"Ông đồ Dị Nậu" xót xa khi hàng loạt sắc phong cổ của Việt Nam bị rao bán ở Trung Quốc

Bằng mọi cách đưa sắc phong cổ hồi hương

Cụ Tạ Đình Hạp – thành viên Ban Quản lý di tích Đền Quốc tế (ở xã Dị Nậu, huyện Tam Nông, Phú Thọ) năm nay 85 tuổi. Đối với người dân Dị Nậu, cụ Hạp được gọi với những tên gần gũi "ông đồ Dị Nậu", "nhà sử học của làng", "người giữ Đền Dị Nậu", là người lưu giữ lịch sử, văn hoá truyền thống làng Dị Nậu.

Trao đổi với PV Dân Việt chiều nay, 12/4, cụ Hạp cho biết: "Tôi đã nắm được tin những sắc phong của Đền Quốc tế bị mất trộm 2 năm qua, nay lại thấy một trang đấu giá cổ vật có địa chỉ tại Thượng Hải (Trung Quốc) rao bán với giá khởi điểm 2.800-3.500 Nhân dân tệ (tương đương 10-12 triệu đồng) vào ngày 22/4 tới đây. Như vậy có thể khẳng định là sắc phong đền Quốc tế bị lấy cắp và bán cho người sưu tầm ở Trung Quốc.

"Tôi đang rất băn khoăn việc bằng cách nào và làm thế nào để hồi hương các sắc phong này. Tôi chỉ mong lãnh đạo UBND tỉnh Phú Thọ khẩn trương có văn bản, báo cáo gửi đến Trung ương và các bộ ngành liên quan (Bộ Công an, Bộ Văn hóa-Thể thao du lịch; Bộ Ngoại giao…), cộng đồng kiều bào ở Trung Quốc để sớm có giải pháp quyết liệt, thiết thực. Bằng mọi cách, thậm chí tìm kiếm, chuộc lại để lấy lại bằng được những sắc phong cổ đem về cho nhân dân, đất nước Việt Nam" – cụ Hạp kiến nghị.

"Tình trạng "chảy máu" sắc phong, sách cổ tại Đền Quốc tế không chỉ làm ảnh hưởng lớn đến các vấn đề nghiên cứu khoa học, mà còn đặt văn hóa, lịch sử của xã Dị Nậu - một địa điểm chiến lược quan trọng trong lịch sử - trước sự biến mất mãi mãi, khi các báu vật lịch sử bị mất hay thất lạc" – cụ Hạp chia sẻ thêm nỗi trăn trở của mình.

Liên quan tới thông tin đấu giá số sắc phong Đền Dị Nậu, cũng trong buổi chiều nay, trao đổi với Dân Việt, ông Đặng Đức Hải – Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Tam Nông cho biết, UBND huyện đã nắm được thông tin các sắc phong bị mất trộm năm 2021 của Đền Quốc tế đang được ra rao bán đấu giá trên trang web của Công ty đấu giá Thượng Hải Dương Minh, trụ sở ở Thượng Hải, Trung Quốc (www.yangminhauction.com).

"Ngày mai (13/4), Phòng sẽ có báo cáo cụ thể bằng văn bản lên UBND huyện Tam Nông để huyện sớm có tham mưu báo cáo lên cơ quan chức năng tỉnh Phú Thọ vào cuộc xác minh thông tin và có giải pháp liên quan đến các đạo sắc phong này", ông Hải cho biết.

Đại diện lãnh đạo tỉnh Phú Thọ cũng cho biết đã nắm được thông tin, đang vào cuộc điều tra, tìm giải pháp để đưa các sắc phong cổ hồi hương.

Nỗi buồn 39 sắc phong, gần 2 gang tay sách cổ bị mất trộm

Đến nay, cụ Hạp đã có hành trình hàng chục năm ghi chép lại lịch sử địa phương, góp phần quan trọng khôi phục lại những giá trị văn hóa truyền thống của xã Dị Nậu nói riêng, tỉnh Phú Thọ nói chung. Đền cổ Quốc tế tại xã Dị Nậu được biết đến là nơi lưu giữ nhiều đạo sắc phong nhất cả nước.

