Kinh tế Nga không vỡ nợ, lệnh trừng phạt của Mỹ vô hiệu

Nga thanh toán các khoản nợ bằng USD, không có vụ vỡ nợ nào xảy ra với kinh tế Nga

Bất chấp các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt về kinh tế, dự trữ tiền tệ bị thu hẹp và các ngân hàng lo lắng, Nga vẫn theo kịp các khoản thanh toán cho nợ chính phủ, làm xáo trộn kỳ vọng chỉ vài tuần trước, khi các cơ quan xếp hạng tin rằng một vụ vỡ nợ sắp xảy ra.

Khi các lệnh trừng phạt của phương Tây tác động lên nền kinh tế Nga, các thị trường tài chính quốc tế đang chuẩn bị cho tình trạng vỡ nợ. Vào ngày 8/3, cơ quan xếp hạng tín dụng Fitch đã hạ hạng nợ chính phủ của Nga xuống mức C, tuyên bố rằng kinh tế Nga sắp xảy ra vỡ nợ.

Nhưng mới đây, các khoản thanh toán đã được thực hiện, khiến các nhà đầu tư ngạc nhiên. Nó thể hiện sự sẵn sàng của Chính phủ Nga trong việc tiếp tục giải quyết các khoản nợ bằng ngoại tệ của mình. Các chủ nợ nước ngoài đã xác minh rằng, họ đã nhận được các khoản thanh toán, chứng minh rằng kiến trúc giao dịch tài chính cơ bản vẫn đang hoạt động. Ít nhất là cho tới hiện tại.

Nga một lần nữa tránh được vỡ nợ trái phiếu vào ngày 1/4 sau khi thanh toán khoảng 447 triệu đô la cho các khoản nợ bằng đồng đô la được thực hiện

Tuần trước, JPMorgan, một ngân hàng đại lý nước ngoài của Nga đã xử lý khoản thanh toán sau khi kiểm tra với các nhà chức trách Hoa Kỳ, một người quen thuộc với vấn đề này nói với tờ Insider. Các trái chủ hiện có thể mong đợi nhận được 87,5 triệu đô la tiền lãi và 359 triệu đô la tiền gốc.

Cho đến nay, Nga vẫn tiếp tục thanh toán trái phiếu bằng ngoại tệ của mình, bất chấp việc các cơ quan xếp hạng lớn cho biết vào đầu tháng 3 rằng, khả năng Nga vỡ nợ là rất cao.

Khoản thanh toán này được thực hiện ngay cả khi khả năng thanh toán các khoản nợ nước ngoài của chính phủ bị nghi ngờ vào tuần trước, khi Clearstream, một công ty chuyên giải quyết các khoản thanh toán quốc tế đã phong tỏa tài khoản Lưu ký Thanh toán Quốc gia của Nga.

Cam kết thực hiện các khoản thanh toán nước ngoài của Nga đã khiến một số nhà phân tích ngạc nhiên. Vì đất nước này đã bị đóng băng khỏi nguồn vốn thị trường toàn cầu, đó là hình phạt truyền thống được áp dụng sau khi Nga thực hiện cuộc chiến sự tại Ukraine.

"Rõ ràng là chính phủ Nga không muốn vỡ nợ vào lúc này", Althea Spinozzi, chiến lược gia cấp cao về thu nhập cố định tại Saxo Bank nói với Insider. Bà nói: "Nga muốn duy trì năng lực, muốn tiếp tục duy trì hồ sơ tín dụng tốt vì một khi nước này có thể tiếp cận thị trường quốc tế một lần nữa, nước này muốn có mối quan hệ tốt với các nhà đầu tư".

Còn Michael Bolliger, Giám đốc đầu tư phụ trách các thị trường mới nổi tại UBS Global Wealth Management cho biết: "Mọi người nhìn vào điều này và đang vò đầu bứt tai và họ đang tự hỏi: "Làm sao điều này có thể xảy ra được? Và tại sao "Nga sẵn sàng trả nợ dễ dàng như vậy?

Kamakshya Trivedi, đồng trưởng bộ phận ngoại hối toàn cầu, chiến lược lãi suất và thị trường mới nổi tại Goldman Sachs cho biết: "Nếu Nga có nguyện vọng quay trở lại thị trường vốn toàn cầu vào một ngày nào đó trong tương lai, thì tốt hơn là không nên vỡ nợ. Một vụ vỡ nợ sẽ chấm dứt kỷ lục thanh toán kéo dài hàng thế kỷ".

Tuy nhiên, sau lần thanh toán ngoạn mục này, các thị trường tài chính tiếp tục theo dõi chặt chẽ các khoản thanh toán gốc 2 tỷ đô la đến hạn vào ngày 4/4. Nhưng cũng vào tuần trước, chính phủ Nga đã mua lại gần 3/4 chứng khoán trị giá 2 tỷ USD một lần bằng đồng rúp thay cho USD theo tỷ giá hối đoái phổ biến. Bộ Tài chính Nga cho biết họ đã gửi thông báo tương ứng đến đại lý thanh toán, chi nhánh Citibank NA ở London. Đó là một bước đảm bảo các nhà đầu tư địa phương nhận được các khoản thanh toán bất kể các hạn chế và lệnh trừng phạt đã được áp dụng đối với quốc gia này vì cuộc chiến tại Ukraine. Điều này cho thấy Nga có ít đô la hơn nhiều để hoàn trả số dư nợ khi đáo hạn.

Bộ Tài chính Nga không cho biết liệu khoản thanh toán nợ này đã được thực hiện hay chưa. Nếu các khoản thanh toán không được nhận bằng USD khi kết thúc thời gian gia hạn 30 ngày, các cơ quan xếp hạng tín dụng sẽ coi Nga là bị vỡ nợ.

Biện pháp trừng phạt của phương Tây có làm khó với Nga?

Hiện vẫn có sự tập trung cao độ vào các khoản thanh toán trong tương lai. Trong khi Nga tỏ ra sẵn sàng trả nợ bằng đô la, các nhà phân tích đã đặt câu hỏi liệu các biện pháp trừng phạt mà các chính phủ Mỹ và châu Âu áp đặt cuối cùng có cản trở khả năng thanh toán của nước này hay không. Chính phủ Hoa Kỳ đã tạo ra một biện pháp khắc phục từ chính sách trừng phạt của mình để cho phép Nga trả nợ, nhưng điều đó sẽ hết hạn vào ngày 25/5.

Ở đây, một số nhà đầu tư đang nhìn chằm chằm vào tuần cuối cùng của tháng 5/2022, khi lệnh miễn trừ trừng phạt quan trọng của Mỹ dự kiến hết hiệu lực, và Nga phải đối mặt với một đợt thanh toán bằng đô la khác.

Trong khi đó, Nga cũng đã mất quyền truy cập vào khoảng một nửa trong số 600 tỷ USD dự trữ tiền tệ và vàng do các lệnh trừng phạt đối với ngân hàng trung ương của họ, nhưng điều đó vẫn chưa cản trở khả năng hoặc mức độ sẵn sàng gửi ngoại tệ của nước này ra nước ngoài. Có điều, nước này vẫn đang nhận được ngoại tệ để xuất khẩu khí đốt tự nhiên, và ông Bollinger cho biết khả năng trả nợ của Nga không còn là vấn đề đáng lo ngại trong thời điểm hiện tại.

Damian Sassower, trưởng chiến lược gia tín dụng thị trường mới nổi của Bloomberg Intelligence cho biết: "Nga có năng lực và sự sẵn sàng, và cho đến nay, các vấn đề kỹ thuật vẫn chưa ngăn cản nước này thực hiện thanh toán bằng ngoại tệ."Nhưng tại một thời điểm nào đó, có rất nhiều khoản phải trả cho các chủ nợ mà ở một thời điểm nào đó, bạn nghĩ mức độ sẵn sàng trả của Nga sẽ như thế nào?".

Bởi các khoản thanh toán dịch vụ nợ gần đây đã được xử lý với sự chấp thuận của Bộ Tài chính Hoa Kỳ theo các điều khoản sẽ hết hạn vào ngày 25 tháng 5. Sau đó, công dân Hoa Kỳ sẽ không còn được phép nhận các khoản thanh toán lãi suất, cổ tức hoặc đáo hạn đối với nợ hoặc vốn chủ sở hữu từ ngân hàng trung ương của Nga, quỹ tài sản quốc gia và bộ tài chính.

Mặc dù các khoản thanh toán thành công của Nga cho đến nay có thể mang lại niềm tin cho các nhà đầu tư, một ẩn số lớn hơn đang đến gần vào cuối tháng 5 khi việc miễn trừ thanh toán nợ quốc tế của Nga chấm dứt.

Theo giấy phép được cấp bởi Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Hoa Kỳ, Nga có thể thanh toán cho các nhà đầu tư quốc tế cho đến ngày 25 tháng 5, mà không có bình luận nào cho đến nay về việc liệu điều này có thể được gia hạn hay không.

