Boăn khoăn lúa vụ ba

Vụ thu đông (vụ 3) năm 2013, vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã xuống giống hơn 600 ngàn héc ta lúa, thu hơn 3 triệu tấn thóc. Nguồn lợi quá lớn: Cho nông dân, từ mỗi héc ta, người trồng lúa có thêm 7-8 triệu thu nhập. Doanh nghiệp cung ứng giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) có thêm khoản lợi nhuận đến con số ngàn tỉ đồng. Thương lái, cơ sở chế biến, xuất khẩu… hàng triệu lao động trong chuỗi sản xuất, kinh doanh bắt đầu từ hạt lúa được hưởng lợi… còn lớn hơn nông dân.

Lợi rất lớn là thế nhưng từ cây lúa vụ 3 cũng có không ít băn khoăn: Những bấp bênh trong sản xuất khi thiên tai ngày càng nghiệt ngã. Đất bị vắt kiệt sức, không kịp tái tạo, sâu bệnh luân chuyển. Hệ quả không tránh khỏi là đầu tư phân bón, thuốc BVTV trực tiếp vụ này và những vụ sau không ngừng tăng cao.

Cái lợi trực tiếp tính được, nhưng nếu không làm lúa sẽ thu được thêm bao nhiêu từ thủy sản, rau, các cây trồng, vật nuôi khác thay thế lúa. Thu thêm bao nhiêu khi bớt đi phân hóa học, thuốc BVTV để tăng chất lượng và độ sạch của hạt lúa, tăng giá trị thương hiệu cho hạt gạo Việt. Thu thêm bao nhiêu nữa từ nguồn phù sa đổ vào ruộng đồng, từ sự “sạch” của kênh rạch… Còn những nguồn thu tự sinh ra cùng với quá trình tái tạo không ngừng nghỉ ở vùng đất 9 rồng.