Nhà thơ chiến đấu giành lại bản quyền "Gánh mẹ"

Tiếp sau đó, anh kiện luôn ca sĩ Lý Hải vì bài hát Gánh mẹ được dùng trong một bộ phim do công ty Lý Hải sản xuất. 

Vụ kiện này đã gây nên một cuộc tranh luận trái chiều rất sôi nổi và được dự đoán vẫn còn tiếp diễn vì bên phía bị đơn có thể sẽ kháng cáo. Cho dù ở phiên sơ thẩm, nhà thơ Trương Minh Nhật đã thắng kiện một phần khi đòi được quyền nhân thân cho bài thơ "Gánh mẹ" của mình" và Quách Beem phải bồi thường cho ông Nhật hơn 120 triệu đồng thiệt hại vật chất, tinh thần cùng chi phí thuê luật sư.

Trong lúc chờ đợi hành trình pháp lý, đúng vào ngày Vu Lan năm 2022, một bài thơ khác của Trương Minh Nhật có tựa đề là Cõng cha được nhạc sĩ Hoàng Quân phổ nhạc, ca sỹ Liêu Kỳ trình bày, đã được phát hành dưới dạng MV. 

Nhân dịp này, Dân Việt có buổi trò chuyện cùng nhà thơ Trương Minh Nhật về tình cảm của con cái với đấng sinh thành, và cảm xúc của anh qua hành trình giành lại bản quyền đứa con tinh thần, bài thơ miêu tả một cách cảm động tình mẫu tử. 

Chào anh Trương Minh Nhật, dù đã có nhiều người biết về vụ anh kiện ca sĩ Quách Beem nhưng phần đông chưa biết rõ về anh, xin anh hãy kể vắn tắt đôi nét về mình và hoàn cảnh ra đời bài "Gánh mẹ"?

-Tôi hiện tại đang làm bảo vệ cho Bệnh viện nhi đồng TP.HCM tại Tân Kiên – Bình Chánh. Mỗi ngày, tôi đi về hai lượt giữa nhà tôi ở khu vực cảng Cát Lái đến Bình Chánh. Ngoài thời gian làm việc, thú vui duy nhất của tôi là làm thơ. Từ năm 8 tuổi, chứng kiến cảnh nhọc nhằn của mẹ, tôi đã sáng tác bài thơ về mẹ có tựa đề "Bài thơ đầu tiên". Kể từ đó đến nay, tôi làm thơ như một nhu cầu tự thân, như một cách để giải tỏa cảm xúc, và thơ tôi để ở chốn riêng không in sách, báo nên tôi vẫn là một kẻ làm thơ vô danh.

Vào năm 2014, sau thời gian dài chăm sóc mẹ trong bệnh viện, tôi được bác sĩ báo tin, mẹ tôi ở trong tình trạng không thể cứu vãn. Tôi hụt hẫng vì khoảnh khắc mẹ sẽ xa tôi vĩnh viễn đang đến từng giờ. Trong một đêm về sáng, tôi lịm người đi bên giường bệnh của mẹ. Trong trạng thái chập chờ tôi mơ hồ nghĩ về câu ca dao "Mẹ già như chuối chín cây/Gió lay mẹ rụng con phải mồ côi". 

Từ cái tứ đó, tôi liên kết với hình ảnh quang gánh tảo tần của mẹ tôi, sáng tác nên bài thơ Gánh mẹ như một sự tiếc nuối vì đã không thể san sẻ, bù đắp nỗi hy sinh của mẹ. Lời thơ như nhiều độc giả đã biết, tôi xin trích lại 4 câu đầu: "Cho con gánh mẹ một lần/Cả đời mẹ đã tảo tần gánh con/Cho con gánh mẹ đầu non/Cả lòng mẹ đã gánh con biển trời".

 Bài thơ anh sáng tác cho riêng mình, vì sao Quách Beem có thể thấy được để dùng nó phổ nhạc?

