Khuyến nông sẽ kết nối nông dân với thị trường để không còn cảnh nhà máy đói nguyên liệu mà nông dân vẫn ế

Xây dựng thương hiệu, hóa giải thách thức

Tại tọa đàm trực tuyến: "Diễn đàn nông nghiệp 4.0" với chủ đề "Kết nối cung cầu - Nâng tầm nông sản" do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức, bà Đoàn Thị Thanh Mai - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng, ngành nông nghiệp đang phải chịu nhiều sức ép do những đòi hỏi ngày càng cao của thị trường, gia tăng dân số và biến đổi khí hậu.

"Do việc tích tụ đất đai diễn ra chậm, một số trường hợp muốn sử dụng diện tích đất lớn thì lại vướng hạn điền nên việc đầu tư sản xuất quy mô lớn còn khó khăn. Đây là một trong những nội dung cần sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai 2013 trong thời gian tới" - bà Mai nói.

Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam cho rằng, dù đã đạt được nhiều kết quả trong phát triển các chuỗi liên kết nhưng đây đó vẫn còn hiện tượng nhà máy chế biến không mua được nguyên lệu trong khi nông dân không biết tiêu thụ sản phẩm ở đâu.

Bà con trồng theo kinh nghiệm là chủ yếu, bán ở chợ truyền thống nên khi đi vào kênh phân phối hiện đại khá bỡ ngỡ.

"Bên cạnh vùng nguyên liệu lớn, có tập trung chỉ đạo thì nhiều nơi còn là vùng sản xuất nhỏ, không theo kế hoạch chương trình, không đảm bảo số lượng khi nhà máy có yêu cầu, chất lượng không đồng đều. Bài toán đặt ra lúc này là xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, đáp ứng được yêu cầu, tiêu chuẩn của doanh nghiệp, nhà máy chế biến" - Thứ trưởng Trần Thanh Nam nói.

Đồng quan điểm với Thứ trưởng Trần Thanh Nam, ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho rằng, sở dĩ có tình trạng nhà máy thiếu nguyên liệu mà nông dân vẫn không tiêu thụ được sản phẩm là do liên kết còn lỏng lẻo, chưa thực sự gắn kết.

"Muốn một liên kết bền chặt phải thỏa mãn được mục tiêu, lợi ích của nhau, nghĩa vụ, quyền lợi của các bên được xác định trên cơ sở đảm bảo tiếng nói chung, mục tiêu chung" - ông Thanh nhấn mạnh.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết thêm, để nâng cao giá trị gia tăng của nông sản, hiện, ngành nông nghiệp đang tiến hành xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, và coi đó là nhiệm vụ quan trọng.

Bộ NNPTNT đang tập trung xây dựng thương hiệu quốc gia cho những sản phẩm chủ lực như gạo, tôm, cà phê, cá tra.

Hướng thứ hai là xây dựng thương hiệu cho các đặc sản địa phương, với khoảng 5.000 sản phẩm OCOP.

Sau khi xây dựng thương hiệu, chứng minh nguồn gốc rõ ràng, giá trị của những sản phẩm này tăng tới 1,7 - 2 lần.

Đổi mới hoạt động khuyến nông theo hướng kết nối

Dịch Covid-19 khiến chuỗi cung ứng truyền thống bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nhưng cũng là cơ hội để mỗi người dân, doanh nghiệp phải tự đổi mới phương thức quảng bá, giới thiệu sản phẩm qua hình thức thương mại điện tử. 

Đại diện các sàn thương mại điện tử cũng khẳng định, chỉ trong một thời gian ngắn, tốc độ phát triển của các sàn bằng 5 năm qua cộng lại.

Trước sự đổi mới mạnh mẽ của các phương thức quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, ông Lê Quốc Thanh cho rằng, lực lượng khuyến nông cũng sẽ tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động để làm tốt hơn vai trò cầu nối.

"Trung tâm Khuyến nông Quốc gia được Bộ NNPTNT giao chức năng quan trọng là chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, là cầu nối giữa cơ quan nghiên cứu, chuyển giao công nghệ với người dân. 

Dưới Trung tâm Khuyến nông Quốc gia là hệ thống khuyến nông cấp tỉnh, huyện và 30.000 người đảm nhận nhiệm vụ chuyển giao công nghệ. 

30 năm hoạt động, lực lượng khuyến nông đã có đóng góp tích cực cho phát triển khoa học công nghệ, nhiều chương trình đã góp phần thay đổi đáng kể diện mạo sản xuất của nông dân như Sind hóa đàn bò, chương trình "3 giảm 3 tăng", "1 phải 5 giảm" trong sản xuất lúa ở ĐBSCL. 

Trong thời gian tới, ngoài chức năng chuyển giao công nghệ, chúng tôi xác định lực lượng khuyến nông phải đóng vai trò kết nối giữa người cần công nghệ với người đang có công nghệ, giữa hiện trường sản xuất với doanh nghiệp và thị trường" - ông Thanh nói.

Nói cách khác, theo Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, lực lượng khuyến nông sẽ góp phần giúp người dân có kế hoạch sản xuất rõ ràng, muốn bán cho ai thì xây dựng, thiết kế quy trình làm ra sản phẩm đáp ứng được yêu cầu. 

Khuyến nông không chỉ đào tạo chuyển giao tiến bộ kỹ thuật mà tiếp cận đa ngành, tích cực kết nối cung - cầu, giúp bà con không chỉ bán sản phẩm mà còn bán cả quy trình làm ra sản phẩm, giá trị của sản phẩm đó.

Trong khi đó, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, để hạn chế tình trạng nhà máy đói nguyên liệu trong khi nông dân vẫn ế thừa sản phẩm, Bộ NNPTNT đã có kế hoạch xây dựng 5 vùng nguyên liệu lớn ở các vùng sinh thái. 

Các vùng nguyên liệu này sẽ đảm bảo về hạ tầng giao thông, logistics, hệ thống chế biến sâu và phát triển các hợp tác xã để tập hợp nông dân sản xuất theo chuỗi giá trị. 

"Lực lượng khuyến nông là một mắt xích quan trọng trong việc xây dựng các vùng nguyên liệu lớn, nhất là về lĩnh vực chuyển giao khoa học công nghệ" - Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh.