Thái Nguyên: Đề án hệ thống chống lũ lụt sông Cầu hơn 18 nghìn tỷ đồng được phê duyệt trái thẩm quyền

Phê duyệt dự án nhóm A trái thẩm quyền

Tại Thông báo Kết luận Thanh tra số 1113 ngày 15/7 của Thanh tra Chính phủ cho biết, thời điểm sau khi được Tỉnh ủy đồng ý về chủ trương đầu tư dự án, UBND tỉnh Thái Nguyên có báo cáo và được HĐND tỉnh chấp thuận và thông qua chủ trương Đầu tư xây dựng Dự án Xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông Cầu được thực hiện theo hình thức PPP với tổng mức đầu tư (TMĐT) dự kiến là 18.211,61 tỷ đồng.

Bao gồm: thực hiện dự án BT có TMĐT 9.811,61 tỷ (quy mô sử dụng đất là 150 ha) và thực hiện dự án khác có quy mô 700 ha với TMĐT khoảng 8.400 tỷ đồng (GPMB và đầu tư xây dựng hoàn thiện cơ sở hạ tầng khu đô thị 2 bên bờ sông) để thu hồi vốn dự án BT.

Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ cho biết, với quy mô và tổng mức đầu tư dự kiến đã được Tỉnh ủy, HĐND tỉnh Thái Nguyên thông qua thì theo Luật Đầu tư công, Dự án thuộc nhóm A, thẩm quyền quyết định đầu tư thuộc Thủ tướng Chính phủ.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, HĐND tỉnh Thái nguyên ban hành Nghị quyết số 17/NQ-HĐND thông qua chủ trương, đầu tư, UBND tỉnh phê duyệt quyết định đầu tư Dự án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông Cầu khi Dự án không nằm trong kế hoạch trung hạn 2016-2021 của tỉnh Thái Nguyên, chưa được bố trí nguồn vốn NSNN tham gia; dự án có TMĐT lớn hơn 1.500 tỷ đồng là không đúng thẩm quyền và không đúng quy định pháp luật về đầu tư công và PPP.

Mặt khác, khi phê duyệt đề xuất Dự án và phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi thì các quy hoạch (quy hoạch chung của thành phố; quy hoạch phòng chống lũ; quy hoạch đê điều) đều trong quá trình thực hiện điều chỉnh hoặc chưa thực hiện đầy đủ và chưa được chấp thuận của các cấp có thẩm quyền phê duyệt là không phù hợp với quy định tại điểm a khoản 2 điều 20 và điều 15 Nghị định 15/2015/NĐ-CP về điều kiện đề xuất dự án.

Thanh tra Chính phủ cũng cho biết, báo cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn không rõ ràng, thiếu cơ sở (nghị quyết về vốn đầu tư trung hạn của HĐND chưa được thông qua), trách nhiệm thuộc Sở KHĐT; UBND tỉnh; Hội đồng nhân dân tỉnh Thái Nguyên.

UBND tỉnh Thái Nguyên có Quyết định 2190/QĐ-UBND phê duyệt đề xuất Dự án (nhóm A) trái thẩm quyền, không phù hợp với Nghị Quyết 17/NQHĐND; quyết định 2635/QĐ-UBND phê duyệt Ðề án (gồm 09 dự án) khi chưa được HĐND thông qua (chỉ bằng văn bản của Thường trực HĐND), trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Thái Nguyên.

Mặt khác, HĐND tỉnh có Nghị quyết số 17/NQ-HĐND về chủ trương sử dụng vốn Nhà nước tham gia dự án nhưng tại thời điểm phê duyệt đề xuất dự án (quyết định 2190/QĐ-UBND ngày 25/8/2016) UBND tỉnh Thái Nguyên chưa có Quyết định phê duyệt chủ trương sử dụng vốn nhà nước tham gia thực hiện dự án là không phù hợp với Điều 4, khoản 5 Thông tư 02/2016/TT-BKHĐT.

Chuyển Dự án nhóm A thành 9 dự án nhóm B

Kết luận của Thanh tra Chính phủ cho thấy, theo Quy định của Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng; Nghị định 15/2015/NĐ-CP không có quy định về việc chuyển Dự án PPP thành Đề án PPP cũng như không có quy định về việc phê duyệt Đề án PPP gồm có các dự án PPP thành phần. 

Việc thay đổi khái niệm trong đầu tư để phù hợp với thẩm quyền quyết định là mang tính chủ quan, thiếu căn cứ pháp luật, không phù hợp với quy định tại Nghị định 15/2015/NĐ-CP. 

Mặt khác, theo Quy định của Luật Đầu tư công, đối với dự án nhóm A, cơ quan lập đề xuất dự án là UBND tỉnh Thái Nguyên, cơ quan thẩm định đề xuất là Bộ KHĐT và thẩm quyền quyết định đầu tư là Thủ tướng Chính phủ. 

Tuy nhiên, UBND tỉnh Thái nguyên chưa lập và trình thẩm định phê duyệt đề xuất dự án là không phù hợp với quy định Luật Đầu tư công. 

Việc UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành quyết định 2190/QĐ-UBND phê duyệt chủ trương đề xuất đầu tư dự án (dự án nhóm A) là không đúng thẩm quyền theo quy định của Luật Đầu tư công.

Liên quan tới việc lập, thẩm định phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, Thanh tra Chính phủ cho biết là chưa đủ cơ sở. 

