Vì sao thừa đường trong máu?

Ngay cả ở các quốc gia đã có chương trình phòng chống bệnh tiểu đường từ vài thập niên vẫn còn chuyện nghịch lý là số người bị bệnh tiểu đường càng lúc càng tăng, đặc biệt với cư dân thành phố lớn, ngay cả ở người hãy còn rất trẻ!

Với biện pháp tầm soát vẫn chưa được đẩy mạnh đúng mức, con số vài triệu người bệnh tiểu đường theo thống kê chính thức ở nước ta trên thực tế chỉ là phần nổi của tảng băng rất sâu. Hơn thế nữa, cho dù có phát hiện được bệnh thì quan trọng hơn nhiều là làm sao ngăn chặn căn bệnh này? Thay vì đợi mất bò mới lo làm chuồng!

Điểm cốt lõi khiến bệnh tiểu đường chiếm thế thượng phong lại không khu trú quanh chuyện tăng đường huyết. Cũng không hoàn toàn gắn liền với chế độ dinh dưỡng háo ngọt của nạn nhân. Bằng chứng là nhiều người kiêng cữ ác liệt nhưng vẫn bị bệnh! Nhờ bệnh tiểu đường được nghiên cứu chi li trong thập niên gần đây nên thầy thuốc đã phát hiện vài nhân tố khiến bệnh tiểu đường dễ đánh nguội.

Trước hết, stress là món thuốc độc khiến hoạt tính của insulin - nội tiết tố có nhiệm vụ điều chỉnh lượng đường trong máu bị phong bế! Càng cao danh vọng, máu càng ngọt lịm! Máu càng thừa đường càng mau dày mạch máu vì tình trạng xơ vữa do hậu quả của rối loạn biến dưỡng chất đường và chất béo bao giờ cũng “thừa nước đục thả câu”. Kiêng cữ ăn ngọt mà tâm không thanh thản thì cũng bằng không! Kế đến, tuy tụy tạng được giao cho việc quản lý đường huyết nhưng bệnh tiểu đường ít khi là bệnh của cơ quan này. Trái lại, vì bệnh gan, bệnh đường ruột không được điều trị đến nơi đến chốn mà tụy tạng “lãnh án” oan uổng.

Tầm soát bệnh gan, bệnh đường ruột và nhất là điều trị cho đúng bài bản chính là giải pháp tuy gián tiếp nhưng hiệu quả để cầm chân bệnh tiểu đường. Lời “khen” của WHO về khả năng nước ta chiếm hàng đầu về bệnh nhân tiểu đường trong khu vực Đông Nam Á chắc khó sai vì bệnh gan, bệnh đường ruột ở xứ mình vẫn còn ngoài vòng kiểm soát!

Thêm vào đó, riêng với đàn ông, nhờ nhiều công trình nghiên cứu trong thời gian gần đây hiện không còn ai nghi ngờ về mối liên hệ giữa testosteron và tình trạng dao động đường huyết. Muốn lượng đường đừng bị giữ lại quá lâu trong máu rồi sinh sự, chất đường cần được huy động vào bắp thịt, càng nhanh càng tốt, càng nhiều càng hay. Người muốn tránh bệnh tiểu đường vì thế rất cần khối lượng cơ bắp để đốt cho hết chất đường.

Éo le là càng thiếu testosteron lại càng dễ teo cơ. Ngược lại, lượng đường trong máu càng dao động thất thường, bắp thịt càng mau thoái hóa. Vòng luẩn quẩn cứ thế tiếp tục với hậu quả là bệnh tiểu đường sớm muộn không mời cũng đến. Nói cách khác, đừng để thiếu testosteron ở nam giới từ tuổi trung niên là một trong các giải pháp để cầm chân bệnh tiểu đường.

Chuyện không chỉ của đàn ông. Cũng vì rối loạn nội tiết tố mà thai phụ dễ trở thành nạn nhân của bệnh tiểu đường, nhất là trong 3 tháng cuối của thai kỳ, cho dù đó chỉ là hội chứng tiểu đường giả vì đường huyết sẽ được điều chỉnh sau khi vượt cạn. Nhưng nếu tưởng chỉ là chuyện tạm bợ thì lầm. Thống kê sau khi theo dõi nhiều năm cho thấy một số đối tượng lại mang bệnh tiểu đường, lần này là bệnh thật, khi trẻ ăn sinh nhật thứ 10!

Nếu tưởng bị bệnh tiểu đường chỉ vì quen ăn quá ngọt thì hố. Nếu đơn giản như thế thì đời đâu còn là bể khổ. Có nhiều thứ khác ghê hơn món ngọt!

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng