Hơn 1,7 triệu tỷ đồng xây dựng NTM, Bộ trưởng Lê Minh Hoan: "Hãy để nông thôn thành nơi đáng sống, đáng quay về..."

Sáng nay, 17/7, Bộ NNPTNT tổ chức Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021-2025. Bộ trưởng NNPTNT Lê Minh Hoan chủ trì Hội nghị.

Huy động hơn 1,7 triệu tỷ đồng xây dựng NTM

Theo ông Ngô Trường Sơn- Chánh Văn phòng điều phối NTM Trung ương, tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình giai đoạn 2021-2023 khoảng 1.752.000 tỷ đồng, trong đó, vốn ngân sách Trung Ương đóng vai trò "vốn mồi", hỗ trực trực tiếp khoảng 1,2%, ngân sách địa phương các cấp khoảng 9,9%, vốn lồng ghép từ các chương trình MTQG, các chương trình, dự án khác thực hiện trên địa bàn nông thôn khoảng 8,1%, vốn tín dụng khoảng 74,1%, vốn doanh nghiệp, HTX, tổ chức kinh tế khoảng 4,0%, người dân và cộng đồng đóng góp tự nguyện khoảng 2,8%. 

Đến nay, cả nước có 6.022/8.177 xã (73,65%) đạt chuẩn NTM (tăng 11,3% so với cuối năm 2020), trong đó, có 100 xã khu vực III vùng DTTS và MN, có 04 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo đạt chuẩn NTM, 1.331 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 176 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Bình quân cả nước đạt 16,9 tiêu chí/xã.

263 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM, tăng 90 đơn vị so cuối năm 2020 (chiếm khoảng 40,8% tổng số đơn vị cấp huyện của cả nước).

Có 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM. Trong đó có 5 tỉnh (Nam Định, Đồng Nai, Hà Nam, Hưng Yên và Hải Dương) được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. 

Đối với Chương trình OCOP, đến tháng 7/2023, cả nước có 9.852 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên của 5.069 chủ thể. 

Bên cạnh những thành công mà Chương trình xây dựng NTM mang lại còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế cần khắc phục, giải quyết, đó là: Hệ thống văn bản pháp lý, văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình ở cấp Trung ương chậm được ban hành. Một số địa phương còn lúng túng, chậm ban hành các văn bản cụ thể hóa Bộ tiêu chí quốc gia về NTM giai đoạn 2021 - 2025 theo phân cấp; Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM; Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng NTM, hướng tới NTM thông minh… 

Mô hình tổ chức và cơ chế làm việc của Văn phòng Điều phối NTM cấp tỉnh ở các địa phương có sự khác nhau, chưa thống nhất. Văn phòng Điều phối NTM cấp huyện không có con dấu riêng mà sử dụng con dấu chung của Phòng NNPTNT hoặc Phòng Kinh tế, nên hạn chế tính chủ động trong quá trình triển khai công việc. Cán bộ làm công tác xây dựng NTM ở cấp xã chủ yếu là kiêm nhiệm và thường xuyên thay đổi nên cũng ảnh hưởng đến việc tham mưu triển khai thực hiện chương trình ở cơ sở...

Ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM

Theo ông Ngô Trường Sơn, mục tiêu phấn đến năm 2025, cả nước có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM, có khoảng 40% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, ít nhất 10% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và không còn xã dưới 15 tiêu chí. Phấn đấu cả nước có ít nhất 50% huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh đạt chuẩn NTM, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Có ít nhất 20% số huyện đạt chuẩn được công nhận là huyện NTM nâng cao, huyện NTM kiểu mẫu. Mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ít nhất 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM. Phấn đấu cả nước có khoảng từ 17 - 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Lê Minh Hoan đề nghị các ngành, địa phương tập trung đề xuất giải pháp, sáng kiến, chia sẻ những mô hình phù hợp, trao đổi những gì còn trăn trở, băn khoăn để chương trình xây dựng NTM thật sự thiết thực, có ý nghĩa. Trong đó, phải tạo ra những sản phẩm đặc trưng, bản sắc văn hóa riêng của các làng quê nông thôn, phát triển làng nghề, tạo điểm nhấn thu hút du lịch nông thôn, xây dựng nông thôn thành nơi đáng sống, nơi để quay về.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, Chương trình xây dựng NTM không chỉ là xây dựng cầu, đường, trường, trạm mà đây là Chương trình bao gồm đa mục tiêu, trong đó, có 6 Chương trình chuyên đề: Phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM; Khoa học và công nghệ phục vụ xây dựng NTM; Chuyển đổi số trong xây dựng NTM, hướng tới nông thôn mới thông minh; Tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025; Nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện tiêu chí an ninh, trật tự trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; Chương trình OCOP. Ngoài ra còn có các vấn đề bình đẳng giới, dinh dưỡng cho cư dân nông thôn, khuyến nông...

"Hiện, nhiều quốc gia thực hiện chương trình quy nông, quy hương. Không phải tất cả đều về nông thôn, nhưng họ coi nông thôn là vốn quý, di sản, tài sản và họ làm nhiều chương trình du lịch làng nghề, du lịch nông nghiệp, nông thôn để nông thôn trở thành nơi đáng sống, đáng để quay về", Bộ trưởng chia sẻ.

Cũng theo Bộ trưởng, chúng ta đi được chặng đường hơn 3 năm triển khai Chương trình nhưng thực tế  mới triển khai được khoảng hơn 1 năm. "Tôi vừa đi Bắc Kạn vẫn còn nhiều hộ nghèo, làm gì để thu nhập của bà con tăng 1,5 lần không phải là dễ. Hội nghị hôm nay chúng ta bàn về các sáng kiến, mô hình mới để các địa phương bắt tay vào thực hiện", ông nói.

Một vấn đề nữa được Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh là Chương trình OCOP. "Đồng Tháp có hàng trăm sản phẩm OCOP, nhưng khi tôi ra siêu thị không có sản phẩm OCOP nào?

Vậy đầu ra các sản phẩm OCOP đi đâu?", ông đặt câu hỏi và cho rằng, vấn đề cần làm đó là kích hoạt sự tham gia của cộng đồng, để các chủ thể chăm chút sản phẩm OCOP của mình và để sản phẩm đi xa. 

"Khi chúng ta chưa trân quý sản phẩm của mình thì đừng mong rằng thị trường chấp nhận", Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định.