Thu phí đường cao tốc xây dựng bằng vốn ngân sách, Bộ GTVT nói gì?

Nghiên cứu phương án thu phí cao tốc Bắc - Nam

Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đang được Bộ GTVT gấp rút triển khai xây dựng giai đoạn 1 và đốc thúc các đơn vị đẩy nhanh hoàn thiện các thủ tục giai đoạn 2 để sớm khởi công xây dựng. Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng đang xây dựng phương án thu hồi vốn nhà nước đã đầu tư vào các đoạn đường bộ sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Đến nay, Bộ GTVT cũng đã có văn bản gửi Bộ Tài chính xin ý kiến về phương án thu hồi vốn nhà nước đã đầu tư vào các đoạn đường bộ sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công trên tuyến cao tốc Bắc - Nam, phía Đông.

Liên quan tới đề án thu phí cao tốc Bắc - Nam, trao đổi với PV Dân Việt, đại diện Bộ GTVT cho biết, đến nay, Bộ GTVT đã có một số văn bản gửi tới Bộ Tài chính về việc thu phí này. Việc thu phí cao tốc Bắc - Nam nhằm thu hồi vốn nhà nước đã đầu tư vào các đoạn đường bộ sử dụng (toàn bộ vốn đầu tư công) trên tuyến cao tốc Bắc - Nam, phía Đông do Tổng cục Đường bộ Việt Nam đề xuất.

"Việc thu phí cao tốc Bắc - Nam vẫn đang dừng ở mức đề xuất chủ trương phương án thu phí, Bộ GTVT cũng không thể tự quyết định việc này", đại diện Bộ GTVT cho hay.

Được biết, Bộ GTVT mong muốn Bộ Tài chính sớm báo cáo Chính phủ trình Quốc hội/Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết chấp thuận bổ sung dịch vụ sử dụng đường cao tốc do Nhà nước đầu tư vào Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá vào Luật Giá và giao thẩm quyền Chính phủ quyết định việc thu tiền dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc để thu hồi vốn nhà nước đã đầu tư đối với các đoạn cao tốc được đầu tư toàn bộ bằng ngân sách nhà nước trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Lộ trình đặt ra là, sau khi được Quốc hội/Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua chủ trương, Chính phủ sẽ xem xét, quyết định việc Bộ GTVT triển khai các thủ tục và thực hiện đầu tư bổ sung hạ tầng thu phí, trang thiết bị, hệ thống phần mềm thu phí... trên các đoạn đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư 100% vốn. Trong trường hợp nguồn kinh phí dự án đầu tư công không còn, cho phép sử dụng nguồn thu phí để hoàn trả kinh phí đầu tư hạ tầng, trang thiết bị, phần mềm... thu phí.

Để việc thu phí có đủ cơ sở pháp lý để triển khai, Thủ tướng sẽ giao Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan để tổ chức thực hiện (phương pháp xác định mức thu; chế độ quản lý, sử dụng nguồn thu và giao Bộ GTVT lập Đề án Khai thác, quản lý các đoạn đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt làm cơ sở triển khai).

Hiên, một số dự án thành phần sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam đang khẩn trương thực hiện để đưa vào khai thác.

Để triển khai kịp thời việc thu hồi vốn đã đầu tư của nhà nước, Bộ GTVT kiến nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, xem xét ý kiến của Bộ GTVT về phương án thu hồi vốn cao tốc Bắc - Nam để sớm báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Cở sở nào để thu phí cao tốc Bắc - Nam?

Trao đổi với PV Dân Việt, GS.TS Từ Sỹ Sùa, chuyên gia giao thông cho biết: "Thu phí cao tốc Bắc - Nam là một vấn đề còn phải tính toán rất nhiều. Trong đó, phải tính toán về tính pháp lý, cơ sở nào để thu phí tuyến đường cao tốc này".

"Việc thu phí cao tốc Bắc - Nam cũng phải tính toán xem có xảy ra tình trạng phí chồng phí hay không? Để thực hiện phải có đề án tổng hợp, trong đó, mức thu là bao nhiêu, có bao nhiêu trạm thu phí và đoạn đường cao tốc nào là xây dựng mới hoàn toàn", GS.TS Từ Sỹ Sùa cho hay.

Theo GS.TS Từ Sỹ Sùa, việc thu phí tác động rất lớn xã hội, khi làm dự án cho đến lúc đưa vào vận hành khai thác rất khó đánh giá được mật độ phương tiện hàng ngày đi qua các tuyến cao tốc Bắc - Nam như thế nào để tính toán thời gian thu phí.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể, Bộ GTVT đã hoàn thiện đề án thu phí với cao tốc đầu tư bằng ngân sách và báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội xem xét quyết định.

"Nếu Quốc hội thông qua, trên cơ sở đề án Chính phủ có thể giao Bộ GTVT và Bộ Tài chính xây dựng mức phí, cách thu, thời điểm thu", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể chia sẻ.

Về cách thức thu phí, mức phí, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, hiện chưa nói được sẽ thu phí cao tốc đầu tư công từ bao giờ, mức thu ra sao, thu với tuyến nào. Việc thu phí cao tốc đầu tư công cần Quốc hội thông qua do Luật Giao thông đường bộ quy định không thu phí với các tuyến đường đầu tư bằng ngân sách, thay bằng thu phí bảo trì trên đầu phương tiện khi đăng kiểm.

Thông tin về mục đích thu phí cao tốc Bắc - Nam, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, sau khi các dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 hoàn thành sẽ tổ chức thu phí để thu hồi vốn nhà nước thông qua hình thức chuyển nhượng quyền thu phí trong một thời hạn nhất định (3 năm, 5 năm hoặc 10 năm).

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể việc thu phí tuyến cao tốc do nhà nước đầu tư dựa trên cơ sở quy định pháp luật, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng phương án thu phí đối với các tuyến đường cao tốc đầu tư bằng nguồn ngân sách nhà nước để thu hồi vốn đầu tư, quản lý vận hành và điều tiết giao thông.

Hiện nay, các cơ quan của Chính phủ đang khẩn trương hoàn thiện Đề án để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua, làm cơ sở triển khai thực hiện.