Hàng nghìn mẹ liệt sĩ đang chờ phong tặng

Niềm vui lúc gần đất xa trời

Nhà Mẹ VNAH Trần Thị Nẫu (SN 1926) cạnh chùa Thiên Ân (xã An Chấn, huyện Tuy An, Phú Yên). Mấy hôm nay, mẹ Nẫu vui lắm, cứ luôn nhắc đến người chồng (ông Võ Ẩn, hy sinh năm 1966) và người con gái (bà Võ Thị Nở, hy sinh năm 1972). Mẹ Nẫu được phong tặng Bà mẹ VNAH đợt kỷ niệm 27.7 năm nay. Ngoài liệt sĩ Nở, vợ chồng mẹ Nẫu còn có 2 con gái và 3 con trai; mẹ Nẫu hiện có 21 cháu, chắt.

Căn nhà cũ kỹ, giăng kín vách là những tấm bằng Tổ quốc ghi công. Cụ Nguyễn Thị Hỏi (mẹ chồng của mẹ Nẫu) cũng đã được truy tặng Mẹ VNAH. Tóc trắng, mắt mờ, mẹ Nẫu đã lúc nhớ lúc quên. Tuy nhiên, theo chị Trương Thị Lệ - con dâu mẹ Nẫu, mấy hôm nay mẹ bỗng nhiên hoạt bát hẳn lên, nhắc nhớ nhiều kỷ niệm chồng con “đã lâu lắm rồi”. Mẹ nâng niu tấm bằng Bà mẹ VNAH đặt giữa bàn khách, luôn miệng nhắc: “Khéo, nhẹ tay, chớ lỡ rơi hỏng! Như vầy là mẹ vui lắm rồi…”. Hỏi tuổi thì mẹ nói: “Đâu cỡ 87 rồi…”. Thực ra, mẹ đã 88 tuổi; tính theo “tuổi ta” thì mẹ đã 89 tuổi…

Ở xã An Ninh (Tuy An), Bà mẹ VNAH Nguyễn Thị Thiết (85 tuổi) đang bị bệnh sốt, việc trao bằng phải thực hiện tại nhà. Mẹ có 2 con liệt sĩ trong kháng chiến chống Mỹ.

Dịp 27.7 này, khi tổ chức trao tặng, truy tặng danh hiệu Bà mẹ VNAH, rất nhiều mẹ đã ở tuổi 90, 100, sức khỏe rất yếu. UBND các tỉnh đã tới tận nhà các mẹ. Tại tỉnh Vĩnh Phúc, năm 2014 có tới 444 mẹ được truy tặng, phong tặng Bà mẹ VNAH. Từ ngày 21.7 tới nay, bà Dương Thị Tuyến – Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã liên tục đi trao tặng danh hiệu. Trong đó riêng ngày 21.7, bà Tuyến đã đi tới 7 nhà mẹ VNAH ở huyện Vĩnh Tường, trao danh hiệu cho mẹ Trần Thị Sáo, 96 tuổi ở xã Thượng Trưng; mẹ Nguyễn Thị Nghệ, 95 tuổi; mẹ Phạm Thị Cửa, 93 tuổi đều ở xã Tân Cương và mẹ Nguyễn Thị Dím, 92 tuổi ở xã Bồ Sao…

Trước đó TP.HCM cũng tổ chức truy tặng, phong tặng danh hiệu Bà mẹ VNAH cho 89 mẹ. Đích thân Bí thư Thành ủy Lê Thanh Hải tới trao bằng cho từng mẹ. Những buổi nói chuyện, thăm hỏi, nhắc tới người thân đã mất, các mẹ- dù nhiều người đã lẫn- vẫn sụt sùi nước mắt nhớ thương. Nhiều mẹ còn con cháu chăm nom nhưng người chăm nom mình thì quên, còn người đã mất 40 năm trước thì vẫn nhớ mồn một. Có mẹ vẫn đắp những tấm chăn xưa con trai mình hay đắp và dặn: “Khi nào mẹ chết nhớ bọc mẹ vào chăn để chôn”.

Đừng để các mẹ chờ đợi thêm

Hơn 11.000 Bà mẹ VNAH được phong tặng, truy tặng trong năm 2014 là nhờ sự “cởi mở” hơn của Nghị định 56 hướng dẫn thực hiện Pháp lệnh số 05/2012/UBTVQH13 ngày 20.10.2012 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”.

Tuy nhiên, cũng theo Nghị định 56, cả nước còn hàng trăm ngàn mẹ đủ tiêu chuẩn nhưng vẫn phải “chờ đợi thêm”. Chẳng hạn như tại Quảng Nam, qua rà soát trên địa bàn có tới 8.000 mẹ đủ điều kiện phong tặng, truy tặng Bà mẹ VNAH. Bà Đinh Thị Liễu- Phó phòng Người có công (Sở LĐTBXH Quảng Nam) cho biết, tỉnh mới trình lên T.Ư đề nghị phong tặng 2.093 mẹ.

Điều đáng buồn là trong số 8.000 mẹ đủ điều kiện phong tặng, truy tặng chỉ còn 1.200 mẹ còn sống và đều ở độ tuổi bách niên. Các mẹ không còn nhiều thời gian chờ đợi để nhận danh hiệu cao quý mà các mẹ xứng đáng được hưởng.

Thực tế đợt phong tặng vừa qua, số mẹ còn sống để nhận vinh dự không còn nhiều, như ở tỉnh Phú Yên có 269 mẹ được trao tặng danh hiệu Mẹ VNAH, chỉ có 38 mẹ còn sống. TP.Cần Thơ có 298 mẹ được trao danh hiệu, chỉ có 61 mẹ còn sống. Tỉnh Hậu Giang có 358 mẹ được trao danh hiệu, có 105 mẹ còn sống.

TP.Hà Nội thời gian vừa qua cũng đã có hàng ngàn mẹ được phong tặng, truy tặng Mẹ VNAH nhưng vẫn còn không ít mẹ phải “chờ tới đợt sau” như trường hợp mẹ Lê Thị Diên - vợ liệt sĩ Thái Duy Biểu và mẹ liệt sĩ Thái Duy Long, hiện đang sống tại Tập thể Đại học Dược (phường Đồng Nhân, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội). Mẹ Diên đã 94 tuổi, chồng hy sinh khi mới 22 tuổi, từ đó đến nay, đã hơn 70 năm mẹ Diên ở vậy thờ chồng, và hơn 50 năm thờ con. Giờ mẹ rất yếu. Tuy nhiên, khi các cháu ruột (bên chồng) làm hồ sơ đề nghị phong tặng Mẹ VNAH cho mẹ thì được trả lời do qua nhiều khâu nên hồ sơ của mẹ bị chậm và phải chờ. Chị Thái Thị Hồng Minh – cháu mẹ Lê Thị Diên bày tỏ: “Danh hiệu cao quý này bà chúng tôi xứng đáng được nhận, gia đình chúng tôi mong bà nhận khi còn sống. Nếu chờ đợi lâu hơn, e rằng bà không còn sống để nhận vinh dự nữa”.