Người Dao

Từ lâu đời người Dao Thanh Phán ở huyện Bình Liêu (tỉnh Quảng Ninh) đã chọn cho mình màu sắc chủ đạo là màu đỏ.

Trên đỉnh mây mù Mẫu Sơn, nơi có độ cao 1.500m so với mực nước biển, âm thanh trầm bổng từ tiếng kèn Pí Lè đã gắn liền với đời sống tâm linh, tinh thần của người Dao Lù Gang từ bao đời nay. 

Mẫu Sơn nổi tiếng la liệt các loài cây thuốc quý trị "bách bệnh" được người Dao nơi đây mang lên đỉnh bày bán thu hút sự tò mò của du khách bởi sự độc lạ, quý hiếm của nó.

Tháng Giêng, khi lộc biếc đâm chồi, đào phai khoe sắc, nhà nhà gói bánh, mổ lợn đón xuân, nơi nơi dập dìu mùa hội thì ở bản người Dao Năm Tốc thuộc xã Đôn Phong (huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn) lại có một ngày hết sức lạ kỳ, ngày mà cả bản không có lấy một bóng người đi lại, ấy là ngày kiêng gió tháng giêng.

Đông về, trên Mẫu Sơn - đỉnh núi cao gần 1000m so với mực nước biển, nằm ở về phía Đông Bắc tỉnh Lạng Sơn lạnh đến thấu xương. Nhưng trong cái lạnh, làn sương mờ huyền ảo kia là những bản làng đang vui đón Tết - cái Tết cũ của đồng bào người Dao nơi đây.

Hàng năm cứ vào tháng 3 âm lịch, bà con đồng bào người Dao ở xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) lại tấp nập tìm lên núi cao thu hoạch chè Shan Tuyết. Loại chè mọc ở núi cao nơi biên giới này giống như một thứ "lộc trời", bởi các cây chè ở đây không cần chăm bón, tưới tắm nhưng chúng vẫn xanh tốt, được mùa giúp cho bà con nơi đây có cuộc sống khấm khá hơn.

Thông thường 18 tuổi mới tiến hành, nhưng em Triệu Xuân Hai (Mộc Châu, Sơn La) mới học lớp 3 đã được bố tổ chức linh đình để cấp sắc theo phong tục của người Dao do gia đình “có điều kiện”.

Sau hơn 3 năm “ăn ngủ” cùng cá hồi-loài cá được mệnh danh là "cá quý tộc" ở độ cao gần 1.500m so với mặt nước biển, giờ đây chàng trai người Dao Triệu Văn Trình (SN 1985), thôn Khuổi Cấp, xã  Mẫu Sơn, huyện Lộc Bình (Lạng Sơn) đã có nguồn thu đều đều hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Hàng năm, đồng bào dân tộc Dao cúng thần núi 2 lần, các thầy đi hành lễ phải cúng ở núi Mẫu Sơn, ngoài thắp hương trên đỉnh núi như thế này, họ cũng phải làm lễ ở nhà, vào nhiều ngày trong năm từ ngày lễ tết, mùng 3.3 âm lịch, nhà nào cũng phải thỉnh mời.

Nói đến giấy dó, người ta thường nhớ đến tranh làng Đông Hồ, đến những cuốn sách chữ Hán, chữ Nôm quý giá. Nhưng đến bản Sưng, Hòa Bình, bạn sẽ thấy nghề làm giấy dó của đồng bào người Dao.