Giá điều thô tăng đột biến, nông dân tiếc nuối, doanh nghiệp đứng ngồi không yên

Giá điều thô tăng bất ngờ

Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, diện tích cây điều hiện chỉ còn hơn 27.000ha, giảm cả chục ngàn ha so với vài năm trước. Vụ thu hoạch điều năm nay gặp thời tiết nắng nóng, khô hạn. Năng suất điều bị ảnh hưởng càng khiến nguồn cung điều thô giảm.

Tuy mất mùa nhưng giá điều thô nông dân Đồng Nai bán ra lại thấp hơn so với cùng kỳ mọi năm. Nếu đầu mùa, giá điều thô ở mức từ 25.00-26.000 đồng/kg, thì đến cuối mùa chỉ còn 20.000-21.000 đồng/kg. Mức giá này thấp hơn cùng kỳ năm ngoái từ 2.000-3.000 đồng/kg.

Ông Lê Ngọc Vinh ở xã Xuân Tâm (huyện Xuân Lộc) có gần 2ha đất trồng điều. Năm nay ông chỉ thu hoạch trên dưới 1 tấn/ha.

Sau khi vụ thu hoạch điều năm 2024 khép lại, giá điều thô ở Đồng Nai lại bất ngờ bật tăng. Giá hạt điều thô mà các nhà máy, cơ sở chế biến mua lại từ các thương lái cao hơn 40.000 đồng/kg. 

"Đây được mức giá kỷ lục từ trước đến nay. Thế nhưng, điều thô từ nông dân không có nhiều", ông Vinh nói.

Tại Bình Phước, khoảng hơn một tháng nay, giá điều thô tăng mạnh, có thời điểm lên đến 40.000 đồng/kg, khiến nhiều người bất ngờ trước biến động của thị trường.

Bà Lưu Thị Thu, nông dân trồng điều ở xã Đăk Ơ (huyện Bù Gia Mập) cho biết, bà có 4ha điều. Vừa qua, bà chỉ bán được điều thô với giá 28.000 đồng/kg là cao nhất. Cùng với mức giá thấp nhiều năm nay nên bà và nhiều nông dân không còn nghĩ đến việc dự trữ nguyên liệu điều thô.

Giá điều thô biến động, tiềm ẩn nhiều rủi ro

Theo các cơ sở thu mua, chế biến hạt điều, việc thị trường điều thô đột ngột tăng giá do nhiều nguyên nhân diễn ra âm thầm từ nhiều năm nay.

Bà Phùng Thị Loan Oanh, chủ doanh nghiệp chế biến hạt điều Bình Oanh ở TX Phước Long cho rằng, do nhu cầu của khách hàng tăng cao. Năm nay, vụ điều trong nước và nước ngoài lại bị mất mùa nên giá điều thô tăng, kéo giá điều nhân và các sản phẩm chế từ điều tăng theo.

Cũng ở TX Phước Long, bà Phùng Thị Kim Yến, chủ cơ sở chế biến hạt điều Kim Yến cho biết, nguồn cung điều thô cả trong nước lẫn nhập về đều hạn chế.

Các công ty lớn đã ký hợp đồng với các doanh nghiệp nước ngoài. Bây giờ họ phải tăng giá để tìm mua nguyên liệu để trả hợp đồng. Điều này khiến giá điều thô tăng đột biến. Nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng thấp thỏm, đứng ngồi không yên, bà Yến chia sẻ.

Trước đó, Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) đã cảnh báo tình trạng nhà xuất khẩu điều thô châu Phi "xù" hợp đồng do giá nguyên liệu biến động rất mạnh. Điều này khiến nguy cơ thị trường thế giới bị đứt gãy chuỗi cung ứng.

Theo đó, Bờ Biển Ngà quyết định tạm ngừng xuất khẩu điều thô. Các lô hàng nhập về bị chậm trễ với số lượng ít hơn hợp đồng nên các nhà chế biến trong nước đối mặt với tình trạng thiếu nguyên liệu chế biến.

Các container điều thô đang trên biển cũng được chào bán với giá cao hơn. Nhưng để có đủ nguyên liệu thực hiện đúng hợp đồng, doanh nghiệp Việt Nam phải mua vì đã ký hợp đồng điều nhân giao xa trước đó.

Hằng năm các doanh nghiệp chế biến điều đều nhập hơn 80% lượng điều thô để phục vụ sản xuất. Do đó, các chuyên gia nhận định lý tình trạng này kéo dài, khả năng trong quý 3 và quý 4, ngành điều sẽ gặp khó khăn lớn khi thiếu nguyên liệu. Thậm chí tình trạng này có thể kéo dài sang quý 1 năm 2025.