Nông dân gượng dậy thế nào sau bão Yagi: Những "bàn tay" phật thủ... trôi theo lũ, một xã mất 250 tỷ đồng (Bài 1)

Bài 1: Những "bàn tay" phật thủ... trôi theo dòng nước lũ, 300ha phật thủ của xã Đắc Sở chết khô

Vừa trở về nhà, chưa kịp cầm bát cơm, Oanh phải tức tốc lên vườn chạy lũ khi được tin nước sông Hồng dâng cao tràn vào lán và vườn phật thủ gần 1,5 ha. Tới nơi định di dời tài sản nhưng bất thành do nước chảy cuồn cuộn, cao quá đầu gối, cô cùng nhiều người hô hoán nhau "chạy đi không lũ cuốn chết bây giờ".

Đó là câu chuyện của chị Nguyễn Thị Oanh, 30 tuổi, thôn Chùa Ngụ (xã Đắc Sở, Hoài Đức, Hà Nội) khi trở lại thăm vườn phật thủ tại xã Hồng Hà (huyện Đan Phượng) vào ngày 18/9. 5 ngày nước lũ sông Hồng rút đi, cả một vùng rộng lớn với màu xanh mướt của cây trái trở nên tan hoang, chết chóc như bị rải chất độc. Toàn bộ diện tích phật thủ của gia đình chị và các hộ xung quanh đều chết do ngâm trong nước lũ quá lâu, cây thối rễ, sau vài ngày cành lá đã héo khô.

Thảm họa lịch sử ở làng phật thủ lớn nhất Thủ đô

Đắc Sở là "thủ phủ" trồng phật thủ của Hà Nội. Không ai còn nhớ chính xác, nghề trồng phật thủ ở Đắc Sở xuất hiện từ khi nào. Chỉ biết rằng, chính loài cây này đem lại ấm no cho người dân nơi đây. Mỗi năm, tổng doanh thu từ cây phật thủ mang về cho người dân Đắc Sở số tiền trên 500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, những thửa đất trồng loài cây này, sau khoảng 5 - 6 năm đều mắc một loại “bệnh” khiến người dân cũng như chính quyền "bó tay". Đó là tự dưng cây héo, gãy cành rồi chết, không thể trồng lại dù cải tạo đất tới vài năm.

Dù người Đắc Sở đã làm nhiều cách, mời hẳn các chuyên gia về để "bắt bệnh" nhưng... tất cả đều "bó tay". Bởi vậy, để duy trì nghề, người dân Đắc Sở đã bủa đi khắp nơi thuê đất trồng phật thủ.

Bà Đinh Thị Trang - Chủ tịch Hội Nông dân xã Đắc Sở cho biết, phật thủ là loài cây chỉ ưa đất tơi xốp, pha cát ven sông. Do không thể trồng trên mảnh đất của mình được nữa, người Đắc Sở đã thuê lại những diện tích ven sông Đáy, sông Hồng ở các huyện Phúc Thọ, Đan Phượng để trồng phật thủ.

2 năm trước, vợ chồng Oanh thuê lại 1,5 ha đất ven sông Hồng của một hộ gia đình ở xã Hồng Hà với giá hơn 3 triệu đồng/sào để trồng phật thủ. Cây đang chuẩn bị cho thu hoạch vụ đầu tiên. Để bán được giá cao, chị dự tính dành lại những quả đẹp nhất sẽ tung ra thị trường vào dịp rằm tháng 8 và Tết Nguyên đán thì bất ngờ như một "tai họa" trên trời đổ xuống... nước lũ đã nhấn chìm đi tất cả.

Chỉ trong 2 giờ, nước lũ dâng quá nhanh khiến Oanh và nhiều hộ trồng phật thụ ven bãi sông Hồng trở tay không kịp. Nhặt từng quả rụng, héo quắt trong vườn, Oanh không khỏi xót xa, nói: "Vòng đời của cây phật thủ chỉ 5-6 năm, bắt đầu cho trái từ năm thứ hai, trung bình một cây phật thủ cho khoảng gần 40 quả/vụ, cây cho năng suất cao nhất là từ năm thứ 3 đến năm thứ 5 thì hết lứa. Sau 2 năm, tiền đầu tư bỏ ra gần 1 tỷ đồng, vụ này bắt đầu cho thu hoạch để hồi vốn nhưng giờ mất tất cả rồi".

