Vì sao tình trạng đốt rơm rạ vẫn liên tục tái diễn ở các vùng ngoại thành Hà Nội?

Từ ngày 9 - 11/6, Hà Nội đã lập tổ công tác liên ngành, gồm Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công an TP Hà Nội để kiểm tra đột xuất tình trạng đốt rơm, rạ sau thu hoạch tại một số huyện ngoại thành trên địa bàn TP.

Tại huyện Ứng Hòa, vụ Xuân năm 2021, tổng số rơm rạ phát sinh sau thu hoạch là 45.980 tấn đã được xử lý bằng các phương pháp như thu gom làm thức ăn gia súc, trồng nấm, tận dụng trồng rau màu chiếm 31%; biện pháp khác (để rơm rạ tại ruộng tự phân hủy…) 58%; đốt còn 11%.

Qua kiểm tra thực tế, tình trạng đốt rơm rạ vẫn đang xảy ra ở địa bàn các xã: Hoa Sơn, Viên An, Đồng Tiến, Cao Thành… nhưng UBND các xã không có biện pháp xử lý. Theo bà Vũ Thị Oanh - Phụ trách Phòng TN&MT huyện Ứng Hòa, UBND huyện đã nghiêm túc phê bình trách nhiệm của Chủ tịch UBND các xã vẫn để tái diễn tình trạng đốt rơm rạ, đồng thời yêu cầu Chủ tịch UBND các xã khẩn trương kiểm tra, xử lý và đây cũng là một trong những tiêu chí đánh giá thi đua cuối năm.

Chia sẻ về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Chỉ thị 15 của UBND TP Hà Nội, yêu cầu các cấp, ngành, Nhân dân Thủ đô chủ động xây dựng kế hoạch, hành động cụ thể, thiết thực phấn đấu đến ngày 1/1/2021 không còn hoạt động đốt rơm rạ, các phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định trên địa bàn TP, bà Vũ Thị Oanh - Phụ trách phòng TN&MT huyện Ứng Hòa cho hay, do diện tích các thửa ruộng còn nhỏ, khi thu hoạch sử dụng cơ giới nên việc thu gom rơm, rạ sau thu hoạch rất khó khăn. Người dân ít quan tâm đến việc sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh để cải tạo đất. Mặc dù, UBND huyện đã hỗ trợ một phần kinh phí cho người dân để mua chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ, nhưng sau khi hết hỗ trợ thì người dân không tiếp tục chi trả nguồn kinh phí để mua, trong khi việc phát triển các ngành chăn nuôi để tận dụng rơm rạ làm thức ăn gia súc hoặc trồng nấm còn ít.

Tại huyện Thanh Oai, với tổng diện tích gieo trồng lúa mùa vụ trên địa bàn huyện khá lớn 6.470ha, tương đương 38.820 tấn rơm, rạ thải bỏ. Nhiều năm trở lại đây hiện tượng đốt rơm rạ trực tiếp trên đồng rượng có chiều hướng giảm đảng kể chỉ còn khoảng 1%, do người dân đã được tuyên tuyền và chủ động tận dụng rơm, rạ để sử dụng vào những mục đích khác nhau.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không chỉ huyện Ứng Hòa, mà các huyện khác trên địa bàn TP cũng đang gặp khó khăn khi thực hiện Chỉ thị số 15, theo Phó phòng TN&MT huyện Thanh Oai Dư Văn Dũng, trên địa bàn huyện vẫn còn một số xã tái diễn tình trạng đốt rơm rạ nhỏ lẻ, bên cạnh nguyên nhân do người dân không hợp tác trong việc hoàn đối ứng hoặc tự mua chế phẩm sinh học, giá thành chế phẩm xử lý cao thì một trong những nguyên nhân phải kể đến là chế tài xử phạt vi phạm hành chính về đốt rơm rạ tại ruộng chưa rõ ràng, điều này gây khó khăn cho địa phương trong việc tiến hành xử lý hành vi trên.

Trước thực trạng trên, các huyện trên địa bàn TP đã tăng cường nhiều giải pháp cụ thể. Đại diện lãnh đạo huyện Ba Vì cho biết, khối lượng rơm, rạ đốt sau thu hoạch giảm 5 - 10% so với những năm trước. Huyện đẩy mạnh tuyên truyền đến người dân tác hại của việc đốt rơm, rạ, vận động người dân tự nguyện tham gia, cam kết không đốt sau thu hoạch…

Tại huyện Phúc Thọ, năm 2018 - 2019 đã triển khai chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ, tuy nhiên năm 2020 - 2021 huyện còn thiếu kinh phí, bà con nông dân chưa "mặn mà" , trong khi đó TP cũng chưa có cơ chế để hỗ trợ thường xuyên.

Cùng với những kết quả đã đạt được và những khó khăn, vường mắc, UBND các huyện đã đưa ra kiến nghị UBND TP Hà Nội và các đơn vị có liên quan có hướng dẫn cụ thể chế tài xử lý với hành vi đốt rơm rạ, tăng cường đoàn kiểm tra liên ngành của TP phối hợp với các huyện. Đồng thời, hỗ trợ 100% kinh phí mua chế phẩm xử lý rơm tạ, mua máy cuốn ép rơm, giới thiệu mô hình thu gom rơm rạ sau thu hoạch phù hợp với điều kiện của từng huyện để ứng dụng, triển khai. Cùng với đó, định hướng, khuyến khích phát triển các ngành nghề sản xuất nông nghiệp tận dụng rơm rạ trong sản xuất…

Qua kiểm tra thực tế trong những ngày vừa qua, tổ công tác liên ngành cho rằng, tình trạng đốt rơm rạ tại các địa phương tuy có giảm nhưng chưa bền vững. Nguyên nhân còn do các huyện chưa thực sự quyết liệt, cùng với đó là những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện nhiệm vụ hạn chế đốt rơm rạ mà các huyện đã nêu trên.

Tổ công tác yêu cầu, trong thời gian tới, các huyện cần tăng cường nhiệm vụ thanh, kiểm tra không để tình trạng đốt rơm rạ, phụ phẩm diễn ra trên địa bàn. Định kỳ tháng 5 và tháng 10 hằng năm, UBND huyện tổng hợp kết quả thực hiện Chỉ thị 15/CT-UBND gửi Sở TN&MT để báo cáo UBND TP.