Dọc dãy Trường Sơn bạt ngàn rừng trồng xuất khẩu, gỗ có nguồn gốc nhờ những vườn ươm tiền tỷ

Cung ứng cây giống chất lượng phục vụ trồng rừng gỗ lớn

Ông Phan Ngọc Đồng - Chủ nhiệm dự án xây dựng mô hình vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ vùng nguyên liệu cho biết, tại Quảng Trị, dự án phân bổ gần 3,7 tỉ đồng để xây dựng 3 mô hình vườn ươm cải tiến trong thời gian 3 năm (2022, 2023, 2024), công suất đạt trên 500.000 cây/vườn/năm, đảm bảo năng lực sản xuất cây giống, đảm bảo chất lượng.

Năm 2022, mô hình được triển khai tại HTX Lâm nghiệp bền vững Keo Sơn, xã Cam Nghĩa, huyện Cam Lộ. Tham gia thực hiện mô hình, HTX được hỗ trợ khung nhà giâm cây giống; các hệ thống che điều tiết ánh sáng phía trên, che điều tiết ánh sáng xung quanh; tưới phun sương, tưới phun mưa; luống giâm hom; bể chứa chìm, trạm bơm cải tiến; các hệ thống đường cấp nước, cấp điện; 100.000 cây mầm keo lai nuôi cấy mô cùng các vật tư thiết yếu. 

Tổng kinh phí thực hiện mô hình là gần 900 triệu đồng; trong đó Nhà nước hỗ trợ gần 600 triệu đồng, còn lại là vốn đối ứng của HTX.

Ông Lê Phúc Nhật, Giám đốc HTX Lâm nghiệp bền vững Keo Sơn cho biết, vườn ươm của HTX có diện tích 1.000m2. Trong đó, diện tích nhà ươm cây mô 230m2/nhà, vườn luyện và phụ trợ khoảng 770 m2.

Vườn ươm thực hiện cấy cây mầm giống keo lai được sản xuất bằng phương pháp nuôi cấy mô là các dòng keo lai mô như AH1, BV16, AH6…, sử dụng phân lân vi sinh để bón cho cây con. Ngoài ra, còn có các vật tư phục vụ kèm theo như đất đóng bầu, vỏ bầu…

Giống cây keo được sản xuất bằng phương pháp nuôi cấy mô có những ưu điểm như kiểm soát được chất lượng giống, tính đồng đều cao, sạch bệnh, có thể sản xuất trong mọi điều kiện thời tiết, số lượng lớn với quy mô công nghiệp trong thời gian ngắn.

"Hiện, HTX đã sản xuất cây giống đủ tiêu chuẩn trồng rừng với giá thành giảm từ 30 - 40% so với việc mua cây giống truyền thống phục vụ trồng rừng nguyên liệu" - ông Nhật cho biết.

Năm 2023, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị tiếp tục triển khai xây dựng mô hình vườn ươm cải tiến sản xuất cây giống keo lai nuôi cấy mô tại HTX Long Thành, xã Vĩnh Hà xã Vĩnh Hà, huyện Vĩnh Linh. Tổng kinh phí xây dựng mô hình gần 900 triệu đồng, trong đó, dự án hỗ trợ 70% kinh phí bao gồm: Khung nhà giâm; hệ thống che điều tiết ánh sáng phía trên và xung quanh; Hệ thống tưới phun sương, phun mưa; Giống cây và vật tư, thiết bị...

Ông Võ Long Thành - Giám đốc HTX Long Thành cho biết, khi xây dựng mô hình vườn ươm, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị đã cử cán bộ xuống tư vấn về quy trình xây dựng vườn ươm đến quy trình gieo ươm, xuất bán cây giống. Mô hình vừa hoàn thành và đi vào ươm giống keo lai mô. 