Ngoài ra, việc thẩm định phương án tài chính (thu hồi vốn dự án BT; xác định quỹ đất dự kiến thanh toán cho NĐT) thể hiện việc buông lỏng quản lý. Trách nhiệm thuộc Sở Tài chính; Sở KHĐT; UBND tỉnh Thái Nguyên.

Mặt khác khi thẩm định và phê duyệt Báo cáo nghiên cứu kỹ thuật thì cả 9 dự án đều chưa có quyết định phê duyệt đánh giá tác động môi trường, là không phù hợp với quy định. Trách nhiệm thuộc Sở KHĐT; Sở TN&MT; UBND tỉnh Thái Nguyên. 

Chưa hết, Kế hoạch sử dụng đất năm 2017 chưa được HĐND thông qua và chưa được UBND tỉnh phê duyệt, là không phù hợp với quy định Luật đầu tư; Nghị định 15/2015/NĐ CP, trách nhiệm thuộc Sở TN&MT; UBND tỉnh Thái Nguyên.

Việc UBND tỉnh phê duyệt đề xuất dự án, BCNCKT khi chưa đủ điều kiện; thiếu cơ sở; Quy hoạch; nguồn vốn chưa xác định và chưa được thẩm định khả năng cân đối là trái với quy định Luật Đầu tư công (điều khoản cấm - không xác định nguồn vốn). Trách nhiệm thuộc UBND tỉnh Thái Nguyên; các Sở KHĐT; TN&MT; Tài chính; Sở Xây dựng.

Bao cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn NSNN tham gia dự án thẩm định không rõ ràng; thiếu chính xác; Nguồn vốn NSNN tham gia dự án hỗ trợ bồi thường GPMB đối với dự án BT và dự án khác (dự án đối ứng dự án BT) không phù hợp với quy định tại Luật Đầu tư công, Nghị định 15/2015/NĐ CP. Trách nhiệm thuộc Sở KHĐT; Sở Tài chính; UBND tỉnh Thái Nguyên.

Chọn nhà đầu tư dự án nghìn tỷ trong một ngày

Liên quan tới việc lựa chọn Nhà đầu tư thực hiện dự án, Thanh tra Chính phủ cho biết, các nội dung đánh giá cơ bản mang tính hình thức. 

Thời gian đánh giá và thẩm định hồ sơ yêu cầu quá ngắn (trong một ngày) so với nội dung cần xem xét đánh giá với quy mô của 9 Dự án khi một nhà đầu tư cùng lúc trúng thầu (được chỉ định) cả 9 Dự án, dẫn tới kết quả đánh giá về năng lực; vốn chủ sở hữu thực hiện dự án BT và dự án khác, vốn vay của Nhà đầu tư chưa phù hợp với quy định tại Điều 10 Nghị định 15/2015/NĐ CP và Bảng 1 Mục 2, Chương III Mẫu 1 Thông tư 15/2016/TT BKHĐT (hướng dẫn lập hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ lựa chọn Nhà đầu tư). 

Về việc thẩm định phương án tài chính, Thanh tra Chính phủ cũng cho biết, tại các Báo cáo thẩm định phương án Tài chính Báo cáo NCKT của Sở Tài chính chỉ thẩm định vốn chủ sở hữu của Nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT, không tổ chức thẩm định vốn chủ sở hữu của Nhà đầu tư khi thực hiện dự án khác là không phù hợp với quy định tại khoản 4 Điều 10, Nghị định 15/2015/NĐ-CP và điểm b khoản 2 Điều 16 Nghị định 11/2013/NĐ CP (về quản lý đầu tư phát triển đô thị). Trách nhiệm thuộc Sở KHĐT; Sở Tài chính; UBND tỉnh Thái Nguyên. 

Việc xác định giá trị và lập kế hoạch vốn đầu tư Nhà nước tham gia dự án chưa được xem xét khi thẩm định phương án tài chính của dự án là không phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 12; khoản 1 Điều 13 Nghị định 15/2015/NĐ CP. Trách nhiệm thuộc Sở KHĐT; UBND tỉnh Thái Nguyên. 

Phương án tài chính được UBND tỉnh phê duyệt tại các Quyết định phê duyệt Báo cáo NCKT gồm 25 khu đất dự kiến đối ứng dự án BT (có diện tích khoảng 700ha), trong đó có 7 khu đất thuộc đất công có diện tích 95.186m2 (Trụ sở Công ty TNHH thoát nước; Rạp chiếu bóng tỉnh Thái Nguyên; Khách sạn Trung Tín; Bệnh viện chỉnh hình và phục hồi chức năng Thái nguyên; Trường Mầm non 19/5; Sở Xây dựng; Sân vận động tỉnh Thái Nguyên).

Các khu đất dự kiến giao NĐT thực hiện dự án khác được xác định theo quy hoạch chung phê duyệt tại Quyết định 278/2005/QĐ TTg. 

Sau khi Quy hoạch chung điều chỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại QÐ 2486/2016/QĐ TTg, UBND tỉnh Thái Nguyên và Nhà đầu tư chưa xác định lại vị trí các khu đất, với các khu đất thuộc khu vực đất công dự kiến giao NĐT để lập phương án tài chính chưa được lập, rà soát báo cáo Thủ tướng chính phủ theo Điều 2, 3 Nghị quyết 160/NQ CP ngày 28/12/2018. Trách nhiệm thuộc UBND TP. Thái Nguyên; UBND tỉnh Thái Nguyên.