Tìm đồng đội giữa rừng già

“Bốn cùng” với nhân dân

Xác định đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, bởi việc tìm kiếm thông tin về quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ trên đất bạn nhất thiết phải dựa vào dân nên các đội đã “Cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng bạn”.

Thượng tá Đào Văn Rinh - Chính trị viên Đội K91 (Bộ CHQS tỉnh Đồng Tháp), chia sẻ: “Khi người dân đã hiểu được tấm lòng của bộ đội Việt Nam sang đây không ngoài mục đích nào khác là tìm hài cốt đồng đội thì họ sẵn sàng giúp đỡ”.

Đội K90 tìm thấy hài cốt tại chùa Tropangray, tỉnh Kandal, Campuchia.

Để nhân dân quý mến, tin tưởng, ở những nơi đóng quân hoặc địa điểm đào tìm hài cốt, các đội K còn hỗ trợ gạo và các nhu yếu phẩm cho nhân dân. Đặc biệt, hàng năm bệnh viện quân - dân y các tỉnh đều hành quân sang kết hợp cùng các đội tổ chức khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho hàng ngàn lượt người dân.

Sư Sau-Sol, Phó trụ trì chùa Precputminbol đã 84 tuổi nhưng rất nhiệt tình dẫn các anh em ra tận rẫy cách đó gần 4km để chỉ nơi chôn cất liệt sĩ. Mặc dù trí nhớ không còn minh mẫn lắm, có khi quên trước quên sau, thế nhưng ông hứa sẽ cố gắng đến các xã lân cận để tìm thông tin cho đội. Sư Sau-Sol nói:

“Trong những ngày lễ chùa, tôi đều thông báo và kêu gọi nhân dân hễ biết được tin tức hoặc đã từng nhìn thấy hài cốt liệt sĩ Việt Nam chôn cất nơi đâu thì lập tức báo tin cho nhà chùa hoặc các anh em bộ đội Việt Nam biết để cất bốc đưa về. Đây là việc nghĩa, bởi vậy chúng tôi giúp được gì sẽ làm ngay”.

“Ăn trong nắng, ngủ trong sương”

Thấm thoát đã hơn mười năm song thiếu uý Hồ Thanh Tâm - nhân viên công binh Đội K93 vẫn cứ ngỡ như mới vừa hôm qua. Tâm kể:

“Lần đầu sang Campuchia, dù đã được chỉ huy đơn vị quán triệt nhiệm vụ cụ thể, tư tưởng cũng đã thông suốt nhưng vẫn thấy bỡ ngỡ trước điều kiện thực tế hoàn toàn khác xa khi còn ở trong nước. Sợ nhất là bom mìn còn sót lại nằm rải rác khắp nơi, đặc biệt là ở khu vực đào tìm hài cốt liệt sĩ”.

Có lẽ đối với thượng uý Lê Trọng Vu - Phân đội trưởng Phân đội 2, Đội K91, thì kỷ niệm đáng nhớ nhất đối với anh là vào giai đoạn mùa khô năm 2009, khi đội tìm kiếm hài cốt tại huyện Praysadach, tỉnh Prayveng.

Vũ kể: “Lúc đào xuống khoảng hai lớp leng thấy có nylon bọc hài cốt, anh em chưa hết vui mừng. Nhưng khi đưa được hài cốt lên thì lần này là quả mìn 65-2A nằm trong bao vải đựng bình toong nước. Cả đội được một phen hú hồn”.

Nhưng không phải thông tin nào cũng chính xác, vả lại khu vực đào tìm khá rộng, vì vậy điệp khúc “đào, lấp” là chuyện thường ngày của cán bộ, chiến sĩ các đội. Đại tá Phạm Quang Trung - Đội trưởng Đội K93, kể:

“Có lần được thông tin, chúng tôi đào tìm ở Kongpongspư, cả tổ 7 người đào một tuần mới xong một hố bởi đây là một bãi đá lâu ngày, bàn tay ai nấy phồng rộp nhưng cuối cùng vẫn không tìm được hài cốt đồng đội mình!”.

Thế Hiển