Theo đánh giá cây keo lai mô giống tại vườn ươm đang sinh trường, phát triển tốt. Mỗi lứa ươm khoảng ba tháng sẽ được xuất bán được 10 vạn cây, cung ứng cho khoảng 50 ha rừng. Tối đa một năm vườn ươm sản xuất được 80 vạn cây.

"Giá thành cây giống của HTX bán ra đảm bảo chất lượng, nguồn gốc và rẻ hơn so với thị trường nhằm tiết kiệm chi phí trồng rừng cho bà con nông dân”, ông Thành chia sẻ.

Xây dựng vùng nguyên liệu, hướng đến xuất khẩu gỗ

Ông Trần Cẩn - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị cho biết, xây dựng vườn ươm và chuyển giao quy trình sản xuất cây giống chất lượng cao sẽ giúp Quảng Trị chủ động trong công tác giống cây lâm nghiệp, từ đó, giá trị rừng trồng cũng sẽ được nâng cao, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức của người dân về phát triển rừng bền vững gắn với chứng chỉ rừng.

Cũng theo ông Cẩn, Quảng Trị đang hướng tới trở thành trung tâm vùng nguyên liệu gỗ khu vực miền Trung. Vì vậy, việc xây dựng các vườn ươm cải tiến giống cây lâm nghiệp sẽ tạo điều kiện tốt nhất để người trồng rừng tiếp cận nguồn giống chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu trồng rừng gỗ lớn, rừng đạt chứng chỉ FSC (chứng nhận về chuỗi hành trình sản phẩm rừng).

Mới đây, qua kiểm tra mô hình vườn ươm sản xuất cây giống lâm nghiệp phục vụ vùng nguyên liệu tại HTX Long Thành, xã Vĩnh Hà, huyện Vĩnh Linh, ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm KNQG Lê Quốc Thanh khẳng định: "Mô hình vườn ươm là công nghệ lõi để xây dựng vùng nguyên liệu phục vụ trồng rừng gỗ lớn trên địa bàn tỉnh Quảng Trị và các tỉnh miền Trung".

Theo ông Thanh, mô hình vườn ươm đã đưa khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất giống là công nghệ nuôi cấy mô để tạo ra nguồn giống đạt chuẩn. Qua so sánh, nếu sử dụng giống giâm thì chất lượng không bảo đảm, cây không đồng đều, không sạch và nhiễm bệnh dẫn đến chất lượng gỗ thấp. Nhưng nay, thông qua tổ khuyến nông cộng đồng đã xây dựng vườn ươm và chuyển giao quy trình sản xuất cây giống chất lượng cao đã giúp nhân dân trên địa bàn chủ động giống cây lâm nghiệp. Mặt khác, khi có nguồn giống tốt sẽ làm tăng giá trị rừng trồng, nâng cao thu nhập cho nhân dân và hướng đến phát triển rừng bền vững gắn với chứng chỉ rừng.

“Sản xuất cây giống trong vườn ươm đã tạo được sự đồng đều cũng như cung cấp đủ giống chất lượng cho nhân dân. Hiện nay, các địa phương dọc dãy Trường Sơn đang tập trung vào phát triển vùng nguyên liệu gỗ. Vì vậy, việc ươm cây giống ứng dụng công nghệ vào sản xuất là một trong những giải pháp để thực hiện điều đó. Tuy nhiên, cần sản xuất gắn với liên kết để tạo nên chuỗi giá trị và tăng thu nhập cho nhân dân”, ông Thanh nói tại buổi kiểm tra.

Ông Thanh cũng cho hay, hiện các thị trường nhập khẩu gỗ, nhất là EU cũng đã có những đòi hỏi khắt khe về nguồn gốc gỗ, chính bởi vậy việc xây dựng các mô hình sẽ cung cấp cây giống chất lượng, có nguồn gốc là cơ sở để Việt Nam chứng minh với thế giới về tính minh bạch của sản phẩm, từ đó nâng cao giá trị xuất khẩu lâm sản, đồng thời giúp người dân có thu nhập cao, ổn định, bền vững từ trồng rừng.