Kỳ lạ về lễ hội nơi nam nữ "cạch" đủ ba cái thì mùa màng tốt tươi

Cứ ngày 11 tháng Giêng hàng năm, tại huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, hàng nghìn người dân xã Tứ Xã và các vùng lân cận đã dự Lễ hội Trò Trám (còn gọi là Lễ hội “Linh tinh tình phộc”) - lễ hội độc đáo có một không hai của người dân xã Tứ Xã nhằm tôn vinh tín ngưỡng phồn thực của cư dân nông nghiệp, được người dân ở đây trân trọng, gìn giữ.

Lễ hội Trò Trám tại huyện Lâm Thao, Phú Thọ.

Lễ hội gồm các trò đi cày, đi cấy, câu cá, đánh lờ, dệt lụa, cung bông, thợ mộc, mua Xuân-bán Xuân và dạy học được trình diễn tại sân miếu Trò. Tất cả các trò diễn xướng này đều có những lời hát, câu vè ẩn dụ với câu chuyện “tế nhị” về khả năng tạo hóa của con người. Chẳng hạn như "Người ta câu diếc câu rô/Tôi nay câu lấy một cô không chồng/Có chồng thì thả mồi ra/Chưa chồng thì cặp thì tha lấy mồi."

Tâm điểm của lễ hội và cũng là mục đích cầu mong cho một mùa màng tốt tươi, sau lễ tế (bắt đầu vào lúc 23 giờ) do các cụ cao niên trong làng thực hiện đến đúng 0 giờ (ngày 12 tháng Giêng), cụ Thủ từ miếu Trò thắp hương và rước “nõ nường” - hai vật tượng trưng cho giới tính nam và nữ (được làm bằng gỗ và sơn màu đỏ) thờ trong miếu Trò và trao cho đôi nam nữ đã được chọn từ trước.

Cụ chủ tế hướng hô "Linh tinh tình phộc".

Đèn lúc này được tắt đi, cụ chủ tế hô rõ ràng "linh tinh tình phộc" thì hai nhân vật chính, nữ mặc yếm đào cầm nường, trai mặc khố cầm nõ làm các động tác tượng trưng cho hoạt động tính giao. Nếu ba lần đâm trúng là mùa màng tươi tốt, bội thu, nếu hai lần là được mùa, một lần là làm ăn kém...

Nam nữ dùng nõ, nường làm các động tác tượng trưng cho hoạt động tính giao.

Trong đêm tối, chủ tế nghe tiếng “cạch” đủ ba tiếng là đèn lại sáng. Phút ấy gọi là phút “thiêng,” “dập” chiêng trống để mừng và kính báo với thần linh, thiên địa biết “lễ mật” đã thành công. Sáng 12 tháng Giêng diễn ra lễ "Rước lúa thần" cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.

Trong khi rước lúa trên đường làng, các trò diễn vẫn tiếp tục thực hiện tại miếu Trò để tạo không khí lễ hội. Lễ cúng thập bái thực hiện cuối cùng tại miếu Trò để kết thúc lễ hội.