Khó "xử" mũ bảo hiểm

Hỏi ra mới hay, còn lâu họ mới “sợ”, khi mà mọi thứ cứ “giơ cao đánh khẽ” và đầy kẽ hở như hiện nay. Và quan trọng nhiều người cho rằng họ là nạn nhân của việc quản lý yếu kém thì làm sao có quyền “hài tội” họ. (?!)

Khó bị phạt, đổi làm gì

Mới cầm chiếc MBH của anh San Anh Minh, làm việc trong lĩnh vực truyền thông báo chí (ngụ đường Phạm Phú Thứ, quận Tân Bình) trên tay, biết ngay là MBH “đểu”, vì nó nhẹ chẳng khác chiếc nón lưỡi trai. Hỏi, sắp tới sẽ bị phạt sao không đổi. Anh Minh vừa cười vừa chia sẻ: đổi làm gì khi nhìn (chứ không cầm) đố ai dám nói là MBH không đúng chuẩn. Vẫn đầy đủ ba lớp theo quy định, gồm: vỏ mũ, lớp hấp thụ xung động (xốp) và quai mũ; và có tem hợp quy CR theo quy định đàng hoàng, chứ có thiếu gì đâu. “Đố ai dám phạt tôi khi đội mũ này”, anh Minh nhấn mạnh.

Mũ bảo hiểm thật dần dà hết đất sống khi mũ bảo hiểm đểu giống như đầu Phạm Nhan – thiếu chỉ ngũ sắc “chặt” hoài không hết. Ảnh: Khởi Thức

Theo anh Minh, quy định MBH phải đảm bảo có ba lớp, có tem chứng nhận phù hợp quy chuẩn CR mới không bị phạt, xem ra đang chạy sau các chiêu “lạng lách” của các cơ sở sản xuất MBH giả, nhái. Theo đó, nếu nhìn qua cảnh sát giao thông không thể nào phân biệt được MBH nhái, giả so với MBH đúng quy cách. Và cũng chính vì điều này mà hàng giả, hàng nhái vẫn còn đất sống.

Đúng như nhìn nhận của anh Minh, dạo một vòng quanh các cung đường bán MBH ở TP.HCM (kể cả cửa hàng lẫn lề đường) như Hoàng Văn Thụ, Cách Mạng Tháng Tám, Lý Thường Kiệt (quận Tân Bình); Gò Dầu, Tân Sơn Nhì, Trường Chinh (quận Tân Phú); Điện Biên Phủ, Xô Viết Nghệ Tĩnh (quận Bình Thạnh); Quang Trung, Nguyễn Oanh (quận Gò Vấp); hay Lê Lợi, Nguyễn Trãi (quận 1)… đâu đâu chúng tôi vẫn thấy đầy dẫy MBH giả, nhái bày bán và cũng không thiếu người mua các loại MBH này.

Đơn cử, ở một cửa hàng bán MBH gần ngã ba Trường Chinh – Phạm Văn Bạch (quận Tân Bình), hỏi giá mua MBH, bà chủ cửa hàng cho hay có rất nhiều giá, từ vài trăm lui đến vài chục.

Theo quan sát của chúng tôi, MBH vài chục ngàn ở cửa hàng này đều là hàng giả, hàng nhái. Dù đủ ba lớp nhưng nhẹ hều, vì loại xốp dùng để sản xuất được lấy ở thùng xốp; tem CR dù được dán trên nón nhưng nhìn qua là biết tem “đểu”. Hàng giả, hàng nhái mà cũng có người mua hả chị? – “Họ biết hết nhưng vẫn mua vì rẻ, và quan trọng hơn cả cái nào cũng không sợ công an xử. Bởi nếu khi bị hỏi thì nói đâu biết là hàng giả, hàng nhái vì nó vẫn đầy đủ các thành phần theo quy định”, bà chủ cửa hàng tên Hoa khẳng định.

Và theo bà Hoa, quy định kể trên chỉ có thể xử dứt điểm được MBH thời trang mà thôi. Vì MBH thời trang thường không có ba lớp theo quy định. Và đặc biệt loại MBH thời trang thường có lưỡi trai dài hơn 7cm, trong khi quy định cho cho phép lưỡi trai dài tối đa là 7cm, để không che chắn tầm nhìn.

Những lập luận trên, thực tế cũng đã được một cán bộ cảnh sát giao thông TP.HCM thừa nhận, trong buổi hội thảo “Tăng cường triển khai chỉ đạo, quản lý và thực thi chính sách pháp luật liên quan đến chất lượng MBH” do ban An toàn giao thông TP.HCM phối hợp với hội Chữ thập đỏ thành phố tổ chức hồi trung tuần tháng 6 vừa qua. “MBH của họ cũng có vỏ mũ, có lớp đệm hấp thu xung động, có tem... nhưng bằng mắt thường làm sao biết được có đạt chất lượng hay không”, một cảnh sát giao thông chia sẻ tại hội thảo.

Rồi lại đánh trống, bỏ dùi mà thôi!

Theo lập luận của các cơ quan chức năng, ở đợt cao điểm xử phạt này sẽ tập trung xử lý các vi phạm từ khâu sản xuất, kinh doanh cho đến sử dụng. Mục đích là triệt đất sống của MBH giả, nhái khi cả gốc và ngọn – tức sản xuất, kinh doanh và sử dụng – đều bị xử.

Ở đây, chưa cần bàn đến những bất cập vừa nêu trong việc xử lý người đội MBH giả, nhái mà chỉ cần nhìn cách làm nhiều người có quyền nghi ngờ: đợt cao điểm này khó đạt được mục đích.

Nghi ngờ trên hoàn toàn có cơ sở. Bởi nếu nhớ lại, vào tháng 3.2013 chỉ thị 04 của Thủ tướng Chính phủ, được ban hành, với yêu cầu cụ thể: bộ Khoa học và công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ Công thương, Công an, Giao thông vận tải tăng cường quản lý chất lượng MBH, đặc biệt là đối với việc sản xuất, kinh doanh và dán tem, nhãn. Bộ Công thương xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất, kinh doanh MBH vi phạm; bộ Công an chỉ đạo lực lượng cảnh sát giao thông xử lý các trường hợp người tham gia giao thông không đội MBH hoặc đội MBH không đúng quy cách.

Ngay sau đó các đơn vị liên quan cũng ra quân rầm rộ kiểm tra xử lý. Thời điểm đó, bộ trưởng bộ Công thương cũng đặt rõ mục tiêu cơ bản đến hết năm 2013 chấm dứt tình trạng sản xuất, lưu hành sử dụng MBH không đạt chất lượng. Tương tự, UBND TP.HCM cũng đặt mục tiêu đến cuối năm 2013 cơ bản dẹp MBH rởm để hầu hết người dân sử dụng MBH đạt chuẩn khi lưu thông.

Không cần phải nói, ai cũng thấy mục tiêu đề ra thất bại. Bằng chứng là đang chuẩn bị làm lại trong năm nay. Nguyên nhân không đâu khác vẫn là chuyện cái gốc vấn đề vẫn còn nằm nguyên đó. Bởi, dù cơ chế chính sách đã hoàn thiện nhưng việc thực thi chính sách theo kiểu đánh trống bỏ dùi của cơ quan chức năng!

Từ việc không thể trị dứt MBH giả, nhái, không đạt chuẩn ở lần ra quân rầm rộ năm ngoái, đã có không ít các cơ sở sản xuất MBH đàng hoàng, để tồn tại và cạnh tranh đã tìm cách “chơi hai đầu”. Theo đó, MBH “đểu” năm nay còn nhiều hơn năm ngoái. Trong khi cách làm cũng tương tự thì làm gì có chuyện xử được MBH rởm.

Quả đây là bài toán khó đối với các cơ quan chức năng. Nhưng không phải là không có lời giải, nếu ai cũng làm hết trách nhiệm. “Nhà nước làm hết trách nhiệm thì tự nhiên ý thức của người dân sẽ nâng lên; chứ không thể kêu gọi người dân không đội MBH rởm, trong khi các đơn vị kiểm tra, xử lý lơ là, làm ngơ cho sai phạm”, tiến sĩ Nguyễn Hữu Nguyên, trung tâm Nghiên cứu chiến lược và chính sách quốc gia (đại học KHXH&NV TP.HCM), bình luận.