Tất cả vốn liếng của Oanh dành dụm cộng với vay mượn ngân hàng "đều trôi sông, trôi biển". Gần 10 năm làm nghề, chưa khi nào cô phải trải qua cảm giác nặng nề, áp lực như hiện tại. Đất đai ở quê không thể trồng được phật thủ, giờ lâm cảnh tay trắng, khó khăn cứ chất chồng, khoản vay ngân hàng 300 triệu đồng chưa trả được như "quả núi" đè nặng lên cô.

Cách vườn của Oanh vài trăm mét, bà Nguyễn Thị Hoài, thôn Đông (xã Đắc Sở) cùng chồng đang nhặt một số túi thuốc BVTV còn sót lại sau trận lũ, họ mong rằng vẫn có cơ hội sử dụng nếu sau này có điều kiện phục hồi lại vườn phật thủ 0,5 ha vừa bị thiệt hại.

Bà Hoài cả tuần nay mất ăn, mất ngủ, hễ cứ nhắc đến chuyện phật thủ là chỉ chực khóc bởi nguồn sống của cả gia đình 3 người trông chờ hết vào đây. Mỗi năm gia đình bà thu nhập cũng được trên 500 trăm triệu từ bán phật thủ, có tiền lo cho con học Đại học, sinh hoạt gia đình, cỗ bàn và dành dụm vốn để tái sản xuất... Nay thì chẳng còn gì nữa, mưa lũ qua đi, để lại cho bà một mảnh vườn hoang tàn và "một đống củi khô". Cơn lũ "quái ác" cũng cướp đi 2 chú chó bà nuôi ở lán, tủ lạnh, máy phun thuốc BVTV, máy tưới nước đều trở thành đống sắt vụn.

Nhìn vào hàng cây phật thủ màu bạc phếch, bà Hoài tiếc hùi hụi bảo: "Cứ nghĩ lũ chỉ 2 ngày rồi rút thì vườn phật thủ còn có thể cứu vãn. Nước ngập đến 6 ngày thì cây nào chịu được, mất mát lớn quá, bây giờ không biết làm thế nào cả. Tôi ước tính thiệt hại hơn 300 triệu đồng”.

Anh Vương Trí Hưng, thôn Trung Kỳ (xã Đắc Sở) còn rơi vào hoàn cảnh thê thảm hơn khi trong 2 năm qua anh bỏ ra 750 triệu đồng, trong đó vay ngân hàng 600 triệu để đầu tư trồng gần 1 ha phật thủ ở xã Liên Hà (huyện Đan Phượng).

"Chăm cây như chăm con mọn, đến khi chuẩn bị đến ngày hái quả ngọt thì nước lũ đã xóa sổ mọi thứ", anh buồn bã nói khi đứng nhìn từ xa về phía vườn phật thủ.

Con đường dẫn vào vườn của anh Hưng vẫn sình lầy, ngập ngụa trong bùn cao tới 50 cm, khiến anh chưa thể kéo máy móc lên được. Thiệt hại sơ sơ cũng gần 1 tỷ đồng.

Trong những vườn phật thủ của người dân Đắc Sở thuê đất trồng ở Hồng Hà, Liên Hà, những ngày này các lán trại đều vắng bóng người..., vì họ đều đã tay trắng sau trận lũ. Chủ tịch Hội Nông dân xã Đắc Sở Đinh Thị Trang cho hay, tính đến ngày 17/9, 245 hộ trồng phật thủ của xã bị thiệt hại do lũ, trên 300 ha xóa sổ hoàn toàn, tổng thiệt hại ước tính trên 250 tỷ đồng.

Sẵn sàng khôi phục được sau lũ, chỉ cần có nguồn vốn ưu đãi

Trao đổi với PV Dân Việt, điều mong mỏi nhất lúc này của chị Oanh, bà Hoài, anh Hưng và hàng trăm hộ trồng phật thủ ở Đắc Sở bị thiệt hại do mưa lũ vừa qua là được các ngân hàng có chính sách vay vốn với lãi suất ưu đãi để bà con có cơ hội để phục hồi lại sản xuất. Đồng thời giãn, khoanh nợ đối với các hộ đang vay vốn.

Còn Chủ tịch Hội Nông dân xã Đắc Sở Đinh Thị Trang cũng mong muốn thành phố, huyện quan tâm, có các chính sách hỗ trợ bà con nông dân vốn để tái sản xuất. Ngoài ra, hỗ trợ phân bón, thuốc BVTV...

Bên cạnh đó, các địa phương nơi nông dân xã Đắc Sở đến thuê đất canh tác tạo điều kiện tốt nhất để người dân sớm phục hồi sản xuất sau lũ.

Dưới đây, là chùm ảnh thiệt hại khủng khiếp tại làng phật thủ ở xã Đắc Sở, huyện Hoài Đức (Hà Nội).