Thách thức “kép” cho ngành đường

Theo Cục Chế biến, Thương mại Nông lâm thủy sản và Nghề muối (Bộ NNPTNT), tổng kết toàn vụ mía đường năm nay, các nhà máy đã ép được gần 16,5 triệu tấn mía, sản xuất được gần 1,52 triệu tấn đường.

So với cùng kỳ năm trước, lượng đường sản xuất tăng 213.360 tấn. Từ đó, kéo theo lượng đường tồn tại kho các nhà máy đến cuối tháng 7 là 425.730 tấn, cao hơn cùng kỳ năm trước 186.000 tấn. Do tồn kho lớn, nên giá đường bán ra cũng giảm.

Cụ thể, giá bán đường trắng loại I đã có thuế VAT tại kho nhà máy trên cả nước từ 14.000 - 14.900 đ/kg (trong khi cùng thời điểm năm trước là 16.200 đến 16.500 đồng/kg).

Ông Đoàn Xuân Hòa – Phó Cục trưởng Cục Chế biến, Thương mại Nông lâm thủy sản và Nghề muối lo ngại rằng, trong 3 tháng 8, 9, 10 tới đây, nếu tổng lượng đường các nhà máy bán ra là 190.000 tấn, cộng với lượng đường nhập khẩu là 40.000 tấn, thì tổng lượng đường tiêu thụ là 230.000 tấn.
Như vậy, nếu mức tiêu thụ vẫn giữ như năm trước, lượng đường có hiện nay dư so với nhu cầu tiêu dùng khoảng 200.000 tấn (chưa kể lượng đường tối thiểu sẽ phải nhập khẩu theo cam kết WTO). Đây sẽ là áp lực rất lớn của các nhà máy đường trước khi vào vụ mới.

Theo ông Đỗ Thành Liêm – Phó Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, hiện nay ngành đường đang gặp nhiều khó khăn và thách thức. “Cùng với tình hình như trên, áp lực cạnh tranh của đường nhập lậu và gian lận thương mại tiếp tục gây khó khăn nghiêm trọng cho việc tiêu thụ đường sản xuất trong nước, làm tồn kho luôn ở mức cao, giá giảm và rất khó được cải thiện”- ông Liêm nhận định.

Bên cạnh đó, theo ông Liêm, vấn đề cơ giới hóa thu hoạch mía chậm được nghiên cứu áp dụng, đặc biệt là ở ĐBSCL sẽ còn tiếp tục gây khó cho nông dân trồng mía và sức sản xuất, khả năng cạnh tranh của ngành đường Việt Nam so với các nước trong khu vực.

Sớm ngăn chặn tình trạng buôn lậu đường

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, điểm lo ngại lớn nhất của ngành mía đường niên vụ 2013 – 2014 vẫn là mất cân đối cung-cầu đường và thu nhập của nông dân. Dự báo, sản lượng đường sản xuất trong nước vụ ép tới sẽ vẫn đạt trên 1,5 triệu tấn đường các loại.

Về giải pháp thực hiện trong thời gian tới, lãnh đạo Bộ NNPTNT đề nghị ngành mía đường cần áp dụng đồng bộ các giải pháp để nâng cao năng suất, chất lượng mía nguyên liệu; tổ chức tốt công tác thu hoạch và thu mua, giảm tổn thất sau thu hoạch; nâng cao hiệu quả chế biến, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh; đa dạng hóa sản phẩm, tổ chức sản xuất các sản phẩm sau đường và bên cạnh đường để tăng hiệu quả sản xuất; phối hợp, tổ chức tốt việc tiêu thụ sản phẩm, chống buôn lậu đường; rà soát, bổ sung các chính sách để phát triển sản xuất mía đường bền vững…

Ông Nguyễn Thành Long – Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam kiến nghị, Chính phủ và các bộ, ngành, liên quan sớm có cơ chế về xuất nhập khẩu linh hoạt; ngăn chặn có hiệu quả tình trạng buôn lậu đường và gian lận thương mại, trong đó có việc bổ sung quy định của Bộ Tài chính trong việc lập hóa đơn, kiểm tra hóa đơn… để tránh tình trạng quay vòng hóa đơn, việc các đối tượng buôn lậu thành lập các công ty ở nhiều nơi để thực hiện mua bán lòng vòng nhằm hợp thức hóa đường lậu…