Sản xuất, kinh doanh nước mắm: Ngoài tầm kiểm soát

Không chỉ những loại nước mắm trôi nổi mà ngay cả nhiều dòng sản phẩm nước mắm có thương hiệu trên thị trường hiện nay cũng không tuân thủ nguyên tắc chế biến, kinh doanh sản phẩm thực phẩm, không ghi đầy đủ tiêu chuẩn, chất lượng trên nhãn mác…

Người tiêu dùng rất khó chọn lựa trong rất nhiều thương hiệu nước mắm đang được bày bán (ảnh minh họa).

Mù mờ nước mắm sạch

Theo TS Vũ Bạch Nga - Trưởng ban Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Quản lý cạnh tranh, kết quả kiểm nghiệm của Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng mới đây cho thấy, số lượng lớn mẫu thử được lấy từ những sản phẩm nước mắm đang kinh doanh trên thị trường vẫn phát hiện vi khuẩn Clostidium, tụ cầu vàng… không được có trong thực phẩm.

Trong khi đó, kết quả kiểm tra một số mẫu nước mắm có thương hiệu trên thị trường những năm gần đây của Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ NNPTNT) cũng cho thấy, hơn 10% số mẫu nước mắm có vi khuẩn Clostridium Perfrigens quá mức cho phép. Đây là những loại vi khuẩn gây tiêu chảy, sốt, gây hại cho đường tiêu hóa và bị cấm sử dụng trong thực phẩm.

“Nhà nhà làm nước mắm nên nhiều doanh nghiệp phải hạ giá bán để giành thị phần. Doanh nghiệp nước mắm chân chính do đó đang phải gồng gánh đấu tranh với hàng trôi nổi, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc”- bà Phan Triệu Nhất Tâm - Giám đốc marketing Công ty CP Thực phẩm Hồng Phú chia sẻ tại hội thảo về chất lượng nước mắm, thách thức của doanh nghiệp Việt tổ chức mới đây ở TP.HCM.

Chưa có quy chuẩn quốc gia riêng về chất lượng

Theo ước tính của Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối, mỗi năm cả nước tiêu thụ từ 180-200 triệu lít nước mắm với hàng trăm nhãn hàng, thương hiệu khác nhau. Trung bình một người mỗi ngày tiêu thụ khoảng 16ml nước mắm.

Bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp - Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM khuyến cáo, người tiêu dùng cần hạn chế chọn loại nước mắm công nghiệp sử dụng nhiều chất điều vị, chất tạo màu, tạo ngọt, hương vị tổng hợp… Thay vào đó, khi chọn lựa nước mắm cần chọn loại có thương hiệu, nhãn hàng có ghi đầy đủ địa chỉ xuất xứ, đảm bảo sản xuất từ nguồn nguyên liệu tự nhiên, chất lượng, còn thời hạn sử dụng, màu sắc, mùi vị tự nhiên...

TS Vũ Bạch Nga cho biết, hiện nay có rất nhiều sản phẩm nước mắm trôi nổi trên thị trường, chất lượng từ trung bình kém đến rất kém, độc hại, ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng. Các sản phẩm này cũng không ghi đầy đủ tiêu chuẩn, chất lượng trên nhãn mác như độ đạm, cơ sở sản xuất.

Cũng theo bà Nga, sản phẩm nước mắm hiện nay chưa có tiêu chuẩn quốc gia riêng. Các tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất, chế biến tự công bố, sau đó, cơ quan chức năng sẽ hậu kiểm. Tuy nhiên, theo một đại diện ngành công thương, công tác hậu kiểm chất lượng sản phẩm nước mắm hiện đang bỏ ngỏ do hạn chế về ngân sách cũng như nhân lực.

Trong khi đó, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), thừa nhận, cả nước hiện có hàng nghìn cơ sở sản xuất nước mắm nhưng cơ quan quản lý nhà nước chỉ mới quản lý được một số doanh nghiệp sản xuất lớn.

Theo bà Phan Triệu Nhất Tâm, có 4 yếu tố chính tạo nên chất lượng nước mắm, gồm chất lượng cá, muối, hàm lượng chất đạm trong nước mắm và bí quyết chế biến, bảo quản của doanh nghiệp. Theo tiêu chuẩn hiện nay (TCVN 5107/2003), nước mắm thông thường có độ đạm từ 10 độ trở lên.

Tuy nhiên, nhiều sản phẩm nước mắm chỉ có độ đạm 5-7 độ nhưng lại được giới thiệu là nước mắm ngon, đặc sản... đánh đố người tiêu dùng.