“Liên tục kiểm tra trại tôm, cơ sở bán thuốc”

Mấu chốt là ý thức người nuôi       

Những năm gần đây hầu như năm nào, tôm nuôi xuất khẩu (XK) của nước ta cũng bị cảnh báo về dư lượng kháng sinh. Nguyên nhân là do việc kiểm soát chất lượng thức ăn nuôi thủy sản và quy trình nuôi tôm không đảm bảo. Oxytetracycline (OTC) không phải là chất cấm mà là kháng sinh được phép sử dụng trong nuôi trồng thủy sản nhưng điều quan trọng là phải nằm trong ngưỡng quy định. Vào giai đoạn cuối sắp thu hoạch, tôm nuôi phải có thời gian loại thải hết chất kháng sinh này để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Ông Nguyễn Huy Điền- Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản ( Bộ NNPTNT) chia sẻ với phóng viên NTNN về tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh trong nuôi tôm hiện nay.

Việc lạm dụng kháng sinh còn diễn ra ở các hộ nuôi tôm cá thể, người nuôi đã không tuân thủ các khuyến cáo của Tổng cục Thủy sản, tuy nhiên cũng phải thừa nhận rằng việc thông tin tuyên truyền ở cơ sở còn hạn chế, nên các khuyến cáo chưa đi sâu đi sát đến các hộ nuôi tôm.

Việc lạm dụng thuốc kháng sinh mấu chốt vẫn là ý thức và nhận thức của người nuôi, hiện nay có một số hộ nuôi tôm không có kiến thức sử dụng thuốc kháng sinh và thuốc trị bệnh nên rất dễ nghe theo tin đồn và hướng dẫn sai của những người bán thuốc. Người nuôi không biết mình đang sử dụng chất gì nên dễ dẫn đến việc sử dụng kháng sinh không kiểm soát và làm tồn dư lượng OTC.

Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Bạc Liêu tiến hành kiểm tra dư lượng kháng sinh trong tôm.  Ảnh: Tư liệu.

Vấn đề này hết sức nguy hiểm, về mặt nguyên tắc thuốc kháng sinh không được sử dụng trong suốt quá trình nuôi, hoặc đối với những loại kháng sinh được phép sử dụng nhưng có khuyến cáo phải sử dụng ở mức độ hạn chế. Việc sử dụng kháng sinh chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng của tôm, kháng sinh tuy có tác dụng phòng ngừa dịch bệnh nhưng nó là con dao hai lưỡi khi lạm dụng quá mức, bệnh cũng không chữa khỏi mà môi trường nước bị ô nhiễm. Nếu các hộ nuôi tuân thủ đúng quy trình dừng sử dụng thuốc kháng sinh trước khi thu hoạch 4 tuần thì tôm sẽ không vấn đề gì.

Một nguyên nhân nữa khiến cho người nuôi lạm dụng kháng sinh đó là do cơ sở hạ tầng ở các vùng nuôi chưa đáp ứng được nhu cầu nuôi, không có kênh cấp nước riêng, kênh tiêu riêng, các vùng nuôi không có ao chứa, ao lắng nên ao nuôi luôn tồn tại mầm bệnh và có thể phát sinh bất cứ lúc nào, chính bởi vậy người nuôi luôn phải dùng kháng sinh, thậm chí dùng rất nhiều.

Những hộ có cơ sở hạ tầng tốt, họ không dùng kháng sinh, chính vì vậy tôm của họ năng suất rất cao, không có bệnh dịch. Để đối phó với tình trạng lạm dụng kháng sinh, địa phương phải tăng cường công tác tuyên truyền đến người dân, để họ biết thuốc nào được dùng và không được sử dụng. Đặc biệt là việc kiểm tra đối với những hộ kinh doanh thuốc thú y thủy sản và các hoạt động khuyến ngư, cần phải bảo vệ người nuôi đừng để họ rơi vào tình trạng nuôi không có chuẩn mực nào hết thì cuối cùng sẽ gây khó khăn cho việc XK tôm.

          Doanh nghiệp cần chủ động cảnh báo hộ nuôi

          Thực trạng tôm có dư lượng kháng sinh ảnh hưởng lớn đến XK và an toàn vệ sinh thực phẩm khiến doanh nghiệp (DN) bị thiệt hại, uy tín thương hiệu tôm Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng. Mỹ, EU và Nhật Bản đều là những thị trường lớn đối với tôm Việt Nam, vì thế những cảnh báo cùng những biện pháp tăng cường kiểm soát tôm NK từ Việt Nam tại những thị trường này đang gây ra những mối lo ngại lớn cho ngành tôm nước ta, nhất là khi tình trạng sử dụng OTC đang có dấu hiệu tràn lan, không tuân thủ việc ngừng sử dụng thuốc trước khi thu hoạch theo quy định.

Tổng cục Thủy sản đã gửi công văn đến các địa phương yêu cầu phải nhanh chóng và sớm chấn chỉnh việc sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm và các vấn đề khác liên quan đến các chất kháng sinh trong trị bệnh tôm. Bên cạnh đó công tác quản lý thuốc thú ý thủy sản phải được tuân thủ nghiêm, có như vậy người dân mới mua được thuốc tốt ở những cửa hàng đã được đăng ký và có kiểm soát, chúng ta không thể để người dân mua thuốc trôi nổi và sử dụng kháng sinh một cách tùy tiện.

Tổng cục Thủy sản cũng yêu cầu các DN XK tôm cần chủ động phổ biến tới các hộ nuôi, đại lý cung cấp tôm nguyên liệu về những cảnh báo ở thị trường NK và tác hại của việc làm dụng kháng sinh này. Các DN cần yêu cầu các hộ nuôi cam kết không lạm dụng hóa chất, kháng sinh trong quá trình nuôi... Hiện nay các DN đang tăng cường liên kết ký hợp đồng với các chủ trang trại không sử dụng kháng sinh, còn các hộ sử dụng kháng sinh thì DN sẽ không mua. Khi ký hợp đồng với các hộ nuôi, DN sẽ kiểm tra theo chuỗi sản xuất từ con giống, thức ăn, quy tình nuôi, các DN đang quyết liệt chuyển đổi theo hướng này, tiên phong có DN thủy hải sản Minh Phú.

Trước thực trạng tôm bị nhiễm kháng sinh, Bộ NNPTNT đã tổ chức các đoàn thanh tra, chương trình thanh tra trên diện rộng tất cả các cơ sở, đơn vị sản xuất, sử dụng vật tư nông nghiệp đầu vào để xử lý vi phạm; phối hợp với tất cả các cơ quan thông tin đại chúng để tuyên truyền tới người dân về việc lạm dụng kháng sinh sẽ gây ra hậu quả lớn. Tổ chức nghiên cứu đánh giá về khả năng đào thải và mức tồn dư kháng sinh trong tôm nuôi.

Bên cạnh đó Tổng cục Thủy sản đang phối hợp với 5 tỉnh trọng điểm nuôi tôm (Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh) triển khai chương trình kiểm tra, giám sát chất lượng và an toàn thực phẩm trong nuôi tôm, kiểm tra điều kiện nuôi, giám sát chất lượng thức ăn trong nuôi tôm và dư lượng kháng sinh trong tôm nuôi, hướng dẫn cơ sở nuôi thực hiện quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm trong nuôi tôm.