Năm nay, sao chả có doanh nghiệp, nông dân nuôi lợn nào "dám khoe tôi có lãi"

Ông Tống Xuân Chinh - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và PTNT) thẳng thắn nói như vậy khi trao đổi với báo chí tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024, do Cục Chăn nuôi tổ chức ngày 19/12.

Giá lợn hơi đang thấp hơn giá thành sản xuất

Cụ thể, theo Cục Chăn nuôi, giá lợn hơi xuất chuồng trung bình tháng 11/2023 trên cả nước đạt 51.000 đồng/kg, tương đương giá tháng 10. Sang đầu tháng 12/2023, giá lợn hơi trung bình cả nước giảm xuống 48.000 đồng/kg - là mức giá thấp nhất trong năm 2023. 

Mức giá lợn hơi hiện nay đang thấp hơn khoảng 13.000 đồng /kg so với thời điểm giá lợn cao nhất năm (tháng 7/2023, giá lợn hơi trung bình cả nước đạt 61.000 đồng/kg, thậm chí tại một số tỉnh miền Bắc thời điểm đó giá cao nhất 68.000 đồng/kg). 

Ông Tống Xuân Chinh nêu rõ, giá lợn hơi trên thị trường đang thấp hơn giá thành sản xuất. "Theo ước tính của chúng tôi, ở quy mô trang trại, chi phí chăn nuôi vào khoảng 55.000 đồng/kg trở lên, còn chăn nuôi nông hộ khoảng 60.000 đồng/kg. Như vậy với giá bán lợn hơi như trên, người chăn nuôi hầu như không có lãi, thậm chí thua lỗ" - ông Chinh nói.

Tuy nhiên, theo ông Chinh, đây là tình trạng chung của ngành chăn nuôi ở nhiều nước trong khu vực, kể cả châu Âu giá thịt lợn hơi cũng đang ở mức dưới giá thành. Suy thoái kinh tế, dịch Covid-19 đã làm ảnh hưởng tới toàn thế giới chứ không riêng gì Việt Nam. Cụ thể, giá lợn hơi của Việt Nam tương đương giá lợn hơi tại Thái Lan nhưng thấp hơn Trung Quốc từ 1.000 - 3.000 đồng/kg và cao hơn giá lợn hơi tại Campuchia khoảng 5.000 - 8.000 đồng/kg. Mức giá lợn tại Việt Nam cũng cao hơn giá lợn hơi xuất chuồng tại một số nước xuất khẩu thịt lợn chủ yếu vào thị trường Việt Nam.

Báo cáo của Cục Chăn nuôi cũng chỉ rõ 5 nguyên nhân khiến giá lợn hơi giảm ngang hoặc dưới giá thành sản xuất trong thời gian gần đây. Một là sức mua thực phẩm của người dân giảm nhẹ so với trước đây do thu nhập của người dân bị ảnh hưởng khi lạm phát tăng (lãi suất vay tăng, tỷ giá ngoại tệ tăng). Sức tiêu thụ thực phẩm của các khu công nghiệp giảm mạnh do nhiều công ty giảm quy mô sản xuất.

Thứ hai, nguồn cung lợn thịt trong nước tăng vào các tháng 9, tháng 10 và tháng 11 năm 2023 do tình hình chăn nuôi lợn của các doanh nghiệp và trang trại vẫn duy trì ở mức khá cao.

Thứ ba, tâm lý của người chăn nuôi bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch tả lợn châu Phi. Tính đến hết 30/11/2023, cả nước xuất hiện hơn 530 ổ bệnh dịch tả lợn châu Phi nhưng chủ yếu tập trung ở các hộ chăn nuôi nhỏ, số lợn dịch buộc tiêu hủy chỉ chiếm khoảng 0,04% tổng đàn lợn (hơn 20.000 con), nhưng đã ảnh hưởng trực tiếp lên tâm lý người chăn nuôi và người tiêu dùng. Điều này đã tác động lên giá lợn hơi xuất chuồng thời gian qua.

Thứ tư, lượng thịt lợn nhập khẩu tăng liên tục trong nửa cuối năm 2023. Ngoài ra, tình trạng nhập lậu lợn sống, sản phẩm thịt lợn qua khu vực đường mòn, lối mở vẫn diễn ra tại một số địa phương, gây áp lực đối với thị trường tiêu thụ sản phẩm thịt lợn sản xuất trong nước do phải cạnh tranh sản phẩm nhập lậu giá rẻ, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch bệnh đối với chăn nuôi lợn trong nước.

Thứ năm, chưa có cơ chế đảm bảo công bằng, chia sẻ lợi nhuận của các tác nhân trong chuỗi giá trị thịt lợn. Mặc dù giá lợn hơi tại cổng trại giảm nhưng giá thịt tại các siêu thị, các cơ sở/điểm bán lẻ gần như không giảm. Điều này có lợi cho thương lái, chủ lò mổ và người bán lẻ thịt nhưng không có lợi cho cơ sở chăn nuôi và người tiêu dùng thực phẩm.

Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi nhận định: "Khi giá bán sản phẩm vật nuôi bị xuống thấp thì đối tượng chịu tác động đầu tiên là khu vực nông hộ, bởi chăn nuôi là sinh kế chính của nhiều hộ nông dân. Và nếu tình trạng này kéo dài thì chắc chắn sẽ có hộ phải chuyển đổi sang nghề khác hoặc nuôi con vật khác như chuyển sang chăn nuôi gia súc ăn cỏ, hoặc nuôi con đặc sản... Ảnh hưởng tiếp theo sẽ là các trang trại, hợp tác xã, tổ hợp tác, kể cả doanh nghiệp cũng đang rất khó khăn".

"Năm nay, tôi chắc chắn không có doanh nghiệp hay người chăn nuôi lợn nào dám khẳng định rằng tôi có lãi cả. Hầu hết bị lỗ ít hoặc nhiều, đặc biệt là những hộ nuôi bò thịt vỗ béo nhập từ nước ngoài về thì đang lâm vào khủng hoảng. Bởi giá thành sản xuất 1kg bò thịt hơi ở Việt Nam vào khoảng 77.000 - 80.000 đồng/kg, trong khi giá bán chỉ khoảng 70.000 - 75.000 đồng/kg, mà nhiều khi còn không bán được, bởi sức tiêu thụ rất yếu" - ông Chinh nói. 

Đồng thời ông Chinh cũng kể, ông mới đi thăm một trang trại ở Sao Đỏ thì chủ trang trại cho biết, mỗi tuần bị lỗ khoảng 4 tỷ đồng vì bò đến lứa mà không xuất bán được, trong khi vẫn phải nuôi. "Cũng giống như con lợn, khi đạt đến trọng lượng nhất định thì trâu bò sẽ không tăng cân nữa mà chỉ tích mỡ, càng để trong chuồng lâu càng chết" - ông Chinh nói.

Về giải pháp trước mắt cho người chăn nuôi lợn, ông Tống Xuân Chinh cho rằng, khi lợn nuôi đủ kích cỡ  trọng lượng thì bà con nên xuất chuồng, không nên chờ giá lên. Bên cạnh đó, với những người chăn nuôi quy mô nông hộ, nếu đảm bảo được an toàn sinh học thì mới nên tiếp tục chăn nuôi lợn, còn không đảm bảo thì nên chuyển đổi sang vật nuôi khác hoặc chuyển nghề. Với những hộ vẫn tiếp tục chăn nuôi thì phải chú trọng liên kết, tham gia tổ, đội, hợp tác xã hoặc chăn nuôi gia công cho doanh nghiệp.