Rau rút - Loại rau dân dã, độc đáo từ cái tên, đã ăn thì khó mà cưỡng lại được, chữa được nhiều bệnh

Rau rút - Một loại rau độc đáo từ cái tên

Người dân đồng bằng Việt Nam, đặc biệt là những vùng có nhiều ao hồ, từ lâu đã quen thuộc với hình ảnh những cây rau rút nổi trên mặt nước, những chiếc lá giống cây xấu hổ và phần thân được bao bọc bởi lớp “phao bơi” màu trắng xốp nhẹ. 

Mỗi khi hè về, người ta lại rủ nhau ra chợ tìm mua rau rút để làm những món canh giải nhiệt, bởi rau rút không chỉ ngon mà còn mang lại cảm giác thanh mát, sảng khoái giữa cái nắng oi bức.

Có lẽ, đối với những người vùng cao, rau rút còn là một điều khá xa lạ. Nhưng đối với những người đã từng sống ở vùng đồng bằng sông Hồng hay đồng bằng sông Cửu Long, hình ảnh những bà, những mẹ đứng bên bếp, cẩn thận chọn từng phần thân non của rau rút để chế biến món ăn đã trở nên vô cùng quen thuộc. Bởi rau rút có vị ngọt mát, giòn giòn, khi nấu lên tạo nên một hương vị đặc biệt, khó quên.

Mùa hè không thể thiếu món canh chua rau rút, nấu với quả sấu xanh. Chỉ cần phi thơm hành khô hoặc đầu hành thái nhỏ, thêm thịt bằm và sấu vào xào, nêm nếm gia vị cho vừa, rồi thêm nước. Khi nước sôi và sấu chín mềm, dầm sấu ra để tạo vị chua rồi cho rau rút vào. Rau chín tái là có thể múc ra bát, tránh để lâu kẻo rau bị vàng và mất độ giòn ngọt vốn có. Món canh này không chỉ đơn giản, dễ làm mà còn mang lại cảm giác mát lành, thanh khiết cho những bữa cơm ngày hè.

Rau rút khá thân thiện với sức khỏe con người do chứa nhiều vitamin A, C, giàu canxi, hàm lượng protein cao, hỗ trợ an thần và dễ ngủ… Mặc dù không được trồng rộng rãi do đặc điểm sinh trưởng, nhưng đây lại là loại rau khá được ưa chuộng không chỉ ở Việt Nam mà cả các nước tiểu vùng sông Mê Kông như Thái Lan, Campuchia.

Rau rút - Loại rau dân dã, chế biến nhiều món ngon

Món canh riêu cua rau rút khoai sọ là một trong những món ăn không thể thiếu mỗi khi mùa rau rút đến. Sơ chế cua để nấu canh rau rút thì cũng giống như cách làm các món canh cua khác. Khi nồi canh cua nổi hết riêu lên thì cho khoai sọ vào, đợi khoai chín mềm thì thêm rau rút và nhanh chóng tắt bếp. Trước khi múc ra bát, thêm phần gạch cua xào lên trên bát canh cho hấp dẫn. Canh có vị ngọt từ cua, thơm dịu của rau rút, chút béo béo, mềm mềm của khoai sọ, ăn cực đã. Món canh này không chỉ ngon miệng mà còn là một cách tuyệt vời để kết nối các thành viên trong gia đình trong những bữa cơm ấm cúng.

Bún riêu rau rút cũng là một món ăn độc đáo, đặc trưng của người miền Bắc. Nấu kiểu bún riêu thì phần nước dùng sẽ có thêm chút vị chua của sấu, của dấm bỗng, hoặc từ một số quả có vị chua dịu. Nhưng với món canh bún ăn với rau rút thì sẽ thiên về vị ngọt tự nhiên từ thịt, rau, chứ không thêm vị chua và rau rút sẽ là chủ đạo.

Người miền Nam lại thường hay dùng rau rút trong các loại lẩu như lẩu mắm, lẩu sườn sụn, lẩu chua, hoặc chỉ đơn giản là luộc lên chấm mắm. Những món lẩu này không chỉ là món ăn ngon mà còn là cách để gia đình, bạn bè quây quần, chia sẻ những câu chuyện, tạo nên những kỷ niệm đáng nhớ.

