Bác Hồ - Tấm gương lớn về học hỏi, học tập suốt đời

Từ cách ứng xử văn hóa…

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan chia sẻ, đến bây giờ ông vẫn thấy may mắn và vẹn nguyên cảm giác xúc động, vui sướng khi có cơ hội được trực tiếp phục vụ và làm việc với Bác. Qua những lần tiếp xúc gần gũi với Bác, ông thật sự cảm phục một con người bình dị mà hết sức cao quý. "Trong tôi, ấn tượng lớn nhất về Bác là một người nói đi đôi với làm, một con người hết sức giản dị" - ông Vũ Khoan nhấn mạnh.

Qua quan sát trong nhiều lần đi công tác nước ngoài, nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan nhận thấy: Chỉ trừ những chuyến đi thăm chính thức nước bạn, còn những lần thăm không chính thức, Bác không bao giờ đi chuyên cơ, mặc dù phía bạn luôn luôn sẵn sàng dành chuyên cơ cho Bác.

Cùng đi với Bác trong những chuyến công tác nước ngoài cũng rất gọn nhẹ, chỉ có mấy người, trong đó có thư ký Vũ Kỳ, bác sĩ Như Thế Bảo..., và rất nhiều lần không có bảo vệ, cần vụ đi theo. "Có những chuyến đi chỉ có 1-2 cán bộ cao cấp có liên quan tới nội dung mà Bác làm việc với lãnh đạo nước bạn, chứ không bao giờ có một đoàn "hoành tráng", "đồ sộ" đi theo phục vụ Bác. Bác bảo, các chú sang đây làm sao mà bảo vệ được Bác, hệ thống bảo vệ của nước bạn hết sức chặt chẽ rồi. Phục vụ thì Bác có cái gì đâu mà phải phục vụ" - ông Vũ Khoan chia sẻ.

Nguyên Phó Thủ tướng vẫn còn nhớ như in về chuyến đi Liên Xô mà ông được phục vụ Bác. Trong chuyến đi đó, khi ở khách sạn, Bác còn tự tay giặt đồ của mình mà không phiền đến các cô phục vụ; khi ăn cơm xong cũng chính Bác tự dọn bát đĩa đưa vào bếp... "Cán bộ, công chức bây giờ có mấy ai học hỏi được một phần nhỏ phẩm chất của Bác?" - ông Vũ Khoan bày tỏ và nhấn mạnh: "Bác kêu gọi chúng ta tiết kiệm thì chính Bác tiêu biểu cho điều đó, chứ Bác không nói một đằng làm một nẻo".

Từng phục vụ Bác trong vai trò là người phiên dịch trong nhiều năm và là một người lãnh đạo của đất nước sau này, theo đánh giá của ông Vũ Khoan, trong số các lãnh tụ của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, Bác là người duy nhất thấm nhuần văn hóa phương Đông và phương Tây trong bản thân mình. "Văn hóa ngoại giao của Bác là văn hóa trộn lẫn giữa cái lịch lãm về hình thức của phương Tây và chân thành, thâm thúy của người phương Đông. Đó là điều chúng ta nên học tập Bác. Bởi vì phải có kiến thức văn hóa rất sâu thì Bác mới có thể có cách ứng xử như vậy" - ông Vũ Khoan cho biết.

Ông dẫn chứng một kỷ niệm trong chuyến đi công tác có cuộc chiêu đãi rất long trọng, người mà Bác đến chào đầu tiên không phải là lãnh đạo mà là một người quen biết từ hồi hoạt động trong Quốc tế Cộng sản. Bác tiến đến chào bà thư ký trước rồi mới chào những người khác. Trước khi đến chào, Bác không quên cầm một bông hoa trên bàn đến tặng bà thư ký.

Hay khi Người sang Ấn Độ, phía bạn tổ chức cuộc mít tinh rất lớn. Trên sân khấu, họ bố trí một dãy ghế cho lãnh đạo Ấn Độ và Bác ngồi. Vì ghế dành cho Bác như kiểu ghế của vua nên dứt khoát Bác không ngồi mà Bác ngồi xuống sàn. Sau đó phía bạn tặng Bác 1 tấm thảm len, Bác cuộn tròn lại và vác lên vai. Nhìn thấy cảnh tượng đó, hàng vạn người đã đứng dậy tung hô khi thấy một ông Chủ tịch nước khiêng trên vai tấm thảm.

