Làm thí điểm không thể tránh khỏi rủi ro

Từ thời Pháp đến nay cao su ở nước ta chỉ được trồng ở miền Nam, chủ yếu là miền Đông Nam Bộ, có thổ nhưỡng, đất đai, khí hậu thuận lợi, phù hợp trong khi ở vùng Tây Bắc thì hoàn toàn ngược lại. Vậy tại sao Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam lại quyết định phát triển trồng cao su ở vùng này, thưa ông?

- Miền Tây Bắc của ta giáp ranh với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc là vùng có khí hậu tương đồng, thậm chí có lúc còn rét, khắc nghiệt hơn cả Tây Bắc của ta nhưng cao su ở đó phát triển bạt ngàn, xanh mướt, cho sản lượng rất lớn, năng suất cao đến 1,8 tấn/ha, trong khi vùng Đông Nam Bộ của ta nơi có điều kiện gần như là tốt nhất cho cao su phát triển mà cũng chỉ đạt 2 tấn/ha.

Tại sao họ trồng được, còn ta thì không? Trong khi vùng Tây Bắc của ta hiện nay chưa có cây gì tốt, đời sống người dân còn rất khổ nên chúng tôi quyết tâm đi tiên phong, trồng thí điểm ở 3 tỉnh Điện Biên, Sơn La và Lai Châu.

Cây cao su trồng ở các tỉnh Tây Bắc có đạt hiệu quả như mong muốn không - câu trả lời phải nhiều năm nữa mới có.

Ông vừa nói đây là 2 vùng có khí hậu tương đồng, vậy chúng ta dùng giống trong nước hay của Vân Nam, Trung Quốc để trồng cao su ở vùng này thưa ông?

Ông Lê Quang Thung - Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Cao su Việt Nam.

- Chúng ta đang sử dụng một số giống của Viện nghiên cứu cao su Việt Nam, giống của Trung Quốc có nhập qua đường không chính thức nên chất lượng giống không bảo đảm và đắt.

Trong đợt rét đậm năm vừa rồi, cao su ở vùng này bị chết nhiều do chất lượng giống kém, không phù hợp với thổ nhưỡng. Điều này có đúng không thưa ông?

- Trong sự việc này báo chí nói hơi quá, không có việc chết hàng loạt mà chỉ chết có khoảng 1.000 ha tại hai tỉnh Hà Giang và Yên Bái, còn cao su tại 3 tỉnh (Điện Biên, Sơn La, Lai Châu) bị thiệt hại không lớn, có thể trồng dặm và phục hồi trong năm 2011. Vì trong giai đoạn làm thí điểm nên chúng ta không thể không tránh khỏi những vấp váp, rủi ro.

Đợt rét vừa rồi là đợt rét nhất trong 50 năm qua, cao su chết, chúng tôi cũng bị thiệt hại lên đến 20 tỷ đồng. Đó chính là bài học xương máu mà chúng tôi đã phải nghiêm túc rút kinh nghiệm.

Trong đó sai lầm lớn nhất chính là chúng ta đã dùng giống không phù hợp và thời điểm trồng cũng chưa đúng. Giống cao su của ta, dù đã có nghiên cứu, nâng chất lượng nhưng vẫn chưa chịu rét được. Mặc dù bài toán phát triển giống mới không hề đơn giản, phải 30 – 50 năm mới có được nhưng chúng tôi vẫn quyết tâm đặt hàng Viện nghiên cứu cao su làm tiếp tục, để con cháu chúng ta đời sau hưởng.

Còn sắp tới, dẫu tốn kém nhưng chúng tôi sẽ nhập giống của Vân Nam, Trung Quốc về trồng dặm ở hai tỉnh Hà Giang và Yên Bái. Bên cạnh đó, cũng thay đổi thời điểm trồng từ tháng 9,10 như thường trồng sang năm sang trồng vào mùa xuân để né đợt rét đậm cuối năm ở 2 tỉnh này.

Tại nhiều địa phương, người ta đang lợi dụng chủ trương phát triển cao su để phá rừng. Trong chiến lược phát triển cao su ở Tây Bắc, Tập đoàn có tính đến yếu tố bảo vệ rừng, giữ gìn môi trường?

- Tôi xin khẳng định, ai phá rừng tôi không biết nhưng Tập đoàn chưa hề phá một cây rừng nào ở khu vực này để trồng cao su. Mà ngược lại trồng cao su ở vùng này chính là để góp phần chống xói mòn đất, ngăn lũ tràn về xuôi trong mùa mưa.

Bởi đặc thù vùng này là đất đồi trọc, dốc, nhiều sỏi đá, nên mới có tình trạng bà con trồng hoa màu chỉ 1, 2 vụ là đất hết dinh dưỡng, phải bỏ đất đó rồi vào chặt rừng khai hoang kiếm đất khác trồng tiếp. Chính vì thế, chiến lược phát triển cao su ở vùng này còn chính là để tái tạo lại rừng, bảo vệ môi trường. Khi trồng cao su được ở đây, người dân sẽ hết phá rừng.

Nói thật, phát triển cao su ở vùng này chúng tôi làm hoàn toàn vì dân, vì môi trường chứ tính về hiệu quả kinh doanh, năng suất không cao so với trồng ở các vùng phía Nam. Nhưng trong thời điểm còn làm thí điểm, vừa làm vừa học hỏi, không thể không có khó khăn, sai sót, rất cần sự chung lưng đấu cật của tất cả mọi người thì mới mong thay đổi được bộ mặt kinh tế của vùng này.

Ngọc Minh (thực hiện)