Ngành nông nghiệp ưu tiên tổ chức lại sản xuất

Khó khăn trong tiêu thụ nông sản

Trong năm nay, mặc dù sản lượng các ngành trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản tiếp tục tăng cả về tổng sản lượng cũng như năng suất trên một đơn vị diện tích, song thị trường tiêu thụ các mặt hàng này lại gặp rất nhiều khó khăn.
Nguyên nhân, theo đánh giá của Bộ NNPTNT, là do nhu cầu và giá nông sản trên thị trường thế giới luôn trong xu hướng giảm suốt từ giữa năm 2012 vì các quốc gia nhập khẩu nông sản chính của Việt Nam Liên minh châu Âu (EU), Mỹ, Nhật, Philippines… phục hồi tăng trưởng chậm, sức mua thấp đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu của ngành.

Theo một lãnh đạo của Vụ Kế hoạch (Bộ NNPTNT), hầu hết các loại nông sản xuất khẩu chủ lực (gạo, cà phê, sắn, cá tra) đều có khối lượng và giá trị xuất khẩu giảm so với năm 2012. Tiêu thụ trong nước cũng gặp khó khăn, nguyên nhân chính là do xuất khẩu giảm (đối với các loại nông sản xuất khẩu như lúa gạo, cá tra, cà phê), đồng thời sức mua trong nước giảm, nhất là phải cạnh tranh với hàng nhập lậu (lợn, gia cầm, đường...).

Cũng theo vị này, trước tình hình một số mặt hàng nông sản (lúa, cá tra, thịt lợn, gia cầm) có khối lượng tồn kho lớn, giá giảm mạnh, Chính phủ đã ban hành chính sách hỗ trợ kịp thời, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, chế biến, hỗ trợ tiêu thụ để đảm bảo lợi ích cho người nông dân như chính sách hỗ trợ lãi suất tạm trữ, khoanh nợ, giãn nợ…

Để thực hiện các chính sách trên, Bộ NNPTNT đã chủ động cùng các bộ, ngành và địa phương kịp thời xử lý các vấn đề cả ngắn và dài hạn về phát triển nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ...

Nhờ triển khai các giải pháp trên, giá cả các mặt hàng lương thực, thực phẩm đến nay đã được cải thiện đáng kể. Như giá thịt lợn hơi so với thời điểm 6 tháng đầu năm đã tăng đáng kể: Tại miền Bắc, bình quân từ 50.000-52.000 đồng/kg (tăng 9.000-11.000 đồng/kg); tại miền Nam dao động từ 50.000-51.000 đồng/kg (tăng từ 12.000-13.500 đồng/kg).

Đối với lúa gạo, qua 2 đợt tạm trữ đã giúp cho giá lúa từng bước tăng lên. Cụ thể: Đối với vụ đông xuân, khi triển khai tạm trữ giá lúa đã cao hơn so với trước từ 100-200 đồng/kg; vụ hè thu giá lúa tăng 700-800 đồng/kg; gạo tăng 800-1.000 đồng/kg so với trước thời điểm thu mua tạm trữ.

Về xuất khẩu, những tháng cuối năm, thị trường đã chuyển biến tích cực hơn. Xuất khẩu thủy sản, đồ gỗ và lâm sản tăng mạnh. Giá nhiều loại nông sản (lúa gạo, tôm, cá tra, thịt lợn) cả trong và ngoài nước đều tăng.

Nhiều khó khăn chờ đợi

Tuy nhiên, Bộ NNPTNT cũng thừa nhận, tuy tăng trưởng được duy trì và phục hồi vào cuối năm nhưng tính bền vững chưa cao và tính chung cả năm vẫn trong xu hướng chậm dần. Đặc biệt, các giải pháp tiêu thụ nông sản chưa thật sự căn cơ, chiến lược, mới chỉ là các giải pháp tình thế, ngắn hạn. Vì vậy, đây vẫn là “điểm nghẽn” cản trở sự tăng trưởng của ngành.

Theo nhận định của Bộ NNPTNT, năm 2014, từ khó khăn chung của nền kinh tế, kéo theo việc huy động nguồn lực xã hội cho nông nghiệp, nông thôn sẽ còn nhiều khó khăn. Biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp. Do đó, mục tiêu chung của ngành NNPTNT là thực hiện tái cơ cấu để thúc đẩy tăng trưởng, từng bước xây dựng nền nông nghiệp giá trị gia tăng cao và phát triển bền vững trên cơ sở thực hiện tái cơ cấu ngành gắn với xây dựng nông thôn mới.

Các mục tiêu cụ thể mà Bộ NNPTNT đề ra cho năm 2014 là: Rà soát, xây dựng, sửa đổi bổ sung quy hoạch sản xuất nông nghiệp, kiên quyết chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, sản phẩm trên từng địa bàn, từng địa phương, từng vùng và cả nước để vừa phát huy lợi thế của địa phương vừa quản lý sản xuất theo quy hoạch, theo chuỗi giá trị và phù hợp với cung, cầu thị trường.

Trong đó, về sản xuất lúa gạo, tập trung phát triển sản xuất lúa gạo chất lượng cao, hạn chế diện tích gieo trồng các giống chất lượng thấp (ở ĐBSCL khống chế giống IR 50404 dưới 20%, nhất là vụ hè thu). Đồng thời, mở rộng sản xuất ngô, đỗ tương, sắn, khoai lang bằng các giống mới, năng suất cao làm thức ăn chăn nuôi và xuất khẩu (sắn).

Lĩnh vực khoa học- công nghệ cũng được ưu tiên cao nhất. Trong đó, nghiên cứu, chuyển giao và sản xuất các loại giống chất lượng cao, công nghệ chế biến, bảo quản giảm tổn thất sau thu hoạch, phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Phát triển khoa học công nghệ là khâu ”đột phá” để thực hiện tái cơ cấu ngành.

Bộ NNPTNT cũng sẽ ưu tiên tập trung tổ chức lại sản xuất thông qua việc tổng kết kinh nghiệm và phát triển, nhân rộng các mô hình sản xuất, nhất là mô hình cánh đồng lớn; đẩy mạnh quá trình liên kết giữa Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân. Tập trung chỉ đạo chuyển đổi HTX nông nghiệp hoạt động theo Luật HTX năm 2012; đào tạo cán bộ quản lý nông nghiệp về HTX; hỗ trợ xây dựng mô hình HTX (2-3 HTX/tỉnh) để rút kinh nghiệm nhân ra diện rộng.