Việt Nam đang cung cấp độc quyền một loài cá cho Trung Quốc, là cá gì?

Trung Quốc tăng mua cá tra của Việt Nam

Việt Nam là nhà cung cấp cá tra đông lạnh duy nhất tại Trung Quốc, do nhu cầu của thị trường này tăng cao nên chỉ trong 2 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc tăng mạnh.

Cụ thể, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), 2 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Quốc và Hongkong tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước, đạt 170 triệu USD. 

Trong đó, đột phá nhất là cá tra, tăng 240%, cua ghẹ tăng 198% và mực bạch tuộc tăng 146%.

Sau khi giảm 17% năm 2021, chủ yếu do chính sách zero Covid tại thị trường Trung Quốc, từ đầu năm 2022 đến nay, xuất khẩu thủy sản sang thị trường này đã hồi phục mạnh mẽ. 

Trong tháng 1/2022, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc - Hongkong tăng 56%, xuất khẩu tháng 2 vượt trội hơn với mức tăng trưởng 138% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, 2 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản sang lục địa Trung Quốc tăng gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ, đạt 145 triệu USD, chiếm 85%. Xuất khẩu sang Hongkong tăng 46% đạt 25 triệu USD, chiếm 15%.

Đáng chú ý, theo bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm VASEP.PRO (VASEP), các nhà nhập khẩu tại Trung Quốc lục địa và Hongkong đều tăng mạnh đơn hàng các sản phẩm cá tra, cua ghẹ, mực, bạch tuộc của Việt Nam trong 2 tháng qua. 

Xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc năm 2021 chạm mức thấp nhất trong 5 năm

Do Trung Quốc áp dụng chính sách zero Covid nên xuất khẩu thủy sản sang thị trường Trung Quốc và Hongkong trong năm 2021 giảm gần 17%, xuống còn hơn 1,1 tỷ USD, mức thấp nhất trong 5 năm qua. 

3 dòng sản phẩm thủy sản chính xuất khẩu sang Trung Quốc năm qua gồm tôm (chiếm 36%), cá tra (chiếm 39%) và các loại cá khác (14%) đều bị giảm mạnh giá trị xuất khẩu sang khối thị trường này.

Trong đó, xuất khẩu cá tra đạt gần 450 triệu USD; xuất khẩu tôm sang Trung Quốc và Hong kong đạt 412 triệu USD, giảm 22%. 

Mới đây Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thuỷ sản (Nafiqad) đã có công văn cảnh báo doanh nghiệp thuỷ sản về tình trạng 3 tháng đầu năm nay số lô hàng thuỷ sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc bị cơ quan thẩm quyền quốc gia này cảnh báo phát hiện virus SARS-CoV-2 tăng mạnh. 

Nếu không kịp thời có biện pháp kiểm soát, ngăn chặn hiệu quả thì việc số lô hàng thủy sản bị cảnh báo phát hiện virus SARS-CoV-2 và trả về nhiều sẽ gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp và ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm thuỷ sản Việt Nam.

Theo bà Lê Hằng, Trung Quốc có lợi thế là nhu cầu nội địa lớn nên trở thành khách hàng lớn nhất cho tôm nuôi từ Ấn Độ, Eucador, tôm biển từ Argentina. 

Nguồn cung tôm giá rẻ vào Trung Quốc tăng mạnh cộng với tác động Covid-19 lên tiểu ngạch khiến việc cung ứng tôm sú cỡ lớn của Việt Nam vào Trung Quốc có phần giảm sút.

Hiện nay, Việt Nam vẫn là 1 trong 3 thị trường cung cấp sản phẩm cá thịt trắng hàng đầu cho Trung Quốc - Hồng Kông. Trong đó, Việt Nam là nhà cung cấp cá tra đông lạnh duy nhất tại Trung Quốc.

Cho tới nay, các nhà nhập khẩu Trung Quốc đang đầu tư, thăm dò nhiều thị trường nguồn cung cá tra ở Đông Nam Á (ngoài Việt Nam) do nhu cầu nhập khẩu của nước này cuối năm và dự báo trong năm 2022 tăng mạnh. 

Nguồn cá nước ngọt khan hiếm trầm trọng nên cuối năm 2021 nước này phải mở cửa trở lại cho cá tra Việt Nam.

Trung Quốc là thị trường có nhu cầu tiêu thụ mạnh thủy sản. Tuy nhiên, Trung Quốc vừa thay đổi quy định về nhập khẩu nên đại diện VASEP khuyến cáo doanh nghiệp cần tuân thủ đầy đủ các quy định mới về xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc, tăng cường tìm hiểu nhu cầu của từng phân khúc thị trường tại Trung Quốc, nghiên cứu mẫu mã, bao bì, nhãn mác.

Theo đó, Trung Quốc gia tăng các quy định kiểm soát gồm nâng cao tỷ lệ lấy mẫu giám sát thực phẩm nhập khẩu tương ứng; nộp báo cáo kiểm nghiệm theo lô hoặc tăng cường đình chỉ, tạm dừng hoặc cấm đối với doanh nghiệp nếu vi phạm an toàn thực phẩm hoặc cả đối với hoạt động đánh giá rủi ro thực hiện bởi các cơ quan nhà nước.

Đặc biệt, theo Lệnh 248, Trung Quốc yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất nước ngoài phải đăng ký khi xuất khẩu 18 nhóm thực phẩm vào thị trường Trung Quốc, trong đó có sản phẩm thủy sản.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp thủy sản cũng gặp phải những vướng mắc tương tự khi đăng ký mã số hàng hóa sang Trung Quốc vì ngôn ngữ, hệ thống đăng ký của Trung Quốc khác biệt, khá phức tạp. 

Trong một cuộc họp mới đây bàn giải pháp thúc đẩy xuất khẩu bền vững sang thị trường Trung Quốc, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Lê Minh Hoan khẳng định, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu nông, lâm thủy sản quan trọng của Việt Nam, do vậy để tận dụng tốt thị trường này, Bộ NNPTNT đã và đang xây dựng đề án xuất khẩu nông sản bền vững sang Trung Quốc.