"Những câu chuyện đó cho thấy Bác là hiện thân của nền văn hóa phương Đông và phương Tây, rất tự nhiên, bình dị, chân thành. Chính vì lẽ đó mà tổ chức UNESCO đã tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh danh hiệu: Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới" - ông Vũ Khoan chia sẻ.

… Đến học ngoại ngữ, giao tiếp

Trong câu chuyện về những kỷ niệm của mình với Bác Hồ, ông Vũ Khoan nhấn mạnh một điều rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương tiêu biểu về tinh thần tự học và học tập suốt đời. Người cho rằng, việc học không chỉ có ở nhà trường hay lên lớp mới học tập... mà trong mọi hoạt động cách mạng, chúng ta đều phải học tập.

Nhiều lần được làm phiên dịch cho Bác, những điều tận mắt chứng kiến về tinh thần tự học, về đức tính khiêm tốn, giản dị của Bác đã để lại trong ông Vũ Khoan những ấn tượng khó quên và bản thân ông cũng học được từ Bác những điều quý giá.

Nguyên Phó Thủ tướng tâm sự "cả đời tôi chưa thấy ai chăm học ngoại ngữ như Bác". Ông kể, năm 1967, trong một lần được phiên dịch cho Bác, trong lúc chờ phía bạn đến, ông thấy Bác mở hộp thuốc lá ra hút kèm theo là mảnh giấy nhỏ, lẩm nhẩm đọc đi đọc lại mấy từ tiếng Nga. "Bác vẫn học tiếng Nga ạ?"- ông Vũ Khoan mạnh dạn hỏi Bác. Bác nói: "Lâu không dùng nên Bác quên nhiều, nay Bác học lại và học thêm bằng cách ghi một số từ vào mảnh giấy để vào hộp thuốc lá, mỗi lần lấy thuốc ra hút lại nhẩm lại".

Theo ông Vũ Khoan, Bác thường để một mảnh giấy trong hộp thuốc, mỗi mảnh giấy ghi 10 từ tiếng Nga. Mỗi lần mở hộp lấy thuốc, Bác lại lẩm nhẩm học từ. Mỗi ngày 10 từ, cứ cho là có rơi rụng đi thì mỗi ngày Bác cũng học được 5-7 từ. "Tôi đoán chắc rằng, không có ai chịu khó học ngoại ngữ như Bác. Là một lãnh tụ, hiểu biết nhiều, lại cao tuổi và lúc nào cần, Bác đều có thể gọi bất cứ phiên dịch nào, nhưng Bác đều tự học ngoại ngữ. Bác học hàng ngày…" - nguyên Phó Thủ tướng nói.

Cũng theo ông Vũ Khoan, Bác Hồ rất giỏi tiếng Anh. "Mới đầu nghe nói Bác biết tiếng Anh, tôi nghĩ chắc Bác cũng biết chứ không thạo lắm. Nhưng lần lên dịch ở Phủ Chủ tịch, có nhiều đoàn nước ngoài đến, quay sang đoàn nào Bác nói tiếng nước đó. Khi nghe Bác nói tiếng Anh, tôi mới thấy Bác nói giỏi quá, hay quá" - ông kể, và cho hay sau khi đọc lại những lá thư Bác Hồ viết cho Quốc tế Cộng sản viết bằng tiếng Anh, ông thấy đúng là chữ Bác và viết rất chuẩn. "Hóa ra tiếng Anh của Bác rất giỏi chứ không như người ta nghĩ Bác chỉ giỏi tiếng Pháp".

Ông Vũ Khoan cho rằng tri thức của Bác rất rộng một phần là nhờ vốn ngoại ngữ. Bác biết nhiều ngoại ngữ, đến nước nào là học ngôn ngữ của nước đó: Đến Italia học tiếng Italia, đến Đức học tiếng Đức, đến Anh và Mỹ học tiếng Anh... Ông vấn nhớ mãi trong một lần gặp các quan chức Liên Xô, thậm chí Bác Hồ còn nhắc nhẹ một người phiên dịch về sử dụng từ chưa phù hợp với hoàn cảnh. "Bản thân tôi cũng từng rút ra kinh nghiệm là dịch cho Bác không nên chơi chữ, vì chữ Nho Bác rất thông thạo. Cứ nói đơn giản thôi cho dễ".