Theo cụ Hạp, Đền Quốc tế (xã Dị Nậu) còn được gọi là Đền Thượng đã tồn tại hơn hai thiên niên kỷ (2300 năm). Nơi đây lưu giữ nhiều di vật phong phú và quý hiếm như: Ngai thờ, án gian, kiệu bát cống, kinh sách, sắc phong…, phản ánh nghệ thuật điêu khắc gỗ cổ tinh xảo từ thời Lê; là những cổ vật vô giá không chỉ của Đền Quốc tế, của người dân Dị Nậu, mà còn cả của tỉnh Phú Thọ, của quốc gia.

Ngoài ra, tại Đền còn có các sắc phong của các triều đại cho các đức Thánh Thần, trong đó sắc phong cổ nhất còn giữ được là sắc phong của vua Lê Chân Tông (hiệu Phúc Thái) đã tấn phong cho ngài Cao Sơn "Linh ứng đại vương" vào ngày 17/7/1645.

"Những sắc phong này cho thấy, Dị Nậu là một địa điểm chiến lược quan trọng, các Lạc tướng, Lạc hầu thời Hùng Vương đã lựa chọn vị thế đắc địa ở đây để xây dựng dinh lũy, khai điền, mở nước.

Với một công trình văn hóa tín ngưỡng có bề dày lịch sử hàng ngàn năm, ngày 22/9/1992, Đền Quốc tế được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp bằng công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia", cụ Hạp nói.

Thế nhưng, vào tháng 5/2021, tại đền Quốc Tế đã xảy ra vụ trộm lớn, gây bức xúc nhân dân. Cụ Hạp nhớ lại: Kẻ trộm đã đột nhập và dùng xà beng phá két sắt rồi lấy đi 39 sắc phong và sách cổ chữ Hán Nôm có độ dày gần 2 gang tay.

"Chỉ ít ngày trước khi mất trộm, những bộ sắc phong này mới vừa được Cục Lưu trữ 1 lên giúp phục chế lại những chỗ rách hỏng, đồng thời chụp lại, in phô tô màu/đóng thành 2 quyển rồi dịch ra chữ quốc ngữ. Tất cả đều cất trong két sắt hiện đại và chắc chắn nhưng kẻ trộm vì hám lợi đã lấy trộm đi nhiều bản gốc sắc phong, sách cổ. Đây là những báu vật vô giá, khi bị mất trộm không chỉ tôi mà toàn thể nhân dân Dị Nậu đều rất đau buồn" – cụ Hạp xót xa.

Cũng theo cụ Hạp, tại Đền Quốc tế có tổng cộng 40 sắc phong. Trong đó, 1 sắc phong đã bị thất lạc khá lâu trước đây; còn 39 sắc phong, thì cùng bị mất vào tháng 5/2021. Sắc phong cổ nhất tại Đền Quốc tế là sắc phong của vua Lê Chân Tông (hiệu Phúc Thái) tấn phong cho ngài Cao Sơn "Linh ứng đại vương" vào ngày 17/7/1645; sắc phong cuối cùng là sắc phong của vua Duy Tân tấn phong cho các Đức Đại vương vào năm 1909. Trong 40 sắc phong, thì tấn phong cho Đức Thánh Cao Sơn 28 lần, các Đại vương ít nhất được tấn phong 2 lần.

Đối với số sách cổ bị trộm có nội dung giá trị văn hóa, tín ngưỡng, lịch sử rất giá trị. Mất sách cổ gốc này là mất đi những thần tích, thần sắc, những phong tục tập quán, những bài lễ, bài cúng của tổ tiên ngày xưa; mất tục săn beo, săn hổ; những địa bạ cổ; hương ước ngày xưa được ghi lại đều bị mất cả.

"Trong số sách cổ bị trộm lấy đi, sách cổ giá trị, quan trọng nhất là phần ghi thần tích các đức thánh, đức đại vương thờ cúng ở làng Dị Nậu. Cũng may mắn, có một số nội dung đã được chép, dịch ra chữ quốc ngữ nên lưu giữ được. Hiện Đền Quốc tế vẫn còn lưu giữ được gần 2 gang tay sách cổ là những thần tích, thần sắc; nhưng chưa được dịch sang chữ quốc ngữ", cụ Hạp chia sẻ.

Cụ Hạp cũng nhấn mạnh, vụ việc trộm sắc phong và sách cổ ở Đền Quốc tế cho thấy, các đối tượng trộm táo tợn, tinh vi và có tổ chức. Điều đáng nói là, dù các cơ quan chức năng đã vào cuộc điều tra, nhưng đến nay số sắc phong, sách cổ bị mất trộm vẫn bặt vô âm tín.