BÀNG HOÀNG “Công nghệ” làm trắng vỏ dừa bằng chất tẩy độc hại

Dạo quanh nhiều tuyến đường ở Hà Nội như Mỹ Đình (Nam Từ Liêm), Lạc Long Quân (Tây Hồ), Trần Thái Tông (Cầu Giấy)... không khó để bắt gặp hàng các quán bán buôn, bán lẻ dừa. Dừa được người bán bày la liệt hoặc đựng trong những thùng ướp đá mát lạnh. 

Từ vàng xạm chuyển sang trắng tinh

Tại một quán bán buôn dừa nổi tiếng trên đường Nguyễn Phong Sắc, hàng chục tải dừa được bày la liệt dưới nền đất. Theo quan sát của chúng tôi, dừa tươi sau khi bóc, tước lớp vỏ xanh và cạo sơ lớp vỏ xám (vẫn giữ nguyên quả và nước bên trong) được người bán ngâm vào một dung dịch lạ có màu vàng nhạt. Để tránh bị thực khách để ý, dung dịch này thường được để trong một chiếc xô nhựa và được che chắn cẩn thận. Những trái dừa chảy nhựa vàng xạm, chỉ sau vài phút nhúng vào dung dịch lạ thì chuyển màu trắng tinh, trông vô cùng hấp dẫn. 
T – chủ cửa hàng cho biết, mỗi ngày cơ sở T tiêu thụ khoảng vài trăm trái dừa đến các địa điểm bán lẻ trên địa bàn Hà Nội. Mỗi quả dừa sau khi được sơ chế qua sẽ có giá bán từ 18 – 25 nghìn đồng/quả. Tuy nhiên, khi được hỏi về bí quyết giúp dừa trông trắng và tươi lâu, T từ chối trả lời và cho rằng đây là bí quyết kinh doanh riêng, không thể tiết lộ.

Tại một đầu mối bán buôn dừa khác tại khu vực Hồ Tây, hóa chất ngâm dừa được đổ vào một xô nhựa trắng, dừa gọt xong được chuyển luôn cho người nhúng thả vào hóa chất. Sau 5 – 10 phút thì vớt ra đặt vào những giá nhựa để sẵn cho ráo nước. Theo quan sát, loại nước dùng để tẩy trắng dừa có màu vàng nhạt, nếu đứng ở gần có thể ngửi thấy mùi hóa chất bốc lên. Để tránh loại nước tẩy trắng dính vào tay, nhiều tiểu thương phải sử dụng đến những chiếc gáo cán dài để vớt dừa.

Tận mắt chứng kiến những trái dừa tươi vừa gọt vỏ bị xám màu nhưng chỉ sau vài phút ngâm trong xô nước có pha bột hóa chất đã trở nên trắng tinh, chúng tôi rất tò mò về công nghệ tẩy trắng này. 
“Truy tìm” nguồn gốc chất tẩy

Trong vai một người chủ quán cà phê tìm mối đặt hàng, sau một hồi thuyết phục, chúng tôi mới được H - một đầu mối bán buôn dừa ở khu vực Hồ Tây, bật mí về công nghệ tẩy trắng dừa. Theo đó, để trái dừa trắng đẹp và trông hấp dẫn, người bán thường sử dụng hóa chất tẩy rửa nhà vệ sinh và bột tẩy đường, muối hòa với nước.
Theo H, sở dĩ nhiều dân buôn phải sử dụng đến loại nước tẩy trắng này bởi dừa được nhúng qua hóa chất không chỉ có màu sắc bắt mắt mà còn không lo dừa héo, giữ dừa tươi lâu. Một quả dừa bình thường chỉ có thể giữ được 9-10 ngày nhưng dừa trắng ngâm hóa chất thì có thể giữ độ tươi gấp từ 2 – 3 lần.

Tùy vào từng số lượng dừa mà cách pha bột sẽ nhiều hay ít. Nhưng thông thường chỉ cần một vài thìa nhỏ bột tẩy đường và thuốc tẩy là có thể sử dụng để tẩy trắng hàng chục quả dừa: “Mỗi thùng nước khoảng 10 lít nước, pha trộn với 3 thìa tẩy đường và nước tẩy. Dung dịch càng cô đặc thì dừa càng nhanh trắng, ngâm khoảng từ 5 – 10 phút chờ nước thấm vào hết vỏ dừa là xong”. Tuy nhiên, H cũng bật mí, để tránh người tiêu dùng phát hiện ra mùi hóa chất, dân buôn thường phải chờ cho dung dịch hóa chất bên ngoài khô hết rồi mới mang đi tiêu thụ. 

Khi được hỏi về mức độ độc hại của loại hóa chất ngâm tẩy trắng dừa, H thành thật: “Bình thường nhà em chỉ ngâm dừa tẩy trắng bán cho các quán cà phê, giải khát vì ở đó họ yêu cầu dừa ngoài ngon, ngọt phải bắt mắt mới bán được hàng. Còn bán cho khách quen, khách lẻ em thường chờ khách chọn dừa rồi mới gọt đưa cho khách. Không biết có độc hại gì không, nhưng bình thường nếu ngửi nhiều mùi hóa chất này em cũng thấy chóng mặt, nhức đầu…”. 

Người đàn ông này cũng cho biết, trước đây cơ sở anh thường sử dụng luôn loại dung dịch nước tẩy trắng trong nhà vệ sinh nhưng sau thấy đắt tiền quá nên mới chuyển qua bột tẩy trắng. Trước khi ra về, H cũng không quên khuyến cáo: “Tốt nhất, trước khi pha tẩm chị nên đeo khẩu trang và bao tay, để tránh dị ứng…”.

Theo một chuyên gia về công nghệ thực phẩm, để tẩy trắng một số thành phẩm hoặc bảo quản hoa quả, nhiều hộ sản xuất vẫn dùng đến chất tẩy trắng Natri Hydrosulphite hay Sodium Hydrosulfite. Nếu dùng chất tẩy công nghiệp để tẩy thức ăn, người ăn có nguy cơ bị nhiễm kim loại nặng và về lâu dài có thể bị ung thư.

Ngoài ra, ăn các thực phẩm được làm trắng bằng Sodium Hydrosufite công nghiệp khi bị nhiễm qua đường khí quản sẽ gây khó thở, nghẹt thở. Chuyên gia này cũng khẳng định, ở đầu cuống quả dừa có hai cái mắt mầm rất mỏng, chỉ cần dùng ống hút thôi cũng đâm thủng, đồng thời quá trình chặt có thể khiến trái dừa bị nứt, tạo điều kiện cho hóa chất ngấm vào. 
“Chỉ cần thường xuyên chạm tay vào lớp vỏ bên ngoài cũng đã có hại rồi, nói gì đến việc hóa chất đó thấm vào ruột và nước dừa. Dùng hóa chất này rất dễ dẫn đến các bệnh liên quan đường tiêu hóa, hô hấp, nếu tích trữ trong người nhiều và lâu dài sẽ gây ra các bệnh lý khó lường. Tốt nhất nên chọn dừa còn vỏ xanh, đừng nên mua loại đã cạo sạch vỏ, tẩy trắng…” - chuyên gia này khẳng định. 

Trao đổi với phóng viên, PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học, Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết: Chất tẩy đường có tên khoa học là NaHSO3, được dùng khá phổ biến trong công nghệ tẩy đường. Nếu chất này tinh khiết thì có thể dùng làm tươi, mất mùi ôi của thực phẩm nhưng chỉ với hàm lượng tồn dư cho phép. Nếu dùng với lượng nhiều và không đúng cách, hóa chất này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.