Những giải pháp nào để giới nữ bình đẳng trong hoạt động báo chí ở Việt Nam?

Chương trình có sự góp mặt của chủ tọa là PGS, TS nhà báo Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, và các diễn giả: Nhà báo Trần Thị Kim Hoa, Phụ trách Bảo tàng Báo chí Việt Nam; nhà báo Nguyễn Thu Hà, Phó Giám đốc Trung tâm sản xuất nội dung số VTV Digital, Đài Truyền hình Việt Nam; nhà báo Vĩnh Quyên, Nguyên Phó tổng Giám đốc Kênh Truyền hình Quốc hội; nhà báo Lê Quỳnh Trang, Tổng Biên tập Báo Phụ nữ Thủ đô; nhà báo Trần Trọng An, Phó tổng Biên tập Tạp chí điện tử Gia đình mới; chuyên gia Lê Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giới, Gia đình và Phát triển Cộng đồng, cùng với sự tham gia của lãnh đạo các đơn vị bảo tàng, lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo chí.

Tọa đàm "Báo chí qua lăng kính giới" nhằm chia sẻ các vấn đề liên quan đến vai trò của báo chí trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng, thúc đẩy bình đẳng giới; nhận diện về tình trạng định kiến giới trong xã hội thể hiện trên báo chí - truyền thông; thảo luận về khuôn mẫu giới, sạn giới, cách thức xây dựng tác phẩm báo chí có nhạy cảm giới.

Phát biểu tại tọa đàm PGS TS Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng ban Nghiệp vụ Hội nhà báo Việt Nam cho biết: Để thay đổi nhận thức của công chúng, cần đề cao việc khai thác các chủ đề, câu chuyện liên quan đến bất bình đẳng giới, chú trọng thay đổi góc nhìn bình đẳng giới, theo đó, cả nam, nữ và giới khác đều được phát triển tối đa tiềm năng của mình. 

Các tiêu chí đánh giá sản phẩm báo chí về đề tài nhạy cảm giới, đó là: Phản ánh trung thực, chính xác về nhạy cảm giới - không có sạn giới trong tác phẩm. Thực hiện nguyên tắc không phân biệt đối xử. Phù hợp với trình độ tiếp cận thông tin của nhóm công chúng mục tiêu.

Nêu một số biểu hiện của định kiến giới trong sản phẩm báo chí hiện nay, chuyên gia Lê Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giới, Gia đình và Phát triển cộng đồng gợi ý các nội dung nhằm bảo đảm nhạy cảm giới trong truyền thông, gồm: Không sử dụng hình ảnh làm nặng thêm định kiến giới, khuôn mẫu giới vốn có; sử dụng hài hòa hình ảnh minh họa, ý kiến của nam, nữ trong sản phẩm báo chí; bảo đảm sự hiện diện bình đẳng về hình ảnh, ý kiến của nam, nữ trong sản phẩm báo chí… 

Cùng với đó là sử dụng câu chuyện, hình ảnh truyền cảm hứng cho công chúng về bình đẳng giới theo nguyên tắc chia sẻ và hợp tác giữa các giới để cùng phát triển…

Theo Tổng Biên tập Báo Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thục Hạnh, để thay đổi nhận thức và hành vi, thúc đẩy bình đẳng giới, các sản phẩm báo chí cần hướng tới thay đổi, xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu về giới, giúp hiểu đúng và tôn trọng đa dạng về giới. 

"Cần có nhiều sản phẩm báo chí chuyên về nam giới hoặc giới khác, huy động sự chung tay cùng vào cuộc của các giới để phát huy bình đẳng giới", bà Hạnh cho hay.

Chia sẻ kinh nghiệm thực tế, nhà báo Trần Trọng An, Phó tổng Biên tập Tạp chí điện tử Gia đình mới cho biết: Thực tế cho thấy, câu chuyện về định kiến giới đòi hỏi phải có quá trình lâu dài, bền bỉ để chuyển đổi nhận thức, thông qua phổ biến kiến thức, kỹ năng sống, phát huy vai trò của truyền thông trong thúc đẩy bình đẳng giới.

Khẳng định hành lang pháp lý về truyền thông giới tại Việt Nam hiện nay khá đầy đủ, nhà báo Lê Quỳnh Trang, Tổng Biên tập Báo Phụ nữ Thủ đô nhấn mạnh, vẫn còn nhiều khó khăn trong truyền thông thúc đẩy bình đẳng giới do ảnh hưởng văn hóa phong kiến truyền thống vẫn còn ăn sâu, bám rễ trong tư tưởng của mỗi người, như tư tưởng trọng nam khinh nữ; hay tình trạng phụ nữ bị bạo hành vẫn tồn tại, nhưng nạn nhân rất ít lên tiếng và nhiều gia đình nạn nhân không muốn đưa câu chuyện của mình lên báo chí…

Kết thúc tọa đàm, sau khi tổng hợp các tham luận, PGS, TS nhà báo Đỗ Thị Thu Hằng, Trưởng Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam đã đưa ra một số giải pháp:

Giải pháp đầu tiên là xác định đối tượng mục tiêu và nhóm đối tượng ưu tiên trong từng giai đoạn. Để làm sao đó tác động có hệ thống nhằm thay đổi iiên quan đến sự phát triển và gắn với tiêu chí bình đẳng giới. 

Giải pháp thứ hai là: Khảo sát phân tích từ góc nhìn giới cho tất cả các vị trí đặc biệt là ngành báo chí truyền thông. Hơn thế nữa nên có những bộ chỉ số, bộ tiêu chí đánh giá cho các dòng sản phẩm báo chí.

Giải pháp thứ ba là tập trung đào tạo tập huấn, không chỉ riêng phóng viên biên tập viên mà còn cho những người có tầm ảnh hưởng, có vai trò ra quyết định cho sản phẩm báo chí. Nên chăng có những giải thưởng cho những người làm báo xuất sắc nhất.

Không gian trưng bày các sản phẩm báo chí đề cập đến vấn đề giới tại Việt Nam tại Bảo tàng Báo chí Việt Nam. Ảnh: Thúy Phương

Cũng trong thời gian này, Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã trưng bày chuyên đề có tính lịch sử về các sản phẩm báo chí đề cập đến vấn đề giới tại Việt Nam trong hơn một thế kỷ qua. Nhà báo Trần Thị Kim Hoa, Phụ trách Bảo tàng Báo chí Việt Nam chia sẻ, thông qua những tác phẩm báo chí viết về giới, trưng bày góp một điểm nhấn sinh động và ý nghĩa phục vụ các mục tiêu đề ra của chương trình, khẳng định vai trò của báo chí trong truyền thông chống phân biệt đối xử về giới, khuôn mẫu giới, bình đẳng giới.