Trớ trêu Bộ trưởng Giáo dục đi... đạo luận án

Trước đây, các nhà hoạt động săn chống đạo văn trên mạng VroniPlag (chuyên bới móc những sai phạm trong các luận án) đã nghi ngờ bà Schavan (57 tuổi), nay báo Spiegel khoe họ đã nhận được báo cáo viết tay của một quan chức ở trường đại học mà bà Schavan đã lấy luận án tiến sĩ.

Báo cáo này là tác phẩm tìm hiểu nhiều tháng vào luận án của bà, để xác minh bà tuân thủ hay vi phạm các quy định thi cử. Phần kết luận rất ghê: “Có thể kết luận rằng có ý đồ gian lận rõ ràng”.

Hiện chưa rõ báo cáo sẽ tác động thế nào vào đường quan lộ của bà Schavan. Trước tiên, ban giám hiệu trường đại học phải xem xét báo cáo. Một ủy ban sẽ mời bà giải trình trước khi quyết định có thu hồi bằng tiến sĩ đã cấp cho bà hay không. Nếu đúng bà đạo văn, bà sẽ bị mất uy tín và bà Merkel sẽ bị mất vị bộ trưởng thứ hai.

Đây không phải lần đầu tiên bà Merkel (Đảng Dân chủ Thiên chúa) bị mất một trợ lý thân cận và một thành viên chính phủ được tín nhiệm. Hồi tháng 3.2011, Bộ trưởng Quốc phòng Karl-Theodor von Guttenberg phải từ chức do bị phát hiện ông “copy” một đoạn văn của người khác vào gần một nửa bản luận án 475 trang của ông. Nữ chính khách Silvana Koch-Mehrin hồi tháng 5.2011 cũng đã phải tuyên bố từ chức Phó chủ tịch Nghị viện châu Âu sau các cáo buộc bà đạo văn trong luận án tiến sĩ.

Sự vi phạm của bà Schavan không nghiêm trọng cho bằng sai phạm của ông Guttenberg, xem ra bà cố ý “sửa một chút xíu” trong đoạn văn bà “đạo”. Nhưng báo cáo của giáo sư Stefan Rohrbacher (thuộc Trường đại học Dusseldorf) khẳng định bà thường lấy đoạn phân tích dài từ một nguồn khác để “dán” vào nguồn thứ nhất trong luận án của bà. Rohrbacher viết: “Nhiều đoạn cho thấy tính chất của việc đạo văn”.

Trước đó, Martin Heidingsfelder là người lập website VroniPlag, cho biết ông đã thu thập được những chứng cứ cho thấy bà Schavan sao chép rất nhiều nguồn tài liệu vào luận văn của bà năm 1980 mà không hề trích nguồn. Nhưng địa chỉ trên chọn cách không công bố phát hiện của họ từ luận án của bà Schavan, do họ không thể nhất trí những phát hiện ấy có là đạo văn hay không.

Bà Schavan từ lâu giữ im lặng trước các cáo buộc. Bà từng nói "rất vui nếu có cuộc thảo luận về luận án của bà” và năm 1980 đã là một quá khứ. Bà Schavan và ông Guttenberg chỉ là hai trong số chính khách Đức bị các nhà hoạt động xã hội tìm kiếm chứng cứ đạo văn. Khi biết các vụ trước, bà Schavan tỏ ra là người phê phán nạn đạo văn mạnh mẽ nhất.

Khi ông Guttenberg phải từ chức, bà gọi sai phạm của ông là “xấu hổ” và “ăn cắp trí tuệ không phải là chuyện nhỏ, công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cần được nâng cao”. Tuy nhiên, sự im lặng của bà Schavan đã châm ngòi cho dư luận xôn xao. Thomas Oppermann thuộc Đảng đối lập Dân chủ xã hội nói: “Bà Bộ trưởng Giáo dục phải làm gương cho toàn thể học sinh Đức. Họ quan tâm đến những cáo buộc xung quanh luận án của bà Schavan. Tôi nghĩ bà Schavan không nên giữ im lặng nữa”.

Tuần trước, bà Schavan lên tiếng phủ nhận các cáo buộc với nhật báo Sdwest Presse: “Thật kinh dị khi báo cáo mật của một giáo sư đại học lại được đưa cho báo giới, trước khi người có liên quan được biết. Tôi hoàn toàn bác bỏ cáo buộc”. Bà Thủ tướng Merkel cũng dành hết sự ủng hộ cho bà Schavan. Người phát ngôn thủ tướng nói bà “là một bộ trưởng xuất sắc và thành công, đã đóng góp rất nhiều cho hoạt động giáo dục và nghiên cứu".