Cho đến nay, Nga vẫn tiếp tục thanh toán trái phiếu bằng ngoại tệ của mình, bất chấp việc các cơ quan xếp hạng lớn cho biết vào đầu tháng 3 rằng, khả năng vỡ nợ là rất cao.

Trong khi đó, đồng rúp đã lấy lại nhiều giá trị trong tuần trước, dao động gần mức trước khi xâm lược trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình giữa Ukraine và Moscow đang diễn ra.

Nguồn dự trữ ngày càng cạn kiệt

Nguồn lực tài chính của Nga để theo kịp các khoản thanh toán cũng đang dần cạn kiệt, bất kể việc miễn trừ trừng phạt. Vì Ngân hàng trung ương Nga hôm 25/3 cho biết, nguồn dự trữ vàng và ngoại tệ của họ đã giảm xuống chỉ còn 604,4 tỷ USD tính đến ngày 25/3, mức thấp nhất kể từ tháng 8 năm ngoái. Nó đánh dấu mức lao dốc 38,8 tỷ USD kể từ mức đỉnh hồi tháng 2, nhấn mạnh sự kiệt quệ đối với Nga kể từ khi nước này bắt đầu cuộc xâm lược. Mặc dù không rõ chính xác Nga đã lấy tiền từ đâu để trả nợ nước ngoài cho đến nay, nhưng nguồn dự trữ ngày càng cạn kiệt có thể là một dấu hiệu cho thấy tính bền vững nợ dài hạn của nước này đang trở nên khó khăn hơn.

Quá trình chuyển tiền ra khỏi Nga và vào tài khoản của các trái chủ nước ngoài cũng đã trở nên phức tạp hơn kể từ khi chiến sự bắt đầu, và các lệnh trừng phạt chồng chất. Thêm vào đó là tình trạng thiếu thanh khoản thị trường đang diễn ra và thiếu triển vọng kinh tế, và có khả năng vẫn còn nhiều điều để các trái chủ Nga phải lo lắng.

Padhraic Garvey, người đứng đầu chiến lược lãi suất và nợ toàn cầu tại ING Financial Markets cho biết: "Sẽ mất một thời gian để thị trường này trở lại như cũ. "Có vẻ như các biện pháp trừng phạt này tương đối mang tính cấu trúc và cần có sự thay đổi đáng kể trong giọng điệu từ phía Nga để các biện pháp trừng phạt được nới lỏng".

Một sự kiện vỡ nợ của Nga sẽ ảnh hưởng đến đất nước này nhiều hơn là tác động đến hệ thống tài chính thế giới

Các lệnh trừng phạt đang cản trở việc thanh toán các khoản nợ bằng ngoại tệ của Nga, vì chúng cần phải thông qua các trung gian quốc tế. Điện Kremlin đã ít nhất hai lần cáo buộc phương Tây cố gắng tạo ra một "sự vỡ nợ nhân tạo" với các lệnh trừng phạt đó.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: "Thực tế là ngay từ đầu, chúng tôi đã nói rằng Nga có tất cả các quỹ và tiềm năng cần thiết để ngăn chặn tình trạng vỡ nợ - không thể có chuyện vỡ nợ".

Cho đến nay, Nga đã có thể đáp ứng tất cả các nghĩa vụ nợ của mình, và có thể là do một sự kiện vỡ nợ sẽ quan trọng hơn đối với quốc gia này so với phần còn lại của thế giới. Tác động lên hệ thống tài chính của thế giới sẽ bị hạn chế, vì Nga không có liên kết tài chính rộng rãi trên toàn cầu, Harry Robertson của Insider bình luận.

Harry Robertson cho biết các khoản nợ nước ngoài của nước này cũng ở mức khá thấp. Theo ước tính của JPMorgan, Nga đã nợ 39 tỷ USD thông qua trái phiếu ngoại tệ vào cuối năm 2021. Trong khi đó, Hy Lạp đã vỡ nợ 205,6 tỷ euro (277,5 tỷ USD) nợ chính phủ vào năm 2012. Tuy nhiên, một vụ vỡ nợ sẽ ảnh hưởng đến mức độ tín nhiệm của Nga và "rõ ràng là gây khó khăn cho chính phủ trong việc tiếp cận tài chính từ các nguồn khác", Harry Robertson nói.

Huỳnh Dũng  -Theo Nytimes/Businessinsider/Prospectmagazine/Euronews/ Bloomberg