Đình làng quê tôi

Bài, ảnh: Phúc Lộc Thứ sáu, ngày 29/05/2015 17:33 PM (GMT+7)

Thời thơ ấu của tôi luôn gắn liền với ngôi đình làng Long Tuyền và chùa Hội Linh, nay thuộc quận Bình Thủy, TP.Cần Thơ.

Long Tuyền cổ miếu, nay là đình Bình Thủy được coi là cái nôi văn hóa của làng cổ Long Tuyền - nơi tôi đã sinh ra, lớn lên và nuôi dưỡng tôi thành người.

Cũng như mọi năm, đình Bình Thủy năm nay đã long trọng tổ chức lễ cúng Thượng Điền vào ba ngày từ 12 - 13 - 14 tháng 4 âm lịch, nhằm ngày 28 - 29 - 30 tháng 5 năm 2015.

Đình Bình Thủy.

Trong quá trình khẩn hoang mảnh đất ở phương Nam, sau khi đất đai, rừng rậm trở thành nơi ăn chốn ở, qui tụ được nhiều người sinh cư lập nghiệp thì dân làng tự đứng ra xây dựng mỗi nơi một ngôi đình. Lúc đầu chỉ cất bằng tre lá đơn sơ, sau đó trùng tu, tôn tạo dần với qui mô ngày càng rộng lớn hơn. Điển hình như ở đình Bình Thủy, một ngôi đình cổ kính rất lâu đời ở đồng bằng sông Cửu Long.

Đến năm 1909, dân làng mới họp bàn thống nhất xây dựng lại ngôi đình bề thế hơn với một lối kiến trúc độc đáo và đầy trí tuệ, nay vẫn còn giữ được nguyên vẹn kiến trúc xưa, khiến cho nhiều nhà khảo cổ và kiến trúc sư phải khâm phục.

Bà con cúng bái lễ Thượng Điền tại đình Bình Thủy.

Hội thi bánh ngon tại sân đình Bình Thủy trong ngày lễ Thượng Điền.

Có thể nói đình Bình Thủy là sự kết tinh nhiều đời của văn hóa làng quê ở Việt Nam. Lịch sử đã ghi rất rõ: năm Nhâm Tý (1852), đoàn hải thuyền do tuần phủ Huỳnh Mẫn Đạt chỉ huy đến vàm sông thuộc địa phận làng Bình Hưng mới biết đây là vùng đất cây trái quanh năm tươi tốt, dân tình an cư lạc nghiệp nên ông mới đặt tên cho rạch này là “Thôn Bình Thủy”. Đến năm Mậu Thân (1908) các hương chức hội tề trong làng lại luận bàn sôi nổi về “long cục” và quyết định đổi tên thôn Bình Thủy thành làng Long Tuyền nhưng vẫn giữ nguyên tên sông Bình Thủy… Ngày 5-9-1989, đình Bình Thủy đã vinh dự được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích văn hóa Quốc gia.

Nhiều bậc cao niên kể lại rằng, trước đây vào các ngày Lễ thượng điền (từ 12 đến 14 tháng tư âm lịch) và hạ điền tháng chạp, không những dân làng địa phương mà còn rất nhiều bà con ở các làng lân cận cũng tấp nập kéo đến bằng ghe, xuồng, tam bản đậu chật cả vàm sông Bình Thủy. Dọc theo các con đường làng đổ về đình thần Bình Thủy, nhiều người nối đuôi nhau qua đuốc lá dừa sáng rực. Tại chợ vàm, trên bờ, dưới ghe, ban đêm người đi xem hát bội đông vui và náo nhiệt đến nỗi phải chen lấn mới tìm được chỗ đứng. Bản thân tôi hồi còn nhỏ, năm nào tới ngày cúng đình bạn bè cũng rủ nhau đi xem hát bội tới khuya mới về. Những kỷ niệm ấy như còn sống mãi trong ký ức tuổi thơ.

Vào các ngày lễ hội Kỳ Yên, chính quyền địa phương và bà con nhân dân tự nguyện đứng ra cùng với ban tế tự lo việc cúng bái nhằm tôn vinh các bậc tiền hiền, hậu hiền và những anh hùng dân tộc đã khai hoang mở đất và có công giữ gìn bờ cõi đến ngày hôm nay. Các buổi lễ luôn được cử hành một cách nghiêm trang, đúng nghi thức trên tinh thần bảo tồn và phát huy vốn văn hóa cổ của địa phương.

Ý nghĩa quan trọng nhất của lễ hội đình thần Bình Thủy hằng năm là hát bội. Hát bội đã lôi cuốn nhiều người say mê từ chiều tối cho tới khuya. Xưa kia, tuồng tích chủ yếu dựa vào truyện Tàu do thầy tuồng xếp đặt màn lớp, không có kịch bản như bây giờ. Ngày nay tuy cải lương đã chiếm địa vị độc tôn trên sân khấu nhưng mỗi lần cúng đình cũng phải rước cho được đoàn hát bội để hát phục vụ cho ngày lễ truyền thống.

Đặc biệt năm nay, ngoài các nghi thức truyền thống, lễ hội còn có tổ chức Hội thi bánh dân gian, Hội thi Phong lan và nhiều gian hàng giới thiệu các món bánh ngon Nam bộ.

Bà con Bình Thủy xưa nay luôn tự hào về vùng đất của mình, trong đó đình làng Bình Thủy được coi như một góc tâm hồn để hàng năm họ đến đó cùng hướng về nguồn cội, tỏ lòng tri ân các bậc tiên hiền và các anh hùng liệt sĩ. Nơi đây còn là một mái nhà chung của dân làng mà mỗi lần tế lễ Kỳ Yên, niềm tự hào cuả mọi người lại dâng lên mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Tin cùng chủ đề: Lịch sử - Văn hoá

Xem toàn bộ ››