Một ông nông dân Bắc Giang "dụ" ong lên rừng hút mật, tạo ra thứ mật ngọt ngào đặc biệt

"Dụ" ong lên rừng hút mật

Huyện Lục Ngạn có khí hậu ôn hòa, diện tích rừng phòng hộ lớn, lại là vựa hoa quả của tỉnh và cả nước nên rất thuận lợi cho đàn ong phát triển. Lên Lục Ngạn vào mùa xuân, chúng tôi có dịp được nghe giới thiệu về mô hình nuôi ong rừng lấy mật từ cây hoa vải và các loại hoa rừng.

Đã có 20 năm gắn bó với nghề nuôi ong rừng lấy mật ở huyện Vùng cao Lục Ngạn, ông Lâm Văn Tiền thôn Bình Lửa, xã Biên Sơn, là người có khá nhiều kinh nghiệm. Từ thuở còn là chàng thanh niên trẻ, ông Tiền đã học cách thuần ong rừng, để làm ra những mẻ mật tinh túy, chất lượng.

Theo kinh nghiệm của ông, ong lấy mật quanh năm, chúng luôn tìm nơi có hoa nở. Mùa thu hoạch mật ong thường vào khoảng tháng 3 đến tháng 6, khoảng thời gian này mật ong dồi dào nhất trong năm. Đôi khi, cũng tùy thuộc vào nguồn hoa, khi nào kiểm tra thấy cầu ong có mật đầy, thì người nuôi ong sẽ tiến hành thu hoạch.

Ông Lâm Văn Tiền cho biết, những ngày đầu, ông phải lặn lội lên rừng sâu để tìm bắt những tổ ong đang chuẩn bị xây tổ mang về vườn nhà để nhân giống mùa sau.

Khi đã có một vài tổ, đến mùa thu hoạch, vào mùa đông, ông Tiền có cách duy trì giống và nhân giống rất đặc biệt. Ông dùng rơm, giấy báo phủ kín tổ ong tạo nơi trú ngụ mùa đông cho ong trưởng thành và giữ chân ong tại vườn nhà. Đến mùa sinh sản và xây tổ, mỗi con trưởng thành sẽ tự tách đàn và tự xây thành tổ riêng ngay trong vườn nhà và xung quanh vườn nhà, ven rừng. Đến nay, ông đã có khoảng 60 đàn ong đặt tại vườn nhà và ven rừng đem lại nguồn thu nhập kinh tế cho gia đình.

Cùng với việc tự nhân giống, gia đình ông Tiền còn cất công lên rừng và sang các huyện lân cận để mua những tổ ong mới xây về nuôi tại vườn của gia đình để tăng số lượng đàn ong. Trong quá trình nuôi và nhân giống, ông Tiền cũng gặp không ít khó khăn. Nếu thời tiết không thuận lợi cộng với việc bị nhiễm độc thì ấu trùng có thể bị hỏng hay ong chúa kém thì ong thợ có thể bỏ tổ bay đi nơi khác.

Hiểu đàn ong hơn hiểu bản thân mình

Hiện gia đình ông Tiền có hơn 5 mẫu đồi cây ăn quả và gần khu rừng của xã nên đàn ong của ông luôn khỏe mạnh và cho ra loại mật chất lượng thơm ngon nhất. Theo ông Tiền, muốn có được năng suất mật lớn, người nuôi ong phải di chuyển đàn ong, đến nơi có nguồn hoa mới để chúng có nguyên liệu làm mật quanh năm. Để đàn ong khỏe mạnh, không bệnh tật, ông phải thường xuyên kiểm tra, che chắn khi thời tiết xấu.

"Vào tháng 3, ong lấy được nhiều mật hơn cả và mật mùa này cũng ngon nhất. Đây là thời điểm tuyệt vời để nông dân thu hoạch mật ong, bởi mùa xuân cây cối trên khắp các sườn đồi nở hoa, ong làm mật chăm chỉ và cho ra những mẻ mật ngon nhất" - ông Tiền chia sẻ.

Mặc áo và mũ choàng bảo hộ, đeo găng tay bảo vệ, ông Tiền tiến vào khu vườn của gia đình đặt các thùng gỗ nuôi ong. Cẩn thận mở nắp thùng, đàn ong túa ra, ông Tiền nhấc từng cầu ong đầy mật ra khỏi thùng để kiểm tra số lượng ong cũng như kiểm tra xem đã đến ngày lấy mật. Thông thường, ông để lại một cầu mật còn nguyên trong thùng để đàn ong không bỏ đi mất.

"Tôi hiểu đàn ong còn hơn hiểu bản thân mình. Không phải tôi nuôi chúng, mà là chúng đã nuôi tôi có ngày hôm nay" - lão nông nói.

Khách hàng chủ yếu là khách quen của gia đình và địa phương. Ngoài nuôi ong lấy mật tại vườn nhà, ông Tiền còn đi rừng lấy mật ong rừng, thuần hóa và nuôi dưỡng ong, bán giống ong, chuyển giao kỹ thuật nuôi cho những người có nhu cầu. Thu nhập ổn định từ nghề nuôi ong nhiều năm qua, đã giúp kinh tế gia đình ông có thêm nguồn thu nhập khá giả.

Tâm huyết với nghề, hiện nay ông Tiền nhận giúp đỡ, truyền nghề cho các hộ nuôi khác. Nhờ đó, nhiều hộ ở các xã vùng cao khác của huyện đã có thêm thu nhập từ nghề nuôi ong.

Là một trong những hộ nuôi ong được sự hướng dẫn của ông Lâm Văn Tiền, ông Chu Văn Hẹo, thôn Cái Cặn, xã Hộ Đáp phấn khởi cho biết, hiện ông có 10 đàn ong. Mỗi vụ quay mật, dù chỉ nuôi quy mô nhỏ, ông vẫn có thu nhập ổn định khi bán ra thị trường với giá 170.000 - 250.000 đồng/lít mật.

"Công việc nuôi ong cũng không phải vất vả chân tay nhiều, chỉ phải dành nhiều thời gian quan tâm và để ý đến chúng. Tôi thấy rất phù hợp với sức khỏe tuổi già như tôi. Không nặng nhọc hay áp lực, bù lại có thêm nguồn thu nhập" - ông Vinh nói.

Theo Phòng NNPTNT huyện Lục Ngạn: Hiện tại trên địa bàn huyện co khoảng trên 11.000 đàn ong nội và ngoại được nuôi trên địa bàn huyện trong đó số lượng ong nội khoảng trên 1.100 đàn. Do chất lượng mật nuôi từ loại ong này tốt hơn loại mật lấy từ giống ong lai nhập ngoại nên giá bán thường cao hơn khoảng 80.000 đồng/lít.

Trong thời gian tới Phòng NNPTNT huyện sẽ tiếp tục thống kê và đánh giá về chất lượng, và mô hình nuôi qua đó có thể hỗ trợ thêm cho các hộ gia đình nuôi ong về kỹ thuật nuôi và khai thác ong. Chính vì thế không chỉ gia đình ông Tiền, ông Hẹo mà nhiều hộ dân ở các xã khác của huyện Lục Ngạn đã quan tâm phát triển đàn ong rừng lấy mật. Từ nghề nuôi ong lấy mật đã và đang giúp cho nhiều hộ gia đình khó khăn trên địa bàn huyện có thêm một nguồn thu ổn định, cuộc sống dần thoát nghèo và ổn định kinh tế.