NSND Trần Tiến và chuyện kể ở trường quay bộ phim cuối cùng trong đời

Năm 2009, tôi làm phim Bi, đừng sợ!, khi đó tôi mới khoảng 30 tuổi còn NSND Trần Tiến đã là một cây đại thụ. Khi tôi viết kịch bản năm 2007- 2008 tôi đã nghĩ đến NSND Trần Tiến cho vai ông của Bi, một người ông có một vẻ uy nghiêm khiến cho người con trai phải sợ, là vai rất quan trọng  trong bộ phim của tôi. Nét uy nghiêm, gần như có thể "kết án" đứa con trai chỉ bằng một ánh nhìn ấy ngoài NSND Trần Tiến ra thì tôi chưa tìm thấy ở ai cả.

Lúc đó, tôi cũng mới vào nghề, có thể gọi là còn "non và xanh", nên nghĩ đến chuyện mời ông tôi lo lắm. Ông là nghệ sĩ lớn và cũng đã tuyên bố nghỉ diễn. Khi tôi mời NSND Trần Tiến chỉ nhẹ nhàng nói: "Cháu ơi! Bác làm việc cả đời rồi, giờ bác muốn nghỉ thôi!". Lúc đó, ông còn bị chứng mất ngủ, mỗi đêm chỉ chợp mắt được một hai tiếng, tôi cứ qua lại căn nhà nhỏ ông sống một mình sau Văn Miếu nên biết là ông mệt thật.  Nhưng tôi bám rất dai, trong 4, 5 tháng liền cứ thỉnh thoảng lại đến nài nỉ như vậy, tôi còn nhờ nhà văn Ngô Thảo là bạn thân của NSND Trần Tiến nói vào giúp nữa, đến khi bác nhận lời mới thôi.

Khi NSND Trần Tiến đồng ý rồi, được làm việc với ông tôi mới cảm thấy mình mời được ông thật may. Ngoài việc có thần thái uy nghi như nhân vật tôi cần, ông còn toả ra một năng lượng của những người được sinh ra để diễn và yêu nghề diễn một cách sâu lắng. Tôi không biết ông đọc kịch bản và cảm nhận về nhân vật thế nào, tôi không trao đổi nhiều vì tôn trọng ông. NSND Trần Tiến cũng không hỏi tôi, nhưng đến khi ra hiện trường ông diễn đúng những gì tôi mong muốn và tưởng tượng về nhân vật như thể chúng tôi trước đó đã trao đổi rất kỹ.

Đoàn phim của tôi khi đó chỉ toàn một đám trẻ măng mới ra trường, trong lúc ông chính xác là một người đã "làm việc cả đời", gắn cả đời với diễn xuất, vậy nhưng có một vẻ chất lịch lãm, sang trọng nào đó sâu trong con người ông đến từ nền tảng giáo dục, từ một tình yêu nghề thuần khiết. Cho nên, mỗi khi ông xuất hiện, thần thái của ông khiến đoàn phim đâu vào đấy ngay mà không ai cảm thấy áp lực. 

Ông có thể thoải mái diễn với một đứa bé 6 tuổi cũng như với một diễn viên cùng thế hệ mình là NSƯT Mai Châu và ai cũng thấy nhẹ nhõm, dù trong đó có những cảnh rất khó. Hồi đó, mỗi khi ra trường quay, NSND Trần Tiến luôn bày trò chơi với Bi, làm cho Bi quên là đang quay phim, cảm giác như hai ông cháu đang thủ thỉ chuyện trò. Bi thì xem ông Trần Tiến như ông mình.

Tôi nhớ ở cảnh then chốt của phim khi người con trai (diễn viên Hà Phong đóng) đi nhậu về mở tủ lạnh, sững sờ khi thấy khay đá có những lá phong đông cứng… Ngay giây phút đó, ông bố (NSND Trần Tiến đóng) đi vào bếp bật điện lên và nhìn con trai, một ánh nhìn uy quyền, như soi thấu và kết án những bê bối của người con...

NSND Trần Tiến tặng tôi chính xác ánh nhìn đó trong chỉ một đúp quay. Với tôi, đó là một trong những cảnh quay mạnh mẽ nhất mà tôi đã thực hiện được trong các bộ phim của mình.

Bi, đừng sợ! cũng là phim cuối cùng trong sự nghiệp của ông. Sau đó, NSND Trần Tiến không đóng phim nữa.

Ngày hôm nay khi biết tin ông ra đi, câu nói khi trước của ông: "Thôi Di ơi, bác làm việc cả đời rồi, cho phép bác nghỉ ngơi được không!" vang lên trong tâm trí tôi. Giờ thì ông đã thực sự được nghỉ ngơi, không bao giờ còn phải sợ chứng mất ngủ nữa. Những gì ông đã tận hiến cho nghiệp diễn đã trọn vẹn, ông cũng trọn vẹn gặp cả 3 cô con gái tài năng và gia đình trong những phút cuối trước khi đi xa... Mong ông sớm siêu thoát về miền cực lạc. Tôi rất tự hào đã có được NSND Trần Tiến trong tác phẩm cuối cùng của ông, điều đó rất ý nghĩa với tôi.