80% nông sản Việt xuất khẩu chưa có thương hiệu, làm sao để có được hình ảnh như chiếc xe Toyota?

Chiều 15/8, tại phiên chất vấn Bộ trưởng NPTNT Lê Minh Hoan, nhiều đại biểu bày tỏ và gửi câu hỏi về vấn đề liên kết sản xuất, thị trường xuất khẩu nông sản và xây dựng thương hiệu nông sản Việt.

Đại biểu Nguyễn Thanh Phong (Vĩnh Long) cho biết, nông sản rớt giá khi thu hoạch, trong đó, thanh long, khoai lang rớt giá thê thảm... là một điển hình ảnh hưởng đến đời sống người dân. Ông đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp giải cứu nông sản cho đồng bằng sông Cửu Long?

Cũng liên quan đến nông sản, đại biểu Tạ Minh Tâm (Tiền Giang) đề nghị Bộ trưởng cho biết hiệu quả công tác thông tin, dự báo tình hình nông sản và công tác quy hoạch để đảm bảo sản xuất, quy chuẩn xuất khẩu trong thời gian qua, trách nhiệm của Bộ NNPTNT cũng như Bộ Công thương trong thời gian tới để nâng cao giá trị xuất khẩu nông sản Việt?

Còn đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) cho biết, xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt là vấn đề quan trọng. Tuy nhiên nhiều chuyên gia nhận định, hiện nay có đến 80% các sản phẩm nông sản Việt Nam xuất khẩu sang nước ngoài chưa có thương hiệu, chủ yếu là xuất khẩu thô… Đại biểu đề nghị Bộ trưởng làm rõ những nguyên nhân, giải pháp để xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt, từ đó xác lập thị trường xuất khẩu, tăng năng suất lao động trong thời gian tới?

Bộ trưởng NNPTNT Lê Minh Hoan trả lời chất vấn trước Quốc hội, chiều 15/8. Ảnh: Quốc hội

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, tình trạng được mua mất giá, vấn đề cung cầu trong lĩnh vực này nên tư duy lại vấn đề, theo đó, không nên dùng từ “giải cứu” nông sản nữa mà đây là vấn đề của thị trường.

Bộ trưởng lấy ví dụ như về câu chuyện trồng sầu riêng, ông cho biết, không thể cấm bà con không được trồng sầu riêng mà cần có giải pháp khuyến nông, thông tin thị trường, kết nối doanh nghiêp, đòi hỏi sự vào cuộc của toàn hệ thống từ nông nghiệp đến công thương đến hiệp hội ngành hàng, đến từng hợp tác xã.

Để xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho hay, hiện đã có nhiều sản phẩm nông sản của Việt Nam đứng chân được ở trong những siêu thị lớn của nước ngoài. Có được kết quả này là quá trình của các doanh nghiệp kiên trì xây dựng thương hiệu giống như ngành hàng cà phê, ngành hàng gạo bắt đầu cũng đã chuyển biến. 

"Trong thời gian tới, Bộ NNPTNT tiếp tục để phát triển thương hiệu những ngành hàng chủ lực, trong đó có sầu riêng. Một khi có được thương hiệu sẽ tạo ra giá trị gia tăng lớn lên rất nhiều", ông Hoan khẳng định.

Bộ trưởng cũng làm rõ cần phân biệt giữa nhãn hiệu với thương hiệu. Nhãn hiệu chỉ cần đăng kí là xong. Nhưng đối với thương hiệu phải là những gì in vào tâm trí của người tiêu dùng bao gồm nhãn hiệu và những cảm xúc vô hình như khi nói đến thương hiệu xe Toyota thì sẽ nghĩ ngay đến chất lượng xe, độ bền của xe.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tiền Giang gửi câu hỏi chất vấn đến Bộ trưởng NNPTNT Lê Minh Hoan. Ảnh: Quốc hội

Cũng theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan liên kết sản xuất theo chuỗi là chiến lược của ngành nông nghiệp nhằm thay đổi thực trạng manh mún, nhỏ lẻ, tự phát của nền nông nghiệp nước ta. Do đó, hợp tác giữa những người sản xuất, liên kết giữa người sản xuất và doanh nghiệp theo một chuỗi ngành hàng là cần thiết. Chỉ có liên kết theo chuỗi mới nâng cao được chất lượng của nông sản và chuyển từ sản phẩm nông nghiệp thành một thương phẩm, đảm bảo yêu cầu chuẩn mực của thị trường.

Tuy nhiên, ông Hoan cũng thống nhất với nhận định của đại biểu về thực trạng liên kết còn chậm. Theo báo cáo của các địa phương thì chỉ khoảng 20% diện tích nông nghiệp có nằm trong chuỗi liên kết ngành hàng và không phải chuỗi nào cũng bền vững.

Theo ông Hoan, nếu không có chuỗi liên kết cũng sẽ khó mà phát triển ngành logistics; cũng như không thể nào số hóa bởi chỉ khi vào chuỗi, chỉ khi nào hợp tác xã đủ mạnh thì mới bắt đầu tiến hành số hóa. Nếu không tham gia chuỗi thì cũng không biết sẽ đưa khoa học công nghệ vào đầu nào là hợp lý nhất và giá trị lan tỏa nhiều nhất. 

"Trong thời gian tới, Bộ NNPTNT sẽ kiên trì cùng với các địa phương để xây dựng những mô hình chuỗi đồng bộ và hoàn thiện hơn; đồng thời cùng với các viện, trường, các nhà khoa học, các doanh nghiệp để tác động chuỗi phát triển bền vững hơn", ông Hoan cho biết.