-Dù không biết cách làm sao để in sách thơ và in thơ trên báo nhưng tôi vẫn biết cách chia sẻ thơ của tôi trên mạng xã hội. Tôi đã đăng bài Gánh mẹ trên trang Thơ văn Facebook. Bài thơ này sau đó đã được nhiều người chia sẻ. Tôi không biết Quách Beem đã tiếp cận bài thơ của tôi thế nào, nhưng vào năm 2019, trong một lần vào YouTube, tôi phát hiện ra bài hát Gánh mẹ do Quách Beem sáng tác. Tôi thấy tựa bài trùng với bài thơ của tôi, nên vào nghe thì biết rằng anh ta đã sử dụng toàn bộ bài thơ Gánh mẹ của tôi, chỉ bỏ 2 câu cuối. 

Tôi tìm vào Facebook của Quách Beem, thấy số điện thoại nên gọi liên lạc, yêu cầu anh ta phải gặp tôi với một lý do duy nhất là điền tên tôi vào phần sáng tác lời. Đơn giản chỉ có thế chứ không muốn kiện cáo gì. Người nghe điện thoại và ra gặp mặt tôi lần đầu tiên là Trần Ngọc Diễm Châu, vợ Quách Beem. Sau đó, hai vợ chồng gặp tôi. Tôi cũng đưa ra yêu cầu điền tên tôi vào vị trí sáng tác lời. Họ nại ra đủ lý do để từ chối, và hứa đền bù bằng cách ký hợp đồng bài Gánh mẹ 2. Nhưng sau đó, họ không làm gì cả.

Tôi gửi thư cầu cứu đến một tờ báo lớn, nhưng tòa soạn ấy không hồi âm. Tôi đành chia sẻ sự việc trên Facebook của mình để nhờ cộng đồng mạng lên tiếng giúp, các báo đã vào cuộc. Sau đó, bạn đọc đã khuyên tôi nhờ luật pháp can thiệp và giới thiệu tôi đến luật sư Phan Vũ Tuấn. 

Tôi không hề nhắm đến tiền, mà chỉ muốn vụ việc nhanh chóng kết thúc một cách công tâm và minh bạch. Tôi nhắc lại, bài Gánh mẹ là món quà tinh thần tôi dành tặng mẹ tôi, nó vô giá, điều mong muốn duy nhất của tôi là được công nhận tôi là tác giả lời bài hát.

Anh đã thắng ở tòa sơ thẩm, theo anh vụ việc đã kết thúc chưa?

-Theo tôi được biết, phía Quách Beem sẽ tiến hành kháng cáo. Vì vậy, tôi tiếp tục ủy quyền cho Phan Law tiếp tục vụ việc. Các luật sư của tôi đã nộp đơn tăng mức chế tài về đền bù và yêu cầu tòa xử nhanh một lần để Quách Beem không thể dây dưa. Đơn đã được tòa chấp nhận và tiến hành thu thập thông tin. Theo tôi được biết, tòa phúc thẩm sẽ sớm được tiến hành. Sau kết quả tòa sơ thẩm, tôi rất có niềm tin vào công lý. Tôi sẵn sàng đi đến cuối cuộc chiến pháp lý này.

MV "Cõng cha" do anh sáng tác thơ, nhạc sĩ Hoàng Quân phổ nhạc, ca sỹ Liêu Kỳ trình bày đã phát hành vào ngày rằm Vu Lan nhằm ngày 12/8 trên YouTube. Anh sáng tác bài thơ "Cõng cha" trong hoàn cảnh nào?

-Sau khi mẹ tôi mất, tôi nghĩ nhiều về đấng sinh thành. Sau hai tháng sáng tác bài Gánh mẹ, tôi sáng tác bài Cõng cha. Vì tôi đã mồ côi phụ mẫu nên muốn ghi lại ơn đức sinh thành và nhắc nhở con cháu mai sau. Tôi muốn có một cặp bài thơ song sinh, gánh mẹ thì cũng phải cõng cha để đúng đạo đời. 

Nhạc sĩ Hoàng Quân đã theo dõi vụ kiện của tôi ngay từ đầu và rất xúc động khi biết được tôi có thêm bài Cõng cha, vì cha anh ấy cũng mới qua đời gần đây. Anh ấy đã liên hệ với tôi để bày tỏ ý định phổ nhạc bài Cõng cha, và tôi đồng ý. Theo đánh giá của tôi đó là MV hay, bám sát nguyên tác thơ và người trình diễn giàu cảm xúc.

Cảm ơn tình cảm của anh dành cho đấng sinh thành và chúc anh luôn bình an.