Kêu mất 1 tỷ USD/năm, doanh nghiệp logistics xin Thủ tướng cho tăng phí xếp dỡ container lên 20%

Doanh nghiệp logistics xin tăng phí xếp dỡ container vì mỗi năm thất thu 1 tỷ USD

Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính vừa có báo gửi Thủ tướng về các phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp trong quý I/2023. Theo bản báo cáo được tập hợp từ các báo cáo của 30 Hiệp hội, ngành hàng, Ban IV đưa ra hàng loạt các kiến nghị, trong đó có vấn đề khá nhạy cảm liên quan đến điều chỉnh phí xếp dỡ container tại cảng của Việt Nam.

Theo báo cáo của Ban IV, phản ánh từ các Hiệp hội và doanh nghiệp ngành logistics, vận tải biển, cảng biển gần đây cho thấy sự bất hợp lý của giá bốc xếp cảng biển tại Việt Nam.

Theo đó, hiện giá bốc đỡ container tại các khu vực cảng biển của Việt Nam được thực hiện theo quy định chi tiết tại Thông tư 54/2018 của Bộ GTVT.

Báo cáo của Ban IV nhấn mạnh, quy định tại Thông tư 54/2018 gây một số bất cập như giá bốc dỡ container tại các khu vực cảng biển của Việt Nam đã được đầu tư, nâng cấp trang thiết bị hiện đại, đáp ứng tối đa nhu cầu của các hãng tàu.

Trong khi đó, giá bốc dỡ container tại các khu vực cảng biển Việt Nam tính trung bình chỉ bằng 40-50% so với khu vực. Như vậy, nếu sản lượng container thông qua hệ thống cảng biển Việt Nam khoảng 25 triệu TEUs/năm, các doanh nghiệp Việt Nam thất thu khoảng 1 tỷ USD/năm.

Ban Kinh tế tư nhân cho rằng, nếu giá bốc dỡ container không được điều chỉnh phù hợp bằng các văn bản pháp quy, các cảng Việt Nam sẽ không có cơ sở để đàm phán lại với các hãng tàu nước ngoài về tỷ lệ phân chia Phí điều hành bến bãi.

Các hãng tàu nước ngoài đang hưởng nhiều lợi ích do giá bốc dỡ thấp khi họ đang chỉ phải trả giá cho các cảng Việt Nam trung bình khoảng 30% phí điều hành bến bãi thu từ khách hàng xuất nhập khẩu.

Trong khi đó, theo thông lệ quốc tế và quy ước của Hội đồng Hiệp hội chủ tàu quốc gia châu ÂU và Nhật Bản (CENSA), 80% phí điều hành bến bãi mà các hãng tàu nước ngoài thu được từ chủ hàng xuất nhập khẩu cần phải được trả lại cho cảng để bù đắp chi phí liên quan trực tiếp đến  việc xếp dỡ container tại cảng.

Với thông lệ thực tế này, giá bốc dỡ phù hợp ở khu vực cần dao động gừ 80-100 USD/ TEU thay vì chỉ khoảng 40 USD/ TEU như hiện nay.

Điều chỉnh giá cước bốc dỡ không ảnh hưởng tới giá cước vận chuyển

Ban Kinh tế tư nhân cho rằng, giá bốc dỡ container cần được điều chỉnh linh hoạt dựa trên các yếu tố hình thành giá và thực tế thị trường. Về bản chất, giá bốc dỡ container cảng biển là một thành tố nằm trong giá cước chung trọn gói mà hãng tàu nước ngoài chào cho chủ hàng xuất, nhập khẩu Việt Nam.

Với tập quán mua CIF, bán FOB hiện nay, các chủ hàng nước ngoài sẽ trả chi phí cho hãng tàu và hãng tàu sẽ trả tiền bốc dỡ cho cảng theo hợp đồng.

Như vậy, việc điều chỉnh giá cước bốc dỡ không ảnh hưởng tới giá cước vận chuyển, cũng như hàng hoá xuất nhập khẩu của Việt Nam. Thực tế, trong thời gian dịch Covid-19, dù giá bốc dỡ không thay đổi nhưng giá cước vận tải đã tăng hơn 10 lần với nguyên nhân là thiếu container rỗng do ùn tắc tại các cảng.

Sau đại dịch, giá cước vận chuyển lại điều chỉnh về như trước dịch theo cung cầu thị trường. Trong khi đó, với việc chi phí cấu thành gái đã tăng mạnh sau 5 năm, giá bốc dỡ container được quy định tại thời điểm hiện tại không còn phù hợp.

Ban Kinh tế tư nhân đề nghị điều chỉnh giá bốc dỡ container sẽ là hành lang pháp lý quan trọng, làm cơ sở đàm phán cho các cảng biển Việt Nam khi làm việc với các hãng tàu nước ngoài nhằm thu lại một phần phụ phí điều hành bến bãi từ các hãng tàu nước ngoài theo đúng giá thị trường, đồng thời góp phần khẳng định năng lực xứng tầm của ngành khai thác cảng Việt Nam mà không làm ảnh hưởng tới chi phí logistics quốc gia cũng như các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong nước.

Ban IV đề nghị Bộ GTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ bốc dỡ container tiệm cận nhanh với mức giá bình quân của khu vực và phí điều hành bến bãi. Các Hiệp hội đề xuất mức tăng tối thiểu 15-20%/năm, lộ trình tối thiểu liên tục 3 năm, bắt đầu từ giữa năm 2023, ưu tiên trước cho khu vực cảng nước sâu Việt Nam.

Theo tính toán của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân, với tốc độ điều chỉnh bình quân 15-20%/năm, giá bốc dỡ khu vực nước sâu của Việt Nam phải mất ít nhất từ 4-5 năm mới đạt được mức giá bình quân của khu vực.

Ban IV đề nghị Bộ GTVT chuyển hình thức văn bản pháp quy quy định giá bốc dỡ container khu vực cảng biển từ Thông tư sang Quyết định để phù hợp với hệ thống pháp luật về giá và dễ dàng điều chỉnh mức giá theo diễn biến thực tế trên thị trường.