Mỹ muốn "tranh thủ" Ấn Độ để kìm Trung Quốc trên biển

Hải quân Ấn Độ. Ảnh: Danish Siddiqui/Reuters

Trong bài phát biểu gần đây tại New Delhi, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ, Đô đốc. Harry B. Harris Jr. đã nhấn mạnh mối quan hệ đang phát triển mạnh mẽ giữa Mỹ và Ấn Độ.

"Trong tương lai không xa, các tàu Hải quân của Mỹ và Ấn Độ sát cánh cùng nhau trên các vùng biển châu Á - Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương sẽ trở thành cảnh tượng phổ biến và đáng hoan nghênh. Chúng tôi đang và sẽ làm việc cùng nhau để duy trì tự do hàng hải cho tất cả mọi quốc gia", ông Harry B. Harris Jr. tuyên bố.

Mặc dù sau đó vài ngày Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ, Manohar Parrikar khẳng định, New Delhi và Washington chưa có kế hoạch triển khai các cuộc tuần tra chung trên biển, song thực tế mối quan ngại chung của 2 bên liên quan đến sự trỗi dậy và bành trướng của Hải quân Trung Quốc đang kéo quân đội Mỹ-Ấn xích lại gần nhau hơn bao giờ hết.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đầu tuần tới sẽ có chuyến thăm ngắn tới Mỹ và sẽ hội kiến với Tổng thống Obama đồng thời có bài phát biểu tại Quốc hội Mỹ - vốn được xem là sự kiện lịch sử đối với một nhà lãnh đạo từng bị cấm nhập cảnh vào Mỹ. Chuyến thăm lần này sẽ đánh dấu lần thứ 7 Thủ tướng Modi hội kiến với Tổng thống Obama kể từ khi ông Modi nhậm chức tháng 5.2014.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (trái) và Tổng thống Mỹ Obama.

Quan hệ vốn tương đối xa cách giữa Ấn Độ và Mỹ bắt đầu nóng lên từ sau chuyến thăm của cựu Tổng thống Bill Clinton năm 2000.

Năm 2008, hai quốc gia thông qua thỏa thuận hợp tác hạt nhân dân sự mang ý nghĩa bước ngoặt lịch sử. Tuy nhiên, phải đến thời Tổng thống Obama, quan hệ Mỹ - Ấn mới thực sự được nâng tầm và đang bước vào một giai đoạn mới.

"Ấn Độ thực sự là di sản của chính quyền Obama. Sau khi hai bên đạt được đồng thuận về vấn đề hợp tác hạt nhân dân sự năm 2008, quan hệ lạnh nhạt giữa Ấn Độ và Mỹ bắt đầu chuyển sang hợp tác tích cực", ông  C. Uday Bhaskar, Giám đốc tổ chức Nghiên cứu Chính sách và Xã hội có trụ sở New Delhi nhấn mạnh.

Chính phủ Thủ tướng Modi đã tỏ ra "gần gũi" Mỹ hơn các chính phủ tiền nhiệm. Ấn Độ đang muốn tìm kiếm sự ủng hộ của Mỹ để "vô hiệu hóa" sự phản đối của Trung Quốc đối với nỗi lực gia nhập Nhóm các nước cung cấp hạt nhân (Nuclear Suppliers Group), một tổ chức gồm 48 quốc gia nhằm hạn chế nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân bằng cách kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu nguyên liệu để sản xuất vũ khí hạt nhân.

New Delhi cũng đang ngày càng tích cực tham gia các cuộc tập trận quân sự với Mỹ hơn bất cứ các quốc gia nào khác.

New Delhi và Washington cũng sắp ký thỏa thuận cho phép hai bên được tiếp nhiên liệu và sửa chữa các phương tiện quân sự tại các căn cứ của nhau. Đây là thỏa thuận đã được hai nước thảo luận trong hơn một thập kỷ.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton B. Carter nhấn mạnh, Ấn Độ đang trở thành đối tác ưu tiên hàng đầu của nước này, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ quốc phòng, thương mại và hợp tác thiết kế tàu sân bay.

Mỹ cũng là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu của Ấn Độ với các hợp đồng quốc phòng trị giá 14 tỷ USD kể từ năm 2007 đến nay.

  Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton B. Carter

Sự tăng cường hợp tác quân sự Mỹ - Ấn diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang tích cực tăng cường ảnh hưởng trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương bằng cách thường xuyên tổ chức tuần tra mang tính chất bảo vệ tự do hàng hải nhằm thách thức các yêu sách lãnh thổ phi lý của Trung Quốc trên Biển Đông.

Về phần mình, Ấn Độ từng lên tiếng chỉ trích và lên án một số hành động của Trung Quốc, bao gồm việc triển khai 4 tàu chiến tới tập trận trong khu vực hồi tháng trước.

Tuy nhiên, ông Manoj Joshi, thành viên danh dự tại Observer Research Foundation, một tổ chức cố vấn ở New Delhi vẫn lưu ý rằng, dù gần gũi với Mỹ song Ấn Độ vẫn tỏ ra thận trọng vì không muốn căng thẳng với Trung Quốc, láng giềng kiêm đối tác kinh tế quan trọng của nước này..

"Chính phủ Ấn Độ nhận thức rõ những nguy cơ nếu nước này vướng vào vấn đề Biển Đông", ông Manoj Joshi nhấn mạnh.

Ngoài ra người Ấn Độ cũng không mặn mà ký các thỏa thuận hậu cần quân sự với Mỹ vì quan ngại sẽ phải hỗ trợ vai trò của Mỹ trong các cuộc xung đột quân sự trong tương lai.