Từ chuyện lấy khăn Piêu làm khố: Lỗ hổng về phông văn hóa

Sai một li đi một dặm

Ngay sau khi chương trình truyền hình trực tiếp Nhân tố bí ẩn lên sóng VTV3 vào tối 12.10, khán giả được một phen ngỡ ngàng vì tiết mục của nhóm F Band.

Trong liên khúc các bài hát Tây Nguyên của 2 nhạc sĩ Trần Tiến và Nguyễn Cường, 4 chàng trai của nhóm đã dùng chiếc khăn Piêu của phụ nữ Thái để làm khố. Khỏi phải nói về sự phản cảm trong chi tiết trang phục này, người Thái cảm thấy bị xúc phạm, các nhà nghiên cứu văn hóa thì thấy bất bình, nực cười.

Một vài ngày sau sự cố, lời xin lỗi chính thức được đăng trên fanpage của nhóm: "F Band chính thức xin lỗi quý khán giả, đặc biệt là những con người dân tộc Thái, vì sự thiếu cẩn thận của mình. Hình ảnh và trang phục trong bài dự thi vừa rồi có sự sai sót trầm trọng mà F Band vừa nhận ra được khi đọc được comment (bình luận) chê trách của các bạn".

Nhóm F band cũng cho biết: "Thực sự là những trang phục này do chương trình thuê để phục vụ cho bài thi. F Band quả thật rất thiếu sót khi không để ý rằng những nét họa tiết đó là hình ảnh văn hóa đặc trưng của các bạn. Vì quá chú tâm vào bài hát nên F Band đã quá tầm bậy trong việc này. Tụi mình thành thật xin lỗi, và mong các bạn tha thứ cho sự thiếu cẩn thận và thiếu hiểu biết của tụi mình".

Đọc những lời xin lỗi chân thành và nói rõ nguyên do vì sự “thiếu hiểu biết” của các chàng trai nhóm F Band, có lẽ khán giả cũng chẳng nỡ lòng nào mà không tha thứ cho họ.

Tuy nhiên, vẫn còn đó nỗi lo, một chương trình lên sóng trực tiếp trên toàn quốc chắc chắn phải được chuẩn bị hết sức kỹ càng qua nhiều tầng nấc, vậy mà một lỗi trang phục sơ đẳng và ngớ ngẩn đến thế vẫn lọt lưới để chình ình lên sóng truyền hình quốc gia, đủ biết VTV đã sơ suất đến mức nào. Tuy nhiên, đến hôm nay, đơn vị sản xuất Chương trình Nhân tố bí ẩn là Công ty Cát Tiên Sa và VTV vẫn chưa đưa ra một lời xin lỗi chính thức nào với khán giả truyền hình.

Chuyện “sai một li đi một dặm” trong lĩnh vực văn hóa thường để lại những hậu quả rất nặng nề, bởi có khi chỉ là một lỗi ngớ ngẩn trên trang phục như của F Band trong một tiết mục song nó lại đụng chạm đến nền văn hóa của một dân tộc khác.

“Lỗ hổng” kiến thức văn hóa

Không chỉ có F Band mới mắc lỗi trang phục, trước đó, trong Chương trình Bài hát yêu thích tháng 5.2014, cũng trực tiếp trên VTV3, ca sĩ Hà Linh cũng làm dậy sóng dư luận khi cô trình diễn bài dân ca quan họ Bắc Ninh “Người ở đừng về” nhưng lại mặc trang phục như trong phim cổ trang Trung Quốc.

Đạo diễn Việt Tú - Tổng đạo diễn chương trình đã lên tiếng thanh minh rằng, ban đầu chương trình muốn có một bộ trang phục theo kiểu hoàng tộc (như hình tượng người phụ nữ đã thấy trong tranh của hoạ sĩ Bùi Hữu Hùng) nhưng một bộ trang phục giống như vậy là rất đắt, vượt qua khỏi khả năng chi trả của nghệ sĩ và chương trình nên quyết định chọn một bộ trang phục có sẵn và có thể thuê được.

Mặc dù đạo diễn đã giải thích như vậy, nhưng từ ý tưởng về một bộ trang phục theo kiểu phụ nữ trong hoàng tộc của các triều đại phong kiến Việt Nam xưa đến chỗ lên sân khấu, nữ ca sĩ lại xuất hiện như một nhân vật trong phim cổ trang Trung Quốc là một khoảng cách rất xa nhau và khó có thể chấp nhận được. Tại sao Hà Linh lại không thể xuất hiện trong một chiếc váy được biến tấu từ trang phục áo tứ thân của người quan họ, chắc chắn nó sẽ khiến khán giả đỡ bất bình hơn.

Một trường hợp khác là nữ ca sĩ Hương Tràm, mới đây cô đã bị Thanh tra Sở VHTTDL Hà Nội phạt 10 triệu đồng, cấm diễn 3 tháng vì trang phục thiếu thẩm mỹ đã mặc tại một quán bar trước đó. Hương Tràm từng là quán quân của Chương trình Giọng hát Việt, được kỳ vọng sẽ là một ca sĩ trẻ tài năng, nhưng tiếc thay, ra khỏi cuộc thi cô liên tục vấp hết scandal này đến sự cố nọ. Chỉ có thể giải thích một điều cho tất cả những sự cố dạng này, đó là hiện có những lỗ hổng trong phông văn hóa của các ca sĩ trẻ.

NSND Thanh Hoa- một ca sĩ gạo cội có rất nhiều trăn trở với phông văn hóa của các nghệ sĩ trẻ đã rất nhiều lần chia sẻ tâm nguyện muốn mở một trung tâm đào tạo ca sĩ trẻ, không phải chỉ là các kỹ thuật thanh nhạc mà toàn diện, các kiến thức văn hóa, ứng xử với truyền thông, khán giả bởi bà quá đỗi lo lắng cho lứa ca sĩ trẻ hiện nay. “Nếu các em được đào tạo căn bản, đến nơi đến chốn tất cả các kiến thức thẩm mỹ, văn hóa, chắc chắn sẽ không có những vụ scandal làm buồn lòng mọi người như vậy. Một nghệ sĩ có văn hóa sẽ biết khi xuất hiện ở đâu, hát bài hát gì thì trang phục, đầu tóc, trang điểm phải thế nào cho phù hợp. Điều đó rất quan trọng, phải có những thế hệ đi trước chỉ bảo, góp ý cho các em trẻ điều đó”- NSND Thanh Hoa tâm sự.