Sự thật đằng sau câu chuyện nông dân bán búp thanh long

Cơ sở chế biến búp thanh long Hoa Bá Vương hiện có 44 lao động làm việc thường xuyên

Trong thời gian gần đây, khi thanh long chính vụ bước vào thời kỳ rộ, nhiều nông dân trồng thanh long trên địa bàn một số xã thuộc huyện Hàm Thuận Bắc (Bình Thuận) đã bán búp thanh long cho một số điểm thu mua được đặt tại địa phương. Tại sao lại có hiện tượng này?

Phóng viên tới gặp ông Phạm Hữu Trường, trú thôn 3, xã Hàm Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc là tổ trưởng Tổ hợp tác thanh long VietGAP Hàm Liêm 1. Gia đình ông vừa bán một lứa búp thanh long được hơn một triệu đồng. Ông phấn khởi cho biết, bình quân mỗi trụ thanh long có gần 100 dây, khi ra búp, mỗi dây có từ hai đến ba búp, có nhiều dây búp ra rất dày.

Nếu để cho ra trái thì chất lượng không tốt, kích cỡ nhỏ, bán không được giá, có khi còn lỗ, vì vậy phải cắt tỉa. Trước đây, búp thanh long thải ra thì cho bò ăn, nhưng nhiều quá rồi cũng phải đổ bỏ. Nay có người mua với giá từ 2.500đ – 3.000đ/kg, ông bán vừa có thêm thu nhập, đồng thời vừa bảo đảm được vệ sinh môi trường trong vườn.

Theo lão nông Nguyễn Văn Sinh, thôn Thuận Thành, xã Hàm Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc, một trong những người trồng thanh long lâu năm nhất tại địa phương, khi thanh long ra búp, thì chỉ chọn những búp đẹp để lại, còn những búp khác phải cắt bỏ đi.

Tại địa phương thời gian gần đây có người tìm mua những búp này, nhưng số lượng cũng hạn chế. Ông thấy chẳng có gì là bất thường trong việc này, bởi người trồng chỉ bán những búp bị cắt bỏ, còn vẫn duy trì trên cây thanh long những búp tốt để cho ra trái.

Khi thanh long ra búp, thì chỉ chọn những búp đẹp để lại, còn những búp khác phải cắt bỏ đi.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, tại thôn Phú Hòa, xã Hàm Trí, huyện Hàm Thuận Bắc có cơ sở kinh doanh Hoa Bá Vương của gia đình bà Võ Thị Trúc Phương, người địa phương làm chủ. Cơ sở chuyên thu mua và chế biến búp thanh long được Ủy ban nhân dân huyện Hàm Thuận Bắc cấp giấy phép hoạt động kinh doanh từ năm 2011.

Chúng tôi tìm tới cơ sở này và được ông Trương Phán, chồng bà Phương, người điều hành hoạt động sản xuất cung cấp thông tin, cơ sở chỉ thu mua búp thanh long khi còn một đến hai ngày là ra hoa.

Quy trình chế biến búp thanh long được thực hiện khá đơn giản: sau khi đưa về xưởng, búp thanh long tươi sẽ được chẻ làm sáu và tách ra đặt trên các vỉ, rồi đưa vào lò sấy ở nhiệt độ 70 độ C. Sau 24 tiếng, thanh long được đưa ra để nơi thoáng mát cho mềm lại (sau khi sấy thanh long rất giòn).

Khi đã mềm theo đúng yêu cầu, thanh long được đóng bao (khoảng 10 - 11kg/bao) rồi đưa vào kho lạnh bảo quản. Thời gian cho cả quy trình từ khi búp thanh long được chẻ đến khi đóng bao khoảng 48 tiếng. Khi đã đủ số lượng từ bốn đến năm tấn, sản phẩm sẽ được xuất bán cho đối tác Trung Quốc.

  Búp thanh long chuẩn bị được đưa vào sấy.

Hiện tại, cơ sở Hoa Bá Vương mua búp thanh long của nông dân ở các xã Hàm Trí, Hàm Liêm, Hàm Chính, Hồng Sơn, huyện Hàm Thuận Bắc với giá 2.700đ/kg chính vụ và 3.800đ/kg chong đèn thông qua các đại lý vệ tinh được đặt tại các địa phương này. Các đại lý thu mua của nông dân với giá thấp hơn từ 200 – 300đ/kg rồi sau đó sẽ giao lại cho cơ sở. Với diện tích thanh long chỉ riêng ở huyện Hàm Thuận Bắc hơn 6.500 ha, lượng búp thanh long cắt bỏ là rất lớn.

Cơ sở chỉ mua búp thanh long của nông dân có hợp đồng lâu dài với đại lý. Đối với thanh long mùa, cứ khoảng 10-15 ngày cơ sở mua một đợt với khoảng 80 tấn; thanh long trái vụ, mỗi ngày mua từ bốn đến năm tấn. Búp thanh long được bảo quản và cất giữ tại các kho lạnh tối đa không quá 10 ngày thì phải chế biến, nếu không cũng bỏ đi.