuộc diện bị hạn chế chuyển nhượng, nhưng phần lớn là do Đạm Hà Bắc đang là một trong những doanh nghiệp lỗ nặng nhất của Bộ Công Thương với con số lên tới gần 2.000 tỷ đồng.

Sản xuất phân bón tại Công ty Đạm Hà Bắc (Ảnh: IT)

“Đứa con đầu” của Vinachem và khoản nợ... “khủng”

Đạm Hà Bắc là doanh nghiệp chuyên sản xuất kinh doanh phân đạm Ure, các loại phân bón, sản xuất kinh doanh hóa chất, amoiac lỏng… với tiền thân là Nhà máy phân đạm Hà Bắc, được khởi công xây dựng từ đầu năm 1960 - một trong những “đứa con đầu” của Vinachem (Tập đoàn Hóa chất Việt Nam). Đến tháng 11.2015, gần 94,78 triệu cổ phiếu Đạm Hà Bắc được đưa ra đấu giá lần đầu ra công chúng, tuy nhiên các nhà đầu tư chỉ đăng ký mua hơn 3,36 triệu cổ phiếu với giá bình quân 10.002 đồng/CP.

Từ tháng 1.2016, Đạm Hà Bắc chính thức hoạt động theo mô hình công ty cổ phần với vốn điều lệ 2.722 tỷ đồng và tính đến thời điểm hiện tại, Vinachem vẫn là công ty mẹ đang nắm 265,8 triệu cổ phiếu DHB, tương đương tỷ lệ sở hữu 97,66%. Ngoài ra, Đạm Hà Bắc còn có 1 công ty con là CTCP Hóa chất Hưng Phát Hà Bắc (sở hữu 84% vốn) và 2 công ty liên kết là CTCP Xuất nhập khẩu phân bón Bắc Giang và CTCP Khí hóa lỏng Hà Bắc.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào kết quả kinh doanh của DHB thì mới thấy được tình hình kinh doanh cực kỳ kém của doanh nghiệp này. Cụ thể, theo báo cáo tài chính của doanh nghiệp, tính đến 31.12.2016, tổng nợ của DHB là 8.870 tỷ đồng chiếm 89,5% tổng tài sản, riêng nợ ngắn và dài hạn lên đến con số 8.084 tỷ đồng, gấp 8,5 lần so với vốn chủ sở hữu.

Bước sang năm 2017, Đạm Hà Bắc đặt mục tiêu doanh thu xấp xỉ 2.700 tỷ đồng, tăng 25% so với thực hiện năm 2016 và cắt giảm lỗ sau thuế còn 847 tỷ. Song tình hình lại đang diễn biến theo chiều hướng ngược lại khi tính đến hết quý 1.2017, Đạm Hà Bắc đã lỗ thêm 218 tỷ đồng, nâng tổng lỗ lũy kế lên 1.939 tỷ đồng.

Con số này sẽ chưa dừng lại bởi trước đó theo dự kiến của doanh nghiệp, trong năm 2017 này, DHB sẽ lỗ tiếp 850 tỷ đồng so với năm 2016.

Vì đâu nên nỗi?

Thực tế, hoạt động sản xuất kinh doanh của DHB đi vào... ngõ cụt kể từ năm 2015 sau khi hoàn tất dự án nâng công suất sản xuất phân Urê lên 500.000 tấn với tổng vốn đầu tư hơn 10.000 tỷ đồng. Báo cáo tài chính 2016 của DHB cho thấy, 2 năm kể từ khi nâng công suất, con số lỗ lũy kế đã lên đến 1.721 tỷ đồng, vượt gần 1.000 tỷ đồng so với con số dự toán lỗ ban đầu.

Còn nhớ, hồi năm 2016 khi lãnh đạo doanh nghiệp này đã gửi kiến nghị “cầu cứu” khắp nơi xin khất nợ, phía ban điều hành DHB cho rằng, kết quả kinh doanh thua lỗ của công ty trong những năm qua và dự kiến năm 2017 có nguyên nhân chính là do giá đầu vào tăng mạnh, trong khi giá bán lại giảm theo giá Urê trên thế giới… Còn phía Vinachem thì cho rằng, lý do khiến chi phí sản xuất cao là do dây chuyền sản xuất, máy móc thiết bị của nhà máy Đạm Hà Bắc chủ yếu được nhập từ Trung Quốc nên thường xảy ra sự cố, dây chuyền sản xuất tiêu hao nguyên vật liệu cao...

Tuy nhiên, có lẽ tất cả các lý do trên đều khó thuyết phục vì nếu đã đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng thì phải có sự tính toán kỹ lưỡng.  Chưa kể, nếu so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành như Đạm Phú Mỹ, Đạm Cà Mau... thì dù cũng khó khăn do giá đầu vào tăng mạnh những năm qua nhưng các doanh nghiệp này vẫn vượt qua với thành tích kinh doanh khá ấn tượng.

Liên quan đến việc lên sàn có “cứu” nổi DHB hay không? Một chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) cho rằng, việc các doanh nghiệp trực thuộc Bộ Công Thương được niêm yết trên thị trường chứng khoán sẽ giúp nâng cao tính minh bạch, tạo điều kiện thu hút các nguồn vốn và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh... Tuy nhiên, với trường hợp của DHB, việc doanh nghiệp này lên sàn để hút vốn có lẽ không dễ dàng bởi để hút được dòng tiền thì doanh nghiệp phải có kết quả kinh doanh tốt, tình hình tài chính  ổn định và triển vọng phát triển của doanh nghiệp và so sánh tương quan với các DN khác…Trong khi đó, sức khỏe của DHB trong thời điểm hiện tại lại không mấy khả quan.