Vịt om sấu nấu cùng rau rút là một món ăn độc đáo khác. Vịt được chặt miếng vừa ăn, ướp cùng hành, tỏi băm, gia vị, nước mắm, dầu hào. Sau khi thịt vịt ngấm gia vị, xào cho săn rồi thêm sấu, khoai sọ, nước (hoặc nước dừa) vào om. Khi khoai chín mềm, thêm rau rút vào đảo chín tái. Rau rút giúp giảm cảm giác ngấy béo của vịt, làm món ăn trở nên thanh mát và hấp dẫn hơn.

Nộm rau rút cũng là một món ăn lạ miệng. Rau rút sau khi chọn phần thân và ngọn non thì luộc sơ, vớt ra thả vào tô nước đá cho giòn và xanh. Tép đồng rang chín, khế chua thái lát mỏng, rau mùi, kinh giới cắt rối, lạc rang giã và vừng rang, ớt băm, nước mắm pha chua ngọt, tất cả trộn đều cùng rau rút. Món nộm này vừa mát, vừa lạ miệng, là một cách tuyệt vời để thưởng thức rau rút.

Đối với nộm rau rút thịt vịt, chọn phần ức vịt đã luộc chín rồi thái lát, trộn chung với rau rút đã luộc chín tới, kèm rau răm, rau thơm, cà rốt thái sợi và nước mắm chua cay ngọt. Trước khi ăn thêm chút lạc rang giã. Món nộm này vừa mát, vừa giải nhiệt, là sự kết hợp tuyệt vời giữa vị mềm ngọt của thịt vịt và giòn giòn, thanh mát của rau rút.

Bất ngờ với những công dụng chữa bệnh của rau rút

Rau rút, dù không được sử dụng nhiều trong những món cao lương mĩ vị, nhưng lại là loại rau bình dân, dễ nấu, dễ ăn và cực kỳ hấp dẫn. Với các giá trị dinh dưỡng và tác dụng tốt cho sức khỏe, rau rút xứng đáng là một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam.

Rau rút, họ đậu Fabaceae, là cây thảo nổi trên mặt nước, quanh thân có phao trắng. Lá kép lông chim, rau ăn rất thông dụng với mùi thơm đặc trưng như mùi nấm hương, thân ăn giòn như ngó sen…

Sách viết: "Dạ dày đã khỏe dùng rau rút càng khỏe hơn, dạ dày yếu gây lạnh bụng trướng đầy thì rau rút lại có tác dụng tiêu thực…"

Trong Nam dược thần hiệu, Tuệ Tĩnh còn viết: Rau rút vị ngọt, tính hàn không độc, nhuận tràng, tiêu thũng "Ăn nhiều thì không đói…"

Theo Đông y, rau rút tính hàn, vị ngọt, không độc có tác dụng dưỡng vị âm, sinh tân dịch làm mát gan phổi, an thần chữa chứng tim hồi hộp, làm thông huyết mạch, điều hòa tỳ vị, thông thủy đạo, lợi tiểu tiện, tiêu viêm, nhuận tràng, hạ sốt, chữa lỵ, bướu cổ, côn trùng cắn.

BS Hoàng Xuân Đại, chuyên gia Bộ Y tế cũng cho biết, phân tích thành phần có trong rau rút thấy chứa chủ yếu là các vitamin và nhiều amine cần thiết như vitamin B12 hay amin leucin, methionin, threonin...

Rau rút, với hương vị ngọt mát, giòn giòn và những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe, đã trở thành một món quà thiên nhiên quý giá, làm phong phú thêm bức tranh ẩm thực độc đáo của Việt Nam. Mỗi khi hè về, hãy thử nấu một món canh từ rau rút, để cảm nhận sự thanh mát, ngọt ngào và đầy bổ dưỡng từ loại rau đặc biệt này. Những bữa cơm gia đình sẽ thêm phần ấm cúng, gắn kết và tràn đầy yêu thương.