Kiến trúc cửa gỗ của người Hoa

Với nhiều người, những căn nhà của người Hoa ở vùng quận 3, quận 5, quận 6 nhìn bề ngoài cũng không khác mấy so với những căn nhà khác ở thành phố này. Tuy nhiên, nếu đi sâu vào những con hẻm có đông người Hoa sinh sống như các hẻm trên đường Nguyễn Trãi, Lương Nhữ Học, Hải Thượng Lãn Ông… thì sẽ có nhiều phát hiện thú vị, đặc biệt là cửa gỗ.
Cửa gỗ của người Hoa được biết thì có nguồn gốc từ vùng Triều Châu, Quảng Đông với 2 lớp gỗ chắn trước. Cửa vừa có thiết kế thoáng mát vì có nhiều thanh chắn song song lại vừa có khả năng bảo vệ bởi 2 lớp gỗ khá chắc chắn. Và, cửa gỗ của người Hoa thường được làm bằng gỗ căm xe hoặc gỗ chò chỉ với độ bền cao, chịu được mưa nắng. Đặc biệt, khi tuổi đời càng lâu, những đường vân thớ gỗ càng bóng lên những ánh lấp lánh như gương phản chiếu vậy.

Theo anh Dư Muối, một người Hoa ở hẻm 721 đường Nguyễn Trãi thì chiếc cửa gỗ nhà anh có từ thời ông nội, cách đây ngót nghét cả trăm năm rồi. Sau mấy lần sửa nhà, cơi nới thêm để cho con cháu ở nhưng cha anh vẫn nhất quyết giữ lại cái cửa, bảo đó chính là gia phong, không bao giờ để mất.

Mà ai cũng biết, ở thành phố hiện nay, tình hình an ninh về đêm rất phức tạp, cửa gỗ mà lại có nhiều thanh thì khá dễ dàng để kẻ xấu lọt vào, nên anh tính lắp thêm một lớp cửa sắt chống trộm nhưng cha anh không chịu. Thế là, ban đêm, sau khi đóng cửa, anh phải kê chiếc giường gấp sát cửa để ngủ, phòng kẻ xấu lọt vào nhà.

Dường như những chiếc cửa gỗ độc đáo của người Hoa chính là nét “đặc sản” khá hiếm hoi trong kiến trúc đô thị của TP.HCM hiện nay, bởi cơn bão đô thị dường như không làm ảnh hưởng nhiều đến những phong tục tập quán sống của người Hoa nơi đây. Với họ, những chiếc cửa có tuổi đời hàng trăm năm ấy chính là một trong những dấu ấn văn hoá trong kiến trúc